2. اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام. بر خلاف آنچه در مورد اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام گفته شد، قانون گذار با وجود اقتباس از مقررات لایحه قانونی 1347 در ایجاد اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام، رژیم حقوقی این اوراق را از اوراق قرضه قابل تعویض با سهام جدا کرده و دست به ابداعی زده که به سبب اینکه خلاف منطق است موجب عدم رغب ناشرین و عدم رجوع عموم برای خرید این گونه اوراق شده است. توضیح مطلب این است که در لایحه قانونی 1347، خرید اوراق قرضه قابل تعویض با سهام، در صورت تمایل صاحب ورقه، موجب سهامدار شدن او در شرکت ناشر می شد، همان طور که در مورد اوراق قرضه قابل تدیل به سهام شرکت مصداق داشت و در مورد اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام در حال حاضر دارد. قانون گذار فعلی راه حل عجیبی پیش بینی کرده است که معلوم نیست چگونه قابل اعمال است. در واقع، به موجب ماده 29 آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت که در اجرای ماده 6 قانون اخیرالذکر وضع شده است: «اوراق مشارکت ممکن است قابل تعویض با سهام سایر شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار باشد. در این صورت ناشر مؤظف است حداقل به میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکتهای مذکور را تا سر رسید نهایی اوراق مشارکت نگهداری کند» مفهوم این ماده این است که شرکت ناشر الزامی به افزایش سرمایه خود و نیز صدور سهام جدید برای تعویض با اوراق مشارکت متقاضیان تعویض ندارد. کافی است که شرکت سهامی در دیگر شرکتهای حاضر در بورس داشته باشد؛ هرگاه، صاحب ورقه اراده کرد سهام مزبور را در مقابل تسلیم اوراق مشارکت به صاحبان این اوراق منتقل می کند. با این کیفیت صاحب ورقه مشارکت در شرکت ناشر شریک نمی شود، بلکه در شرکتهای دیگری شریک می شود که شرکت ناشر در آن صاحب سهم است. مقصود قانون گذار از وضع چنین اوراقی معلوم نیست. اگر در گذشته اوراق قرضه قابل تعویض به سهام، در کنار اوراق قرضه قابل تبدیل وجود داشت به سبب آن بود که در فرض اوراق قابل تعویض، شرکت ناشر اطمینان داشت که با انتشار این اوراق، سرمایه او حتماً افزایش پیدا خواهد کرد؛ زیرا مؤسسه ای مالی به حکم ماده 62 لایحه قانونی 1347 افزایش سرمایه را پذیره نویسی می کرد؛ یعنی تضمین می کرد که اگر اوراق قرضه منتشر شده به وسیله عموم خریداری نشوند، او این اوراق را از شرکت ناشر خریداری خواهد کرد و به سهام دار شرکت تبدیل خواهد شد، در حالی که معلوم نیست فلسفه وجودی اوراق مشارکت قابلت تعویض واقعاً چیست!
انواع اوراق مشارکت
قانون گذار با اقتباس آشکار از قوانین لایحه قانونی 1347 راجع به شرکتهای سهامی عام و خاص و در قیاس با اوراق قرضه سابق، اوراق مشارکت را به دو دسته ساده و مرکب تقسیم کرده است. معرفی انواع این اوراق موضوعی اوراق مشارکت چیست؟ است که در این گفتار به آن می پردازیم.
الف) اوراق مشارکت ساده. اوراق مشارکت ساده اوراقی است که پس از انتشار تغییر صورت نمی دهند و در نهایت، منجر به استرداد اصل سرمایه و سود حاصل از به کارگیری آن در پروژه به صاحب ورقه می شوند. در این فرض صاحب ورقه مشارکت با شرکت در یک پروژه خاص شریک است و پس از اجرای پروژه رابطه اش با شرکت منتشر کننده ورقه قطع می گردد. این نوع ورقه مشارکت شایع ترین ورقه مشارکت است و به دلیل مکانیسمهای حقوقی خاصی که مقررات متفرقه حاکم بر این اوراق پیش بینی کرده اند(از جمله تضمین باز پرداخت اصل و سود ورقه) در عمل مشکلی ایجاد نمی کند و وسیله خوبی برای شرکت عموم در سرمایه گذاری های کوتاه مدت است؛ زیرا صاحب ورقه می تواند آن را منتقل کند یا حتی به ناشر مسترد کند.
ب) اوراق مشارکت مرکب. این نوع اوراق که فقط به وسیله شرکتهای سهامی عام منتشر می شوند (ماده 6 قانون نحوه انتشار اوراق مشارک) عبارت اند از: اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام و اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام.
1.اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام. پیش بینی این نوع ورقه مشارکت اقتباس کامل از مقررات سابق اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام به وسیله قانون گذار بعد از انقلاب است؛ زیرا ورقه مشارکت قابل تبدیل ورقه ای است که قابل تبدیل به سهم شرکت ناشر است(ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت). تفاوتی که این نوع ورقه با ورقه مشارکت ساده دارد در این است که، صاحب ورقه، در صورتی که وضع شرکت ناشر به دلیل اقتصادی و سودهی بهتر از زمان انتشار اولیه ورقه مشارکت باشد، می تواند با تبدیل ورقه مشارکت خود به سهم شرکت از این بهبود وضع اقتصادی شرکت بهره ببرد و با شرکت ناشر، این بار به عنوان صاحب سهم آن، باقی بماند.
