” امکان دارد در زمینههای دیگر هم ارز خارج شود و این موضوع پیچیدگی زیادی ندارد. ارز دیجیتال هم مانند بقیه حوزههای دادوستدی است. نرخ ارز اگر غیر واقعی باشد، خروج ارز همواره نگران کننده است، ولی برای هیچ حوزه و هیچ بازاری محدودیتی در داخل وجود ندارد و این دلیل مناسبی نیست. ولی میتوان گفت که میشود از این فناوری به نحو احسن استفاده کرد. ولی با توجه به محدودیتهایی که تحریمها رقم زده است، نباید سایتهای صرافی را مسدود کنند.”
بررسی استفاده از ساختار مالی ارزهای رمزپایه در شرایط وقوع تحریمها
در این مقاله سعی میشود به طور کلی نقاط ضعف و قوت و فرصتها و تهدیدهای استفاده از رمزارزها برای مقابله با تحریمها در قالب تحلیل سوات (SWOT) مورد بررسی قرار گیرد و در پایان پیشنهادهای سیاستی نگارندگان ارائه خواهد شد.
امیرحسین چیتساززاده
کارشناس ارشد علوم سیاسی
حمیدرضا پورسلیمی
دانشگاه تربیت مدرس
دانشجوی دکترای اقتصاد
مقدمه
مدتی است که ایده استفاده از رمزارزها یا ارزهای رمزپایه (Cryptocurrency) برای کشورهایی نظیر ایران برای مقابله با تحریم های دولت آمریکا (و به طور خاص حوزه پولی و مالی)، مطرح شده است. در ظاهر امر غیرمتمرکز بودن کریپتوکارنسی ها چه در حوزه خلق پول، و چه در حوزه انتقال و نظارت بر مبادلات پولی و همچنین، ویژگی غیرقابل شناسایی بودن هویت دارندگان این نوع حساب ها، زمینه مناسبی برای توسل به آن در جهت تحت تاثیر قراردادن تحریم های حوزه پولی و بانکی ایجاد کرده است. با این حال برخی چالش ها در این زمینه وجود دارد که ضروریست پیش از طراحی هرگونه برنامه ای برای استفاده گسترده از آن ها، مورد توجه قرار گیرند. در این راستا برای آشنایی با ظرفیت های این ابزار در کاهش آثار تحریم ها و ترسیم تصویری روشن برای سیاست گذار، بازخوانی تجربه کشورهای کره شمالی، ونزوئلا و روسیه -که به مانند ایران در سال های اخیر در معرض تشدید تحریم های مالی و تجاری از سوی آمریکا قرار داشته اند- مفید خواهد بود. پس از این مرحله با استفاده از داده های این بازخوانی ، سعی می شود به طور کلی نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدیدهای استفاده از رمزارزها برای مقابله با تحریم ها در قالب تحلیل سوات ( SWOT ) مورد بررسی قرار گیرد و در پایان پیشنهاد های سیاستی نگارندگان ارائه خواهد شد.