مانند وضعیتی که لایحه قانونی 1347 برای اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم پیش بینی کرده بود؛ لازمه انتشار اوراق مشارکت قابل تبدیل این است که شرکت ناشر سرمایه خود را افزایش دهد. همچنی مانند گذشته، برای انتشار این اوراق، شرکت الزامی ندارد که هم زمان با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده اش به انتشار این اوراق، سرمایه خود را به میزان این اوراق افزایش دهد. در واقع، افزایش سرمایه، که اجازه آن را مجمع عمومی به هیئت مدیره می دهد، زمانی محقق می شود که مهلتی که طی آن دارندگان این گونه اوراق خواهند توانست اوراق خود را به سهام شرکت تبدیل کنند، منقضی شده باشد. در این صورت معادل مبلغ بازپرداخت نشده اوراقی که برای تبدیل به سهام شرکت عرضه شده است، سرمایه شرکت افزایش داده شده و پس از ثبت این افزایش در مرجع ثبت شرکتها سهام جدید صادر و به دارندگان اوراق مشارکت معادل مبلغ بازپرداخت نشده اوراقی که به شرکت تسلیم شده اند، سهم داده خواهد شد(مواد 30 و 33 آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت).
سهام داران شرکت، در خرید سهام جدید شرکت حق تقدم ندارند. ماده 31 آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت این نکته را به صراحت بیان کرده است: «حق تقدم سهام داران شرکت در خرید سهام قابل تبدیل با اوراق مشارکت با تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت منتفی خواهد بود» مفهوم ماده اخیر این نیست که مجمع عمومی مجاز است حق تقدم سهامداران را منتفی نکند، بلکه این است که با تصویب انتشار اوراق و افزایش سرمایه، سهام جدید باید به صاحبان اوراق مشارکت داده شود و سهام داران حقی به آنها ندارند. این قاعده را قانون گذار اوراق مشارکت چیست؟ فعلی از ماده 63 لایحه قانونی 1347 راجع به شرکتهای سهامی عام و خاص اقتباس کرده است.
2. اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام. بر خلاف آنچه در مورد اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام گفته شد، قانون گذار با وجود اقتباس از مقررات لایحه قانونی 1347 در ایجاد اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام، رژیم حقوقی این اوراق را از اوراق قرضه قابل تعویض با سهام جدا کرده و دست به ابداعی زده که به سبب اینکه خلاف منطق است موجب عدم رغب ناشرین و عدم رجوع عموم برای خرید این گونه اوراق شده است. توضیح مطلب این است که در لایحه قانونی 1347، خرید اوراق قرضه قابل تعویض با سهام، در صورت تمایل صاحب ورقه، موجب سهامدار شدن او در شرکت ناشر می شد، همان طور که در مورد اوراق قرضه قابل تدیل به سهام شرکت مصداق داشت و در مورد اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام در حال حاضر دارد. قانون گذار فعلی راه حل عجیبی پیش بینی کرده است که معلوم نیست چگونه قابل اعمال است. در واقع، به موجب ماده 29 آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت که در اجرای ماده 6 قانون اخیرالذکر وضع شده است: «اوراق مشارکت ممکن است قابل تعویض با سهام سایر شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار باشد. در این صورت ناشر مؤظف است حداقل به میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکتهای مذکور را تا سر رسید نهایی اوراق مشارکت نگهداری کند» مفهوم این ماده این است که شرکت ناشر الزامی به افزایش سرمایه خود و نیز صدور سهام جدید برای تعویض با اوراق مشارکت متقاضیان تعویض ندارد. کافی است که شرکت سهامی در دیگر شرکتهای حاضر در بورس داشته باشد؛ هرگاه، صاحب ورقه اراده کرد سهام مزبور را در مقابل تسلیم اوراق مشارکت به صاحبان این اوراق منتقل می کند. با این کیفیت صاحب ورقه مشارکت در شرکت ناشر شریک نمی شود، بلکه در شرکتهای دیگری شریک می شود که شرکت ناشر در آن صاحب سهم است. مقصود قانون گذار از وضع چنین اوراقی معلوم نیست. اگر در گذشته اوراق قرضه قابل تعویض به سهام، در کنار اوراق قرضه قابل تبدیل وجود داشت به سبب آن بود که در فرض اوراق قابل تعویض، شرکت ناشر اطمینان داشت که با انتشار این اوراق، سرمایه او حتماً افزایش پیدا خواهد کرد؛ زیرا مؤسسه ای مالی به حکم ماده 62 لایحه قانونی 1347 افزایش سرمایه را پذیره نویسی می کرد؛ یعنی تضمین می کرد که اگر اوراق قرضه منتشر شده به وسیله عموم خریداری نشوند، او این اوراق را از شرکت ناشر خریداری خواهد کرد و به سهام دار شرکت تبدیل خواهد شد، در حالی که معلوم نیست فلسفه وجودی اوراق مشارکت قابلت تعویض واقعاً چیست!
موسسه حقوقی کیا ثبت برای مشاوره ثبتی در خصوص ثبت شرکت، ثبت برند، ثبت علائم تجاری در خدمت شماست.
ماهیت اوراق مشارکت : شرکت یا قرض (تجددخواهی نوین)
کنفرانس بین المللی پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام
خرید و دانلود فایل مقاله
با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 15 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.
مشخصات نویسندگان مقاله ماهیت اوراق مشارکت : شرکت یا قرض (تجددخواهی نوین)
چکیده مقاله :
در مقاله حاضر سعی بر آن شده است که به سوالات مهم و مطرح در مورد اوراق مشارکت پاسخ داده شود که حایز اهمیت بوده و مبین راه اوراق مزبور گردد تا شاید این اوراق را از حاله ی ابهام خارج و به سوی روشنی گسیل نماید. سوالات حایز اهمیت که باید بدانیم تا با پاسخگویی به این سوالات به درکی از اوراق مشارکت بعنوان ابزار مالی دست یافته و ابهامات موجود را برطرف نماییم، عبارتند از:ماهیت اوراق مشارکت بعنوان یکی از ابزارهای مهم تامین مالی در چرخه ی اقتصادی چیست (آیا اوراق مشارکت همان اوراق قرضه سابق البته با قالبی جدید می باشد یا فرآیندی متفاوت از اوراق قرضه را داراست ) ماهیت سود علی الحساب موجود در اوراق مشارکت چیست در این راستا مقاله در دو بخش عرضه خواهد شد: 1-ماهیت اوراق مشارکت2-ماهیت سود علی الحساب در مقاله از روش کاربردی تحلیلی-توصیفی بهره جسته و علاوه بر تطبیق موضوعات با فقه، به تحلیل موضوعات در زمینه های گسترده تری نیز پرداخته شده است.
کلیدواژه ها:
کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله
کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا RICCONF01_056 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:
نحوه استناد به مقاله :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
رستمی، محمدرضا و محمدی، مرتضی،1397،ماهیت اوراق مشارکت : شرکت یا قرض (تجددخواهی نوین)،کنفرانس بین المللی پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام،کرج،https://civilica.com/doc/819338
در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1397، رستمی، محمدرضا؛ مرتضی محمدی )
برای بار دوم به بعد: ( 1397، رستمی؛ محمدی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.
مدیریت اطلاعات پژوهشی
اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.
مقالات پیشنهادی مرتبط
مقالات فوق بر اساس داده کاوی مقالات مطالعه شده توسط پژوهشگران محاسبه شده است.
جزئیات خبر
در بازار بورس اوراق بهادار علاوه بر معاملات سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، اوراقی با نام اوراق مشارکت نیز خرید و فروش میشود. برای هر سرمایهگذار مبتدی یا با سابقه ممکن است سوالهایی ایجاد شود از قبیل اینکه:
- اوراق مشارکت چیست؟
- خرید فروش این اوراق نیازمند داشتن کد سهامداری است؟
- کارمزد خرید و فروش آن چه قدر است؟
- برای معامله آن به چه نوع تحلیلی نیاز است؟
- سود آن چقدر است و چگونه پرداخت میشود؟
- زمان مناسب برای خرید یا فروش آن چه زمانی است؟
- کدام اوراق مشارکت را خریداری کنیم؟
در این مطلب تلاش شده است تا خلاصهای از آنچه یک سرمایهگذار در مورد اوراق مشارکت نیاز دارد در اختیار خوانندگان محترم قرار گیرد.
اوراق مشارکت چیست؟
طبق ماده ۲ قانون انتشار اوراق مشارکت مصوب ۱۳۷۶/۰۶/۳۰ مجلس شورای اسلامی و ماده ۱ آییننامه اجرایی اجرایی قانون نحوۀ انتشار اوراق مشارکت مصوب ۱۳۷۷/۵/۱۸ هیئت وزیران، اوراق مشارکت چنین معرفی شده است:
اوراق بهادار با نام یا بینامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای عمرانی- انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی لازم برای تهیۀ مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداریها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی تولید منتشر میشود و به سرمایهگذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار میگردد.
از تعریف فوق چند نکته مورد توجه است:
- اوراق مشارکت از جمله اوراق بهادار محسوب میشود و تابع قوانین آن است. بنابراین خرید آن نیازمند داشتن کد سهامداری (کد معاملاتی بورس) است.
- این اوراق ممکن است بی نام یا با نام باشد.
- قیمت این اوراق مشخص و مدت آن معین است.
- مورد مصرف آن مشخص باشد (طرحهای عمرانی- انتفاعی یا تهیۀ مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداریها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی تولید).
- از طریق عرضه عمومی به سرمایهگذاران واگذار میشود.