ونزوئلا
بحران سیاسی سالهای اخیر کشور ونزوئلا که به نوعی ریشه در کاهش درآمدهای نفتی و کسری بودجه این کشور و همچنین ناتوانی در جذب سرمایه برای تقویت صنایع و خصوصا صنعت نفت آن دارد، موجب تضعیف پول ملی آن و فشار تورمی حدود 5 هزار درصدی شده است. علاوه بر این موارد، تحریم های آمریکا برای جلوگیری از سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در صنایع نفت و گاز ونزوئلا شرایط اقتصادی این کشور را وخیم تر کرده است. با توجه به این پیش زمینه ایده استفاده از رمزارزها در کشور ونزوئلا در حالی عملیاتی شد که این کشور تا پیش از آن ممنوعیت هایی را در مورد واردات و بهره برداری از تجهیزات استخراج بیت کوین و سایر کریپتوها وضع کرده بود. هدف این کشور از اعلام ایجاد ارز دیجیتال ملی با نام "پترو"، جذب سرمایه خارجی برای تقویت نقدینگی مورد نیاز اقتصاد این کشور بود و اصولا به عنوان ابزاری برای تسهیل مبادلات تجاری نبوده است. اهمیت این مسئله از آن جهت است که از سال 2011، جذب سرمایه خارجی در این کشور، تقریبا صفر بوده است. به همین منظور، ایده استفاده از ارز دیجیتال پترو برای عبور از تحریم های آمریکا، مشخصا به آن بخشی از تحریم های آمریکا مربوط می شد که سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در این کشور را ممنوع می ساخت. البته از آنجا که نوع تحریم های آمریکا در مورد ونزوئلا، از نوع تحریم های اولیه است (و نه ثانویه)، خریداری پترو توسط شرکت ها و سرمایه گذاران غیر آمریکایی با مانع زیادی روبرو نبود و به همین دلیل در پیش فروش اولیه آن، 5 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب آن کشور شد. در ضمن باید توجه داشت تعریف پشتوانه ذخیره 5 میلیارد بشکه ای نفت ونزوئلا برای عرضه پول رمزینه آن کشور، موجب شده تا نوسان قیمتی این ارز محدود به نوسانات بازار نفت باشد. از آنجایی که در افق پیش رو، پیش بینی ها حاکی از تداوم روند افزایشی قیمت نفت بوده، این سیاست باعث کاهش نوسان "پترو" در مقایسه با نوسان بعضا دورقمی روزانه بازار ارزهای دیجیتال شده و ریسک معامله با آن را کاهش داده است.
کره شمالی
طبق برآورد بانک جهانی، کره شمالی در سال 2016 صادراتی در حدود 4.3 میلیارد دلار و وارداتی معادل 4.8 میلیارد دلار داشته است که نشان از حجم بسیار پایین تجاری این کشور دارد. عمده تجارت این کشور با کشورهای همسایه آن در شرق آسیا صورت می گیرد. بر این اساس ورود کره شمالی به حوزه ارزهای رمزینه طبق برآوردهای اداره خزانه داری آمریکا، عمدتا نه با هدف تسهیل مبادلات محدود تجاری این کشور که برای فراهم آوردن سرمایه لازم جهت توسعه برنامه موشکی آن کشور بوده است. بر این اساس کره شمالی از طریق ایجاد و استخراج بیت کوین و چند ارز رمزینه دیگر و فروش آن در کشورهای شرق آسیا از جمله چین، سرمایه تا سطح 200 میلیون دلار در سال را فراهم آورده که تا حدی کفاف بودجه برنامه موشکی آن را خواهد داد. در واقع کره شمالی عمدتا بر خلق این قبیل دارایی های مالی جدید متمرکز بوده و تجارت کالایی محدود خود را چندان درگیر ریسک های مربوط به مبادلات این ارزها نکرده است.
روسیه
روسیه نیز با توجه به تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا بر علیه خود در پی استفاده از رمز ارزها برای دور زدن این تحریم هاست. با این حال هنوز مشخص نیست که این کشور قصد دارد به صورت دقیق از چه مکانیسمی برای این منظور استفاده کند. برخی فرضیات اولیه در مورد احتمال مشارکت روسیه در عرضه ارز دیجیتال پترو ونزوئلا و خرید بخشی از پیش فروش آن دارد که می تواند در مواردی برای تامین مالی یا مبادلات روسیه در حوزه های دیگر مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به حجم صادرات روسیه (که حدود 350 میلیارد دلار است که به تنهایی 1.4 برابر حجم ارزش بازار ارزهای دیجیتال است) ، می توان حدس زد که مسئله استفاده این کشور از ارزهای دیجتال برای کاهش تحریم های آمریکا تا به امروز چندان عملیاتی نشده باشد؛ چراکه ورود این کشور به این بازارها حداقل باید تاثیر قابل توجهی بر حجم مبادلات این بازار می گذاشت در حالی که شواهد در 5 ماهه اخیر، حداقل به گونه ای است که عکس این مسئله را نشان می دهد. شاید یکی از علت های تعلل روسیه در استفاده جدی از رمزارزها همین سقوط قیمتی 5 ماهه اخیر این بازار و از بین رفتن ارزش آن در حدود 550 میلیارد دلار بوده که ریسک ورود به این بازار را جدی تر کرده است.
تحلیل سوات ( SWOT )
نقاط قوت ( Strengths )
1. غیرمتمرکز بودن نسبی بازار رمزارزها
2. غیرقابل شناسایی بودن نسبی هویت دارندگان حساب های مبتنی بر رمزارز
نقاط ضعف ( Weaknesses )
1. حبابی بودن قیمت رمزارزها (نوسانات قیمتی شدید) و به دنبال آن نوسانات کل بازار:
قیمت بیت کوین از حدود 970 دلار در ابتدا سال 2017 تا 19500 دلار تا انتهای سال پیش رفت و در حالی که پیش بینی کارشناسان، عبور قیمت آن از سطح 20 هزار دلار بود، قیمت آن حتی در روزهای اخیر به زیر 6 هزار دلار نیز رسیده است. نوسانات بالای قیمتی، موجب می شود تا دو طرف معامله نسبت به ریسک بالا و امکان زیان گسترده خود، نگرانی داشته باشند.
به تبع نوسانات قیمتی، ارزش بازار ارزهای دیجیتال از حدود 18 میلیارد دلار در ابتدا سال 2017، به بیش از 810 میلیارد دلار تا انتها سال 2017 رسید که البته در 6 ماهه ابتدا سال 2018، این بازار حدود 550 میلیارد دورزدن تحريم با سوآپ ارزي از ارزش خود را از دست داده و به حدود 260 میلیارد دلار رسیده است. سقوط قیمتی 5 ماهه اخیر این بازار، ریسک ورود به آن را افزایش داده است. حجم مبادلات روزانه بازار رمزارزها نیز از 260 میلیون دلار در روز در ابتدا سال 2017، به 60 میلیارد دلار در ابتدا سال 2018 رسید ولی با سقوط ارزش بازار، این رقم در حال حاضر در حدود 15 میلیارد دلار است.
2. حجم پایین مبادلات روزانه نسبت به حجم صادرات ایران:
حجم صادرات و واردات ایران از مبادی قانونی، حدود 200 میلیارد دلار است که معادل 77 درصد کل ارزش بازار ارزهای رمزینه است. این مسئله موجب می شود تا ورود گسترده ایران به این بازار، به تحولات قیمتی آن دامن زده و علاوه بر این، موجب جلب توجه نهادهای نظارتی آمریکا و از جمله OFAC به آن شود.
3. نیاز به محاسبات پیچیده برای انتخاب نوع ترکیب این ارزها جهت تعیین سبد مبادلاتی کشور با توجه به وجود بیش از هزار ارز دیجیتال در بازار
فرصت ها ( Opportunities )
امکان استفاده از رمز ارزها برای گریز از تحریم های بین المللی در حوزه پولی و مالی با سه هدف رویکرد تولید دارایی، رویکرد جذب سرمایه و رویکرد تسهیل مبادلات تجاری
تهدیدها ( Threats )
1. آینده قیمتی ناروشن به علت زیرساخت ضعیف برای انجام تراکنش های مالی و نااطمینانی بالا در مورد قیمت آن
2. احتمال عدم پذیرش یک متغیر جدید تحت عنوان ریسک قیمت ارزهای رمزپایه از سوی طرف های تجاری کشور
3. مقابله دولت ها با کارویژه رمز ارزها در فعالیت های غیرقانونی مانند قاچاق کالا و پولشویی و مالیاتگریزی:
3-1: بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا، با در نظر گرفتن قوانینی، صرافی ها و سایت های آنلاینی که در ارائه خدمات کیف پول مجازی فعالیت داشته اند و یا با واسطه گری مالی، خرید و فروش ارزهای رمزپایه را تسهیل می کردند، ملزم به اخذ اطلاعات شناسایی کاربران (به طور ویژه اطلاعات پاسپورت) کرده اند. باید توجه کرد که محدودیت های احتمالی قانونی کشورها و خصوصا طرف های تجاری ایران برای مقابله با زمینه های مجرمانه این ارزها، غیرقابل پیش بینی است.