انواع اوراق مشارکت
اوراق مشارکت بورسی: اوراقی که قابل معامله در بازار بورس و فرابورس هستند. اوراق مشارکت بورسی ممکن است:
به کسر: اوراقی که به قیمت کمتر از قیمت اسمی آن توسط سرمایهگذار خریداری میشود و سود سرمایهگذار برابر خواهد بود با مابه التفاوت قیمت خریداری شده با قیمت اسمی اوراق در سررسید آن. این اوراق یک سرمایهگذاری کوتاه مدت به شمار میآید.
قابل تعویض با سهام: اوراقی که منتشرکننده آن شرکتهای سهامی عام هستند و در سررسید نهایی با سهام سایر شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار تعویض میشوند.
قابل تبدیل به سهام: اوراقی که منتشرکننده آن شرکتهای سهامی عام هستند و در سررسید نهایی یا در زمان تحقق افزایش سرمایه به سهام شرکتهای موضوع طرح اوراق مشارکت، تبدیل میگردد.
اوراق مشارکت غیر بورسی: اوراقی که صرفاً با تایید بانک مرکزی حمهوری اسلامی ایران منتشر میشود و قابل معامله در شعب بانکهای عامل (بازار پولی) است.
کارمزد و مالیات خرید و فروش اوراق مشارکت
سقف کارمزد خرید اوراق مشارکت ۰٫۰۰۰۷۲۶ و سقف کارمزد فروش اوراق مشارکت ۰٫۰۰۰۷۷۴ و مجموع خرید و فروش اوراق مشارکت ۰٫۰۰۱۵ مبلغ کل معامله است. همچنین طبق ماده ۷ قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، مبالغ پرداختی و یا تخصیصی بابت سود متعلق به اوراق مشارکت مشمول مالیات مقطوع به نرخ پنج درصد میباشد و به سود اوراق مشارکت و معاملات اوراق مذکور هیچگونه مالیات دیگری تعلق نمیگیرد. پرداختکنندگان سود اوراق مشارکت اعم از علیالحساب و قطعی مکلفاند، در هر پرداخت یا تخصیص، مالیات متعلق را به نرخ مذکور کسر و ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ پرداخت یا تخصیص به حسابی که توسط خزانهداری کل تعیین میشود، واریز و رسید آن را ظرف۳۰ روز از تاریخ واریز همراه با فهرستی متضمن میزان سود پرداختی به حوزه مالیاتی مربوط تسلیم نمایند. پرداختکنندگان سود اوراق مشارکت، در صورت تخلف از انجام تکالیف مذکور مشمول مقررات متن ماده (۱۹۹) قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶، خواهند بود. لازم به ذکر است بنا به ماده۷۳دستورالعمل نحوه انجام معاملات، در عرضه اولیه اوراق مشارکت، کارمزد خرید و فروش به عهده ناشرپذیرفته شده میباشد.
زمان مناسب و تحلیل مورد نیاز برای خرید و فروش اوراق مشارکت
اوراق مشارکت دارای سود ثابت علی الحساب است، بنابراین معمولا به عنوان ابزاری برای کاهش ریسک سبد سهام در بازاهای ریسکی در نظر گرفته میشود و سرمایهگذارن با توجه به ریسک پذیری و شرایط موجود بر بازار بخشی از سرمایه خود را به خرید اوراق مشارکت اختصاص میدهند. با توجه به ثابت بودن سود اوراق مشارکت، این اوراق بر خلاف سهام های ریسکی موجود در بازار که نیازمند تحلیل های فاندامنتالی و تکنیکالی هستند به تحلیل خاصی نیاز ندارد و فقط توجه به چند نکته برای انتخاب اوراق با بازدهی بیشتر برای سرمایهگذار کافی است.
نکات قابل تامل در خرید اوراق مشارکت
- سود اعلامی اوراق مشارکت برای دوره یکساله معمولاً بین ۲۰ تا ۲۲ درصد است. هرچه درصد سود بیشتر باشد، خرید اوراق آن جذابتر است.
- سررسید پرداخت سود یک ماهه یا سه ماهه است. هرچه دورههای پرداخت سود کوتاهتر باشد، برای سرمایهگذار از جذابیت بیشتری برخوردار خواهد بود.
- در بعضی موارد بدلیل کمبود نقدینگی و رقابت برای جذب منابع با بانکها برخی از ناشران اوراق علاوه برسود اعلامی، سود ۳ درصدی برای یکسال را بر روی تابلو معاملاتی تضمین میکنند.
- سود حاصل اوراق مشارکت چیست؟ از اوراق مشارکت، برای سرمایهگذار معاف از پرداخت مالیات است و این جذابیت دیگری برای سرمایهگذاری در اوراق مشارکت به حساب میآید.
- علیرغم اینکه اوراق مشارکت بازدهی تضمین شده دارند ولی ریسکی را متوجه سرمایهگذار نمیکند.