3-2: کنترل تراکنش ها توسط برنامه های هوش مصنوعی مبتنی بر شناسایی حساب هایی ست که از سطح مشخصی به بالا، مبادلات ارزی انجام می دهند. با این روش، در صورت شناسایی حسابی که در راستای نقض تحریم های آمریکا در حال مبادله مالی ست، شناسه آن حساب در SDN لیست دفتر کنترل سرمایه های خارجی آمریکا ( OFAC ) منظور می شود. با شناسایی شناسه حساب مورد نظر، می توان شناسه های بعدی را نیز که با حساب قبلی مبادله ای انجام داده اند، به SDN لیست اضافه کرد و به این ترتیب، تا حدودی ریسک تحریم ها در این حوزه نیز تشدید می شود.
4. ورود به بازار ارزهای رمزپایه توسط دولت مرکزی حتی اگر در جهت تعدیل تحریم های بین المللی صورت گیرد، به معنا رسمیت بخشی نسبی این بازار است. از این جهت تا حدودی این موضع گیری جدید با موضع گیری قبلی مقامات مسئول بانکی کشور در سال های اخیر مغایرت دارد.
پاسخ عباس آرگون نسبت به اخبار مربوط به سایت های صرافی ارز دیجیتال و درگاه ها
پاسخ عباس آرگون نسبت به اخبار مربوط به سایت های صرافی ارز دیجیتال و درگاه ها
شرایط موجود نسبت به تحریم کمرشکن آمریکا علیه ایران تهدیدها و آسیبهای زیادی به کشور وارد کرده است، اما حالا به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی و فناوری، تکنولوژی ارز دیجیتال به کمک کشور آمده است تا بتوانیم از حوزه جدیدی که بر پایه فضای دیجیتال شکل گرفته است، برای ایجاد گردش مالی و واردات ارز و کالا به کشور استفاده کنیم.
عباس آرگون، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت که نمیتوان با تکنولوژی روز دنیا مقابله کرد و فعالیت تنظیم شده و مقرراتی در ارزهای دیجیتال میتواند به اقتصاد کشور برای خروج از تحریم و تورم کمک دورزدن تحريم با سوآپ ارزي کند.
دلیل مخالفت با ارزهای دیجیتال در ایران
با وجود رشد ارزهای دیجیتال و وجود ظرفیتهایی که این حوزه میتواند برای اقتصاد ایران ایجاد کند، خبر میرسد که سیاستگذاران، از مسئولین دولتی گرفته تا نمایندگان مجلس، به دنبال وضع مقررات برای محدود کردن فعالیت در این حوزه هستند. اما دلیل آن چیست؟
عباس آرگون به این سوال اینگونه پاسخ داد:
“معاملات ارزهای دیجیتال از قبل، محدودیتهایی داشته و هنوز مقرراتی برای آن وضع نکردهاند. ارز دیجیتال فناوری جدیدی است. در حال حاضر استخراج ارزهای دیجیتال قانونی است و میتوان مجوز گرفت و این کار را انجام داد. بانک مرکزی نیز اعلام کرده است که افراد میتوانند بر اساس سازوکاری که بانک مرکزی تعریف میکند، از استخراج ارزهای دیجیتال اقدام به واردات کالاهای مورد نیاز کشور کنند.”
وی در ادامه گفت: “به هر حال باید گفت که برای ما ارز دیجیتال ابزار بسیار خوبی است، با توجه به این که شرایط کشور ما در شرایط تحریم است، ارز دیجیتال به نوعی یک روش مناسب برای دور زدن تحریمها است و با توجه به انرژی برق بسیار خوبی که در کشور داریم میتوانیم این انرژی را تبدیل به ارز دیجیتال کنیم و از طریق مجاریای که وجود دارد نسبت به تأمین یک بخشی از نیازهای کشور کمک کنیم.”
نظر عباس آرگون راجع به خروج ارز توسط ارزهای دیجیتال
از آنجا که یکی از دلایلی که برای وضع این مقررات در حوزه ارزهای دیجیتال عنوان شده این است که ارز از کشور خارج میشود، پاسخ ایشان در مورد میزان نگرانی خروج ارز از کشور این بود که:
” امکان دارد در زمینههای دیگر هم ارز خارج شود و این موضوع پیچیدگی زیادی ندارد. ارز دیجیتال هم مانند بقیه حوزههای دادوستدی است. نرخ ارز اگر غیر واقعی باشد، خروج ارز همواره نگران کننده است، ولی برای هیچ حوزه و هیچ بازاری محدودیتی در داخل وجود ندارد و این دلیل مناسبی نیست. ولی میتوان گفت که میشود از این فناوری به نحو احسن استفاده کرد. ولی با توجه به محدودیتهایی که تحریمها رقم زده است، نباید سایتهای صرافی را مسدود کنند.”