نحوه خرید اوراق مشارکت
برای خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس، لازم است سرمایهگذار با مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی) به یکی از شعب بانکهای عامل مراجعه نماید و نسبت به خرید یا فروش اوراق مورد نظر اقدام نماید
در مورد معامله اوراق مشارکت بورسی ، هر فردی که دارای کد معاملاتی آنلاین باشد، میتواند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید نماد اوراق مشارکت کند. این اوراق بسته به بازاری که در آن منتشر میشوند ممکن است در سامانه آنلاین قابلیت معامله داشته باشد چنانچه اوراق در بازار پایه فرابورس عرضه شود، خرید و فروش آن از طریق ثبت سفارش اینترنتی میسر خواهد بود. در صورتیکه فرد کد سهامداری و کاربر غیر آنلاین باشد به صورت حضوری درخواست خرید یا فروش خود را به کارگزاری اعلام نماید.
چند نکته در مورد اوراق مشارکت
۱- خرید و فروش اوراق از طریق شعب منتخب بانکهای عامل یا از طریق کارگزاران بورس اوراق بهادار (در صورت پذیرش در بورس) مجاز است.
۲- قیمت اسمی هر واحد اوراق مشارکت ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال است.
۳- هر ورقه نشاندهنده میزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمایهگذاری است.
۴- نماد هر یک از اوراق مشارکت حداکثر سه روز پیش از سررسید پرداخت سود علیالحساب آن متوقف میشود و روز بعد از پرداخت سود، نماد آن بازگشایی میشود.
۵- سود متعلقه به خریدار، از طریق شرکت سپردهگذاری مرکزی به حساب بانکی معرفی شده از جانب خریدار واریز میگردد.
۶- چنانچه سرمایهگذار در میانه دوره و پیش از سررسید پرداخت سود اقدام به خرید اوراق نماید، با پرداخت ما به التفاوت سود روزهای گذشته (از ابتدای دوره تا زمان خرید اوراق)، در پایان دوره سود کل دوره به حساب وی واریز خواهد شد.
۷- تمامی اوراق از قابلیت نقد شوندگی برخوردارند؛ به نحوی که بازارگردان اواراق موظف است تا تمامی سفارشهای فروش به مبلغ اسمی را در هر روز خریداری نماید.
۸- حداقل مدتی که نیاز است به دریافت سود سرمایهگذار در معامله اوراق منجر شود، چها روز از زمان خرید تا فروش اوراق است. به عبارتی اگر اوراق خریداری شده را زودتر از سه روز به فروش برسد، سود حاصل از فروش آن از کارمزد معاملات کمتر میشود و در واقع بازده منفی خواهد داشت.
۹- با توجه به آئیننامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت، در سود حاصل از اجرای طرحهای مربوطه سهیم هستند.،
۱۰- با فروش اوراق مشارکت رابطه وکیل و موکل بین ناشر و خریدار اوراق محقق میشود (در واقع ناشر به وکالت از طرف خریداران اوراق میتواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق به منظور اجرای طرح و خرید و فروش هرگونه کالا، خدمت و دارایی مربوط به طرح اقدام نماید. ، انتقال اوراق به رابطه وکالت خدشه وارد نمیکند و این رابطه تا سررسید اوراق بین ناشر و دارندگان اوراق نافذ و معتبر است
۱۱- اوراق مشارکت به عنوان وثیقه طرفهای معامله در قراردادهای مربوط به وزارتخانهها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی پذیرفته میشود.
چنانچه بیان شد جذابیت اوراق مشارکت در قیاس با انواع اوراق بهادار همچون سهام، تضمین پرداخت سود و بدون ریسک بودن آن است؛ لذا سرمایهگذاران محترم با توجه به مطالب بیان شده و فهرست اوراق پذیرفته شده قابل معامله از طریق بازار اوراق مشارکت شرکت فرابورس ایران و اوراق مشارکت قابل معامله در بورس ایران برای کاهش ریسک سبد سهام خود، نسبت به خرید اوراق مشارکت بورسی از طریق مراجعه به شعب یکی از کارگزاریهای معتبر در سراسر کشور اقدام نمایند.
راهنمای خرید اوراق مشارکت در ایران
به جز سهام و حقتقدم، اوراق دیگری با نام اوراق مشارک نیز در بورس اوراق بهادار معامله میشوند.
در ادامه این مطلب جامع از بورسینس قصد داریم شما را با اوراق مشارکت در ایران آشنا کنیم و نحوه خرید و فروش آنرا بصورت قدم به قدم توضیح دهیم، پس با ما همراه باشید.
برخی از افراد، اوراق قرضه را با اوراق مشارکت اشتباه میگیرند. پیش از هر چیز لازم است بدانید در ایران اوراق قرضه (Bonds) منتشر نمیشود.
در مقابل اوراق با درآمد ثابت از اوراق مشارکت چیست؟ قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصناع و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر میگردد.
اگر بخواهیم تعریف کتابی و رسمی اوراق مشارکت را بیان کنیم:
اوراق بهادار با نام یا بینامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای عمرانی- انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی لازم برای تهیۀ مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداریها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی تولید منتشر میشود و به سرمایهگذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار میگردد.