وی در مورد اخبار مبنی بر ایجاد محدودیت برای صرافیها و درگاه های صرافی توضیح داد: “من فکر نمیکنم که چنین بحثی مطرح باشد. قرار بر این بود که یک سری از صرافیها برای پیشبرد کارشان مجوز بگیرند. اگر جزییات خرید و فروش ارز دیجیتال در دسترس همه باشد و معلوم باشد که چه کسی معامله میکند که دیگر ارز دیجیتال و رمز ارز نیست! به نظر میرسد که یک سری صرافی تعریف شدهای باشد تا آنها بتوانند کار را پیش ببرند تا اصل موضوع رمز ارز زیر سؤال نرود.”
وی چشم انداز حوزه ارزهای دیجیتال را اینگونه توصیف کرد: “سرعت رشد این تکنولوژی بسیار بالا است و میبینیم که در کمتر از چند سال، توسعه زیادی پیدا کرده و خواهد کرد. کوینهای مختلفی آمده و قطعا این حوزه رو به توسعه خواهد بود. دنیای امروز با قبل خیلی متفاوت است و همچنین دنیای فردا و سالهای آینده، خیلی متفاوت پیش خواهد رفت. بحثهایی که در دهه نود شمسی مطرح شده است را اگر با بحثهای دهه هشتاد قیاس کنیم، می بینیم که این روند، که روندی بسیار رو به رشد است را نمیتوان متوقف کرد.”
نگرانی تازه درباره مسدودشدن تتر برای ایرانیها؛ خطر تا چه حد جدی است؟
هفته گذشته و پس از آنکه وزارت خزانهداری آمریکا با انتشار شیوهنامهای از کسبوکارهای فعال در حوزه ارز دیجیتال خواست تا با نظارت بیشتر از دور زدن تحریمها جلوگیری کنند، نگرانیها در رابطه با خطر مسدودشدن سرمایه ایرانیها در صرافیها و کیف پولهای خارجی افزایش یافت که البته این موضوع را در گزارشی و با استفاده از نظر کارشناسان بهطور کامل بررسی کردیم. اکنون اما نگرانیها در رابطه با ارزهای دیجیتال متمرکزی مانند «تتر» همچنان ادامه دارد و این پرسش بار دیگر مطرح شده است که با توجه به متمرکزبودن سازوکار تتر، آیا عرضهکنندگان این استیبل کوین در ادامه سرمایه کاربران کشورهای تحتتحریم، مانند ایران را بلوکه خواهند کرد یا خیر؟
اختصاصی ارزدیجیتال – مدتی است که نهادهای نظارتی سراسر جهان بهدنبال کنترل بیشتر فعالیتهای مربوط به حوزه ارز دیجیتال هستند و قصد دارند با قانونگذاری و نظارت بیشتر مانع سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال در جرایم مالی، پولشویی، حملات باجافزاری و مواردی از این دست شوند.
برای مثال کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) که یک نهاد بینالمللی برای مبارزه با پولشویی و جرایم مالی است، چند روز پیش اعلام کرد قصد دارد در ۲۸ اکتبر (۶ آبان) یک دستورالعمل جدید منتشر کند که حاوی دستوراتی مربوط به ارزهای دیجیتال و پلتفرمهای فعال در این حوزه است. جزئیات این دستورالعمل هنوز مشخص نیست، اما در اطلاعیه پیش از انتشار آن گفته شده است که کارگروه ویژه اقدام مالی انتظار دارد کشورها و بخش خصوصی در سریعترین زمان ممکن استانداردهای این نهاد را در ارتباط با ارزهای دیجیتال بپذیرند و مطابق با آن عمل کنند.