تعریف بالا طولانی است و شاید برای برخی از افراد این تعریف چندان نتواند معنای اوراق مشارکت را انتقال دهد، اگر بخواهم تعریف ساده اوراق مشارکت را بیان کنیم، میتوانیم بگوییم:
اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که بیانگر مشارکت دارندهی آن در یک طرح است. یعنی شخص سرمایه خود را به یک شرکت میدهد تا شرکت بتواند طرح توسعه خود را اجرا کند و سود سرمایهگذار را نیز پرداخت نماید.
اجازه بدید با یک مثال اوراق مشارکت را توضیح دهیم.
فرض کنید یک شرکت پالایشگاهی برای راهاندازی یک خط تولید جدید به 250 میلیارد تومان سرمایه جدید نیاز دارد.
بررسیهای کارشناسی نشان داده در صورت راه اندازی این خط تولید، سرمایه صرف شده برای آن ظرف مدت 5 سال پس از راهاندازی خط تولید، از محل افزایش درآمد شرکت جبران میشود و میزان سودآوری شرکت هم طی این مدت سالانه 25 تا 35 درصد افزایش پیدا میکند.
به عبارت دیگر طرح مذکور توجیه اقتصادی دارد.
در این حالت یکی از روشهایی که شرکت پالایشگاهی میتواند برای بدست آوردن سرمایه مورد نیاز خودش از آن استفاده کند انتشار اوراق مشارکت است.
به این ترتیب شرکت پالایشگاهی با فروش این اوراق به سرمایهگذاران منابع مالی موردنیاز خود را تامین میکند.
سرمایه گذاران هم در ازای این مشارکت به نسبت سرمایه خودشان در منافعی که از راه اندازی خط تولید جدید به دست میآید تا مدت محدود شریک میشوند.
مهم ترین تفاوت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر اوراق بهادار مثل سهام، تضمین پرداخت سود است.
یعنی دارنده اوراق مشارکت مطمئن است که سود مشخص و تضمین شدهای را در فواصل زمانی معین دریافت میکند.
اما شاید برایتان سوال پیش آید چه کسی پرداخت حداقل سود اوراق مشارکت را تضمین میکند؟
خود شرکت یا سازمان منتشر کننده این اوراق نمیتواند خودش پرداخت سود اوراق را هم تضمین کند.
در حال حاضر سود اغلب اوراق مشارکت که در ایران منتشر میشوند توسط بانکها و موسسات مالی معتبر و یا دولت تضمین میشود. بنابراین خریدار این اوراق اطمینان دارد که در سررسیدهای مشخص سود تعهد شده را دریافت میکند.
انواع اوراق مشارکت
در حالت کلی سه نوع اوراق مشارکت در ایران منتشر میشود که شامل موارد زیر است:
الف – اوراق مشارکت بانک مرکزی
ب – اوراق مشارکت وزارتخانهها و شرکتهای دولتی
ج – اوراق مشارکت شرکتهای پذیرفته شده در بورس.
اوراق مشارکت بانک مرکزی چیست ؟
اوراق مشارکتی است که به منظور اجرای سیاستهای اقتصادی دولت توسط بانک مرکزی منتشر میشود و قابلیت بازخرید توسط بانک عامل را دارد. این دسته از اوراق در بورس اوراق بهادار قابل معامله نیست.
اوراق مشارکت وزارتخانهها و شرکتهای دولتی چیست ؟
اوراق مشارکتی است که توسط وزارتخانهها و شرکتهای دولتی جهت تأمین مالی پروژههای عمرانی منتشر میشود و قابلیت بازخرید توسط بانک عامل را دارد. این نوع اوراق نیز در بورس معامله نمیشود.
اوراق مشارکت شرکتهای پذیرفته شده در بورس چیست ؟
اوراق مشارکتی است که به منظور تأمین مالی توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار منتشر میشود. این گونه اوراق در بورس اوراق بهادار قابل معامله است.
قیمت خرید و فروش اوراق مشارکت پذیرفته شده در بورس چگونه تعیین میشود ؟
قیمت خرید و فروش اوراق مشارکت پذیرفته شده در بورس همانند سهام براساس عرضه و تقاضا تعیین میشود.
نکات مهم در مورد سود اوراق مشارکت
1- بین ریسک و بازده (ریسک به ریوارد) رابطهی مستقیمی وجود دارد. با توجه به اینکه اوراق مشارکت بازدهی تضمین شدهای دارند و ریسکی متوجه سرمایهگذار نمیکنند، بنابراین بازده مورد انتظار اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار کمتر است.
2- سود تضمین شده اوراق مشارکت به صورت علیالحساب به سرمایهگذار پرداخت میشود یعنی پس از پایان پروژه و در سررسید نهایی، ناشر اوراق موظف است سود قطعی پروژه را محاسبه کند و در صورتی که سود قطعی پروژه بیشتر از سود علیالحساب پرداختی به سرمایهگذار باشد مابه التفاوتش را به سرمایهگذار پرداخت کند.
البته در صورتی که سود قطعی پروژه از سود پرداختی کمتر باشد، جبران مابه التفاوت به عهدهی ضامن اوراق مشارکت است و ضرر و زیانی از این بابت متوجه سرمایهگذار نیست.
3- سود اوراق مشارکت از پرداخت مالیات معاف است و این موضوع هم یکی از جذابیتهای سرمایهگذاری در اوراق مشارکت به شمار میآید.
4- اوراق مشارکت اغلب بینام منتشر میشوند و فردی که این اوراق را دارد مالک آن شناخته میشود.
بنابراین باید از اوراق مشارکت هم مثل اسکناس و بلکه بیشتر از آن مراقبت کنید. البته بانکها معمولا این امکان را برای خریداران اوراق مشارکت فراهم میکنند که خریدار بتواند اوراق خود را در بانک به امانت بگذارد تا از مواردی مثل سرقت، آتش سوزی و غیره در امان باشد.
5- سود اوراق مشارکت در فواصل زمانی تعیین شده مثل یک ماهه یا سهماه و از طریق برگههایی که همراه اوراق مشارکت تحویل داده میشود، به خریدار پرداخت میشود.
خریداری که اوراق مشارکت را پیش خود نگه میدارد موقع تحویل برگههای دریافت سود به بانک باید اصل اوراق مشارکت را هم همراه داشته باشد تا مالکیت فرد بر این اوراق توسط بانک احراز شود.
البته همانطور که گفتیم خریدار اوراق مشارکت میتواند اوراق خود را نزد بانک به امانت بسپارد و با پرداخت کارمزد جزیی از بانک بخواهد تا سود اوراق را در سررسیدهای تعیین شده به صورت منظم به حسابش واریز کند.
6- دقت داشته باشید طرحهای توسعه که برای تامین مالی آنها اوراق مشارکت منتشر میشود معمولا طرحهای زمانبر هستند.
بنابراین اوراق مشارکت هم اغلب با سررسیدهای 3 تا 4 ساله منتشر میشوند. اما اگر خریدار اوراق به هردلیلی قبل از دورهی سررسید به پول خود نیاز داشته باشد، میتواند با مراجعه به یکی از شعب بانکی که اوراق را از آن خریداری کرده ضمن تحویل اوراق مربوطه به بانک، اصل پول خود را دریافت کند.
طبیعتا سودهای دریافتی تا تاریخ تحویل اوراق به بانک به عنوان سود دورهی مشارکت به فرد تعلق میگیرد.
البته معمولا در صورت تسویه زودتر از موعد بانکها نرخ سود قابل پرداخت به مشتری را کمی کاهش میدهند مثلا از 20 درصد به 19 درصد و مابه التفاوت نرخ جدید با نرخ پرداختی تا اون زمان را از مشتری دریافت میکنند.
7- درصورتی که اوراق مشارکت در بورس یا فرابورس هم پذیرفته شده باشند، دارندهی این اوراق میتواند برای فروش آنها قبل از سررسید به یکی از شرکتهای کارگزاری بورس مراجعه کند و نسبت به فروش اوراق خود اقدام کند.
در این صورت طبیعتا اوراق مشارکت هم مثل سهام براساس قیمتی که در بورس برای آن متقاضی وجود داشته باشد فروخته میشود و سود دارنده اوراق مشارکت هم از بابت تسویه زودتر از موعد کاهش پیدا نمیکند.
8- سود اعلامی اوراق مشارکت برای دوره یکساله معمولاً بین ۲۰ تا ۲۲ درصد است. هرچه درصد سود بیشتر باشد، خرید اوراق آن جذابتر است.
9- سررسید پرداخت سود یک ماهه یا سه ماهه است. هرچه دورههای پرداخت سود کوتاهتر باشد، برای سرمایهگذار از جذابیت بیشتری برخوردار خواهد بود.
10- در بعضی موارد بدلیل کمبود نقدینگی و رقابت برای جذب منابع با بانکها برخی از ناشران اوراق علاوه برسود اعلامی، سود ۳ درصدی برای یکسال را بر روی تابلو معاملاتی تضمین میکنند.
راهنمای قدمبهقدم خرید اوراق مشارکت در ایران
با توجه به ثابت بودن سود اوراق مشارکت، این اوراق بر خلاف سهامهای ریسکی موجود در بازار که نیازمند تحلیلهای فاندامنتالی و تکنیکالی هستند به تحلیل خاصی نیاز ندارد و فقط توجه به چند نکته برای انتخاب اوراق با بازدهی بیشتر برای سرمایهگذار کافی است.
مراحل خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس
1 – انتخاب اوراق مشارکت
از طریق پیگیری روزنامهها و اخبار میتوان از انتشار اوراق مشارکت جدید که در خارج از بورس عرضه میشوند اطلاع یافت.
2 – سرمایهگذار با مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی) به یکی از شعب بانکهای عامل مراجعه مینماید و نسبت به خرید یا فروش اوراق مورد نظر اقدام میکند.
مراحل خرید و فروش اوراق مشارکت در فرابورس
1 – انتخاب اوراق مشارکت
از طریق لینک زیر میتوانید لیست اوراق مشارکت که در فرابورس معامله میشود را مشاهده کنید
http://www.fipiran.com/Market/LupOTCO
2 – داشتن کد معاملاتی
برای خرید انواع اوراق بهادار از جمله انواع اوراق مشارکت نیاز به کد معاملاتی (کد بورسی) دارید. راهنمای دریافت کد بورسی اینجا بخوانید
3 – ارسال سفارش خرید
پس از صدور کد بورسی برای شما، یک رمز و نام کاربری در اختیارتان قرار داده میشود و میتوانید با ورود به سیستم معاملاتی کارگزاری، سفارش خرید اوراق بهادار را بصورت آنلاین ارسال کنید.