وزارت خزانهداری آمریکا هم هفته گذشته از طریق دفتر کنترل سرمایههای خارجی یا همان «اوفک» (OFAC) شیوهنامهای را ویژه کسبوکارهای فعال در حوزه ارز دیجیتال منتشر کرد که بهطور خلاصه در آن گفته شده بود پلتفرمهای فعال در این حوزه باید از ارائه خدمات به کشورها تحتتحریم خودداری کنند. اوفک در شیوهنامه خود گفته است شرکتهای آمریکایی فعال در صنعت ارز دیجیتال موظفاند موقعیت مکانی دقیق و واقعی کاربران خود را رهگیری کنند و اگر به موردی برخوردند که در آن شخصی از کشورهای تحریمشده به پلتفرم آنها مراجعه کرده بود، نسبت به مسدودسازی آن آدرس آیپی (IP) اقدام کنند.
با توجه به تحریمبودن ایران از سوی آمریکا، فعالیت معاملهگران ایرانی در پلتفرمهای بینالمللی خصوصاً صرافیهای متمرکز آمریکایی، از مدتها قبل با خطراتی مواجه بوده است. با این حال، انتشار این شیوهنامه از سوی وزارت خزانهداری آمریکا و تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالی به انتشار یک دستورالعمل جداگانه در روزهای آتی، سبب شده است تا معاملهگران ایرانی بیش از پیش نگران بلوکهشدن داراییهایی خود در پلتفرمهای خارجی ارز دیجیتال شوند.
کارشناسان بهطور کلی معتقدند که نگهداری بلندمدت سرمایه در صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال، جدا از مسائل مربوط به تحریمها که اخیراً هم بیش از پیش جدی گرفته میشود، با خطرات امنیتی متعددی مواجه است و همواره توصیه میکنند که برای نگهداری طولانیمدت ارزهای دیجیتال از کیف پولهای غیرامانی (non-custodial) شخصی استفاده شود تا بتوان خطرات احتمالی را به حداقل رساند. به عقیده کارشناسان ساختار غیرمتمرکز شبکه ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم مانع از دسترسی اشخاص به سرمایه کاربران در کیف پولهای غیرامانی میشود.
اما نگرانیها در رابطه با تتر همچنان ادامه دارد و برخی از کارشناسان میگویند ممکن است نگهداری این استیبل کوین در کیف پولهای شخصی هم با خطراتی همراه باشد.
همانطور که در ابتدا گفته شد تتر یک ارز دیجیتال باثبات متمرکز است؛ به این معنی که یک سازمان متمرکز آن را عرضه و مدیریت میکند. با توجه به اینکه تتر برخلاف ارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم غیرمتمرکز نیست و گردانندگانش تا حدودی توانایی کنترل آن را دارند، معاملهگران ایرانی هم از همان ابتدا نسبت به این استیبل کوین کمی بدبین بودهاند.
اکنون سؤالی که بار دیگر ذهن سرمایهگذاران ایرانی را درگیر کرده این است که آیا گردانندگان تتر میتوانند دارایی آنها را بلوکه کنند یا خیر و اگر توانایی انجام چنین کاری را دارند، احتمال وقوع آن چقدر است؟
آیا تتر توانایی مسدودکردن آدرسهای مربوط به کاربران ایرانی را دارد؟
همان طور که کارشناسان پیشتر به این موضوع اشاره کردهاند، در کد منبع یا همان «Source Code» قرارداد هوشمند تتر که بر بستر شبکه اتریوم عرضه شده است، تابعی بهنام «addBlackList» وجود دارد که با استفاده از آن میتوان آدرسهای مشخصی را بلوکه و به لیست سیاه اضافه کرد.
این یعنی توسعهدهندگان تتر از همان ابتدا امکانی را پیشبینی کرده بودند تا بتوانند در صورت نیاز آدرسهای مشخصی را مسدود کنند. گفتنی است که امکان بلوکه کردن یک آدرس برای تمام شبکههایی که توکن تتر در آنها عرضه شده است وجود دارد و تابعی مشابه آنچه در کد منبع قرارداد هوشمند اتریوم آمده است، در سایر شبکهها از جمله ترون هم وجود دارد.
درباره تتر فرقی نمیکند که دارایی خود را در کیف پول شخصی ذخیره کنید یا صرافی؛ این شرکت میتواند هر آدرسی را مسدود کند.