اوراق خریداری شده در پنل معاملاتی شما قرار میگیرد و هر زمان تمایل داشتید میتوانید آنرا بفروشید.
در مورد اوراق مشارکت چیست؟ معامله اوراق مشارکت بورسی، هر فردی که دارای کد معاملاتی آنلاین باشد، میتواند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید نماد اوراق مشارکت کند.
این اوراق بسته به بازاری که در آن منتشر میشوند ممکن است در سامانه آنلاین قابلیت معامله نداشته باشد، در این صورت باید به صورت حضوری درخواست خرید یا فروش خود را به کارگزاری اعلام نماید. ( مطلب مرتبط: کارگزاری چیست؟ )
چند نکته در مورد اوراق مشارکت
1- قیمت اسمی هر واحد اوراق مشارکت ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال است.
2- هر ورقه نشاندهنده میزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمایهگذاری است.
3- نماد هر یک از اوراق مشارکت حداکثر سه روز پیش از سررسید پرداخت سود علیالحساب آن متوقف میشود و روز بعد از پرداخت سود، نماد آن بازگشایی میشود.
4- در صورتی که اوراق بهادار از فرابورس خریداری شود، سود متعلقه به خریدار، از طریق شرکت سپردهگذاری مرکزی به حساب بانکی معرفی شده از جانب خریدار واریز میگردد.
5- چنانچه سرمایهگذار در میانه دوره و پیش از سررسید پرداخت سود اقدام به خرید اوراق نماید، با پرداخت ما به التفاوت سود روزهای گذشته (از ابتدای دوره تا زمان خرید اوراق)، در پایان دوره سود کل دوره به حساب وی واریز خواهد شد.
6- تمامی اوراق از قابلیت نقد شوندگی برخوردارند؛ به نحوی که بازارگردان اواراق موظف است تا تمامی سفارشهای فروش به مبلغ اسمی را در هر روز خریداری نماید.
7- حداقل مدتی که نیاز است به دریافت سود سرمایهگذار در معامله اوراق منجر شود، چها روز از زمان خرید تا فروش اوراق است. به عبارتی اگر اوراق خریداری شده را زودتر از سه روز به فروش برسد، سود حاصل از فروش آن از کارمزد معاملات کمتر میشود و در واقع بازده منفی خواهد داشت.
8- با توجه به آئیننامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت، در سود حاصل از اجرای طرحهای مربوطه سهیم هستند.،
9- با فروش اوراق مشارکت رابطه وکیل و موکل بین ناشر و خریدار اوراق محقق میشود (در واقع ناشر به وکالت از طرف خریداران اوراق میتواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق به منظور اجرای طرح و خرید و فروش هرگونه کالا، خدمت و دارایی مربوط به طرح اقدام نماید. ، انتقال اوراق به رابطه وکالت خدشه وارد نمیکند و این رابطه تا سررسید اوراق بین ناشر و دارندگان اوراق نافذ و معتبر است
10- اوراق مشارکت به عنوان وثیقه طرفهای معامله در قراردادهای مربوط به وزارتخانهها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی پذیرفته میشود.
باشگاه – عصر بانک – بورسینس – forexreviewgroup
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت چیست؟
اوراق قرضه و اوراق مشارکت، اسنادی هستند که با مجوزهای مشخصی منتشر و معمولا برای تامین مالی در طرح های بزرگ کشور مورد استفاده قرار می گیرند.
به گزارش ایبِنا، در این گزارش تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت بررسی می شود.
اوراق قرضه: اسنادی است که به موجب آن شرکت انتشار دهنده متعهد میشود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمانهایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت کند. دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد. اوراق قرضه از اوراق بهادار است و طبق آن صادر کننده به خریدار بدهکار میشود. این سند دارای سررسید است و مبلغ آن در زمان سررسید به وسیله صادرکننده پرداخت میشود. این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهره آنها در فواصل زمانی معیّنی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت میشود. از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تقسیم میشوند. سررسید اوراق کوتاه مدت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مدت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدت معمولا بیش از ده سال است.
اوراق مشارکت: در اصطلاح علم اقتصاد، اوراق مشارکت، اوراقی است بهادار که توسط دولت، شهرداری، شرکتهای دولتی و خصوصی، برای تامین اعتبار طرحهای عمرانی در کشور، منتشر می شود. تهیه دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده بانک مرکزی است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که با مجوز بانک مرکزی برای تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز، طرحهای سودآور تولیدی و خدماتی (به استثنای امور بازرگانی) در چارچوب عقد مشارکت مدنی، توسط سازمان جاری منتشر میشود. در هر ورقه مشارکت، میزان سهم دارنده آن مشخص شده است.
دیدگاه شما