تصویر مربوط به تابع addBlackList کد منبع قرارداد هوشمند تتر در شبکه اتریوم
در نتیجه میتوان گفت فارغ از امانی یا غیرامانیبودن یک کیف پول، تتر توانایی مسدودکردن توکنهای «USDT» موجود در آن را دارد و آنطور که دادههای وبسایت «Dune Analytics» نشان میدهد، تاکنون از میان میلیونها آدرس منحصربهفرد اتریومی که تتر نگهداری میکنند، ۵۴۰ آدرس که در جرایم سایبری مشارکت داشتهاند توسط توسعهدهندگان این ارز دیجیتال مسدود شده است.
مسئله دیگری که مطرح میشود تشخیص موقعیت مکانی هر آدرس است و اگر تتر بخواهد آدرسهای مربوط به یک کشور خاص را بهطور کامل مسدود کند، باید ابزاری در اختیار داشته باشد که بتواند با غربالگری جغرافیایی کاربران، موقعیت مکانی واقعی هر آدرس را مشخص کند.
شرکت سایفرتریس (CipherTrace) که در زمینه تحلیل دادههای درونزنجیرهای و رهگیری تراکنشهای مرتبط با ارزهای دیجیتال فعالیت میکند، ابزاری را طراحی کرده است که میتواند تاریخچه آدرس آیپیهای (IP) مرتبط با یک کیف پول را شناسایی کند و در نهایت به این موضوع پی ببرد که آیا یک کیف پول با آدرسهای مربوط به یک کشور خاص در ارتباط بوده است یا خیر.
ابزار سایفرتریس بهواسطه امکانات ویژهای که در اختیار پلتفرمهای ارز دیجیتال قرار میدهد، تاکنون توسط برخی از کسبوکارهای فعال در این حوزه، از جمله صرافی بایننس مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین اگر مسئولان تتر بخواهند موقعیت مکانی دقیق و واقعی هر آدرس را شناسایی کنند، میتوانند به سراغ راهکارهایی مانند ابزار شرکت سایفرتریس بروند.
اما چقدر احتمال دارد که تتر بخواهد آدرسهای مربوط به معاملهگران خرد یک کشور خاص را بهطور کامل مسدود کند؟
آیا تتر سرمایه معاملهگران ایرانی را مسدود میکند؟
در ابتدا باید گفت که تتر تا به امروز تلاشی برای مسدودکردن آدرسهای مربوط به یک کشور خاص نکرده است و تمام مواردی که توسعهدهندگان این استیبل کوین مسدود کردهاند متهم به مشارکت در جرایم مالی و سایبری بودهاند.
اینکه تتر در ادامه آدرسهای مربوط به معاملهگران کشورهای تحتتحریم را مسدود میکند یا خیر، اول از همه به تصمیم دستگاههای نظارتی سراسر جهان، به ویژه آمریکا و پس از آن به نظر خود گردانندگان این استیبل کوین بستگی دارد.
کارشناسان بهطور کلی دو دیدگاه متفاوت را درباره برخورد تتر با معاملهگران کشورهای تحتتحریم مطرح کردهاند.
بیشتر کارشناسان معتقدند حداقل تا به این لحظه بعید به نظر میرسد که عرضهکنندگان تتر بخواهند دارایی سرمایهگذاران خرد چند کشور خاص مانند ایران را مسدود کنند؛ چراکه این کار از ابعاد امنیتی و اقتصادی میتواند فاجعه به بار بیاورد و همچنین از نظر فنی اینکه دقیقاً فقط آدرسهای ایرانیها مسدود شود و شهروندان کشورهای دیگر را تحتتأثیر قرار ندهد، بسیار مشکل به نظر میرسد.
علاوه بر این، همانطور که پیشتر گفته شد، تاکنون از میان میلیونها آدرس اتریومی که تتر نگهداری میکنند، تنها ۵۱۶ آدرس مسدود شده است که آنها هم مربوط به جرایم بزرگ سایبری هستند. در نتیجه کارشناسان با استناد به همین موضوع، مسدودشدن آدرسهای مربوط به معاملهگران ایرانی را چندان محتمل نمیدانند.
از طرفی دیگر، برخی از کارشناسان معتقدند که خطر درباره استیبل کوینهای متمرکز مانند تتر کاملاً جدی است و به سرمایهگذاران توصیه کردهاند که استیبل کوینهای غیرمتمرکزی مانند دای (DAI) را جایگزین نمونههای متمرکز کنند.
خطر بلوکهشدن سرمایه ایرانیها توسط تتر موضوع جدیدی نیست و پیش از این هم در سالهای گذشته بارها در رابطه با این موضوع بحث شده است. با این حال از آنجا که اخیراً فشار دستگاههای نظارتی بیش از پیش احساس میشود و پلتفرمهای فعال در حوزه ارز دیجیتال هم به ابزارهای لازم برای رهگیری موقعیت مکانی کیف پولها دسترسی دارند، نگرانی معاملهگران ایرانی بیشتر از قبل شده است.
بهعقیده بیشتر کارشناسان نمیتوان با قطعیت درباره خطر مسدودشدن سرمایه معاملهگران ایرانی توسط تتر اظهارنظر کرد، چراکه همه چیز در ادامه به نظر دستگاههای نظراتی، از جمله FATF و عرضهکنندگان این استیبل کوین بستگی دارد؛ اما اگر گردانندگان تتر در آینده مجبور شوند آدرسهای مربوط به یک یا چند کشور خاص را مسدود کنند، توانایی انجام این کار را دارند.
بررسی استفاده از ساختار مالی ارزهای رمزپایه در شرایط وقوع تحریمها
در این مقاله سعی میشود به طور کلی نقاط ضعف و قوت و فرصتها و تهدیدهای استفاده از رمزارزها برای مقابله با تحریمها در قالب تحلیل سوات (SWOT) مورد بررسی قرار گیرد و در پایان پیشنهادهای سیاستی نگارندگان ارائه خواهد شد.
امیرحسین چیتساززاده
کارشناس ارشد علوم سیاسی
حمیدرضا پورسلیمی
دانشگاه تربیت مدرس
دانشجوی دکترای اقتصاد
مقدمه
مدتی است که ایده استفاده از رمزارزها یا ارزهای رمزپایه (Cryptocurrency) برای کشورهایی نظیر ایران برای مقابله با تحریم های دولت آمریکا (و به طور خاص حوزه پولی و مالی)، مطرح شده است. در ظاهر امر غیرمتمرکز بودن کریپتوکارنسی ها چه در حوزه خلق پول، و چه در حوزه انتقال و نظارت بر مبادلات پولی و همچنین، ویژگی غیرقابل شناسایی بودن هویت دارندگان این نوع حساب ها، زمینه مناسبی برای توسل به آن در جهت تحت تاثیر قراردادن تحریم های حوزه پولی و بانکی ایجاد کرده است. با این حال برخی چالش ها در این زمینه وجود دارد که ضروریست پیش از طراحی هرگونه برنامه ای برای استفاده گسترده از آن ها، مورد توجه قرار گیرند. در این راستا برای آشنایی با ظرفیت های این ابزار در کاهش آثار تحریم ها و ترسیم تصویری روشن برای سیاست گذار، بازخوانی تجربه کشورهای کره شمالی، ونزوئلا و روسیه -که به مانند ایران در سال های اخیر در معرض تشدید تحریم های مالی و تجاری از سوی آمریکا قرار داشته اند- مفید خواهد بود. پس از این مرحله با استفاده از داده های این بازخوانی ، سعی می شود به طور کلی نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدیدهای استفاده از رمزارزها برای مقابله با تحریم ها در قالب تحلیل سوات ( SWOT ) مورد بررسی قرار گیرد و در پایان پیشنهاد های سیاستی نگارندگان ارائه خواهد شد.
ونزوئلا
بحران سیاسی سالهای اخیر کشور ونزوئلا که به نوعی ریشه در کاهش درآمدهای نفتی و کسری بودجه این کشور و همچنین ناتوانی در جذب سرمایه برای تقویت صنایع و خصوصا صنعت نفت آن دارد، موجب تضعیف پول ملی آن و فشار تورمی حدود 5 هزار درصدی شده است. علاوه بر این موارد، تحریم های آمریکا برای جلوگیری از سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در صنایع نفت و گاز ونزوئلا شرایط اقتصادی این کشور را وخیم تر کرده است. با توجه به این پیش زمینه ایده استفاده از رمزارزها در کشور ونزوئلا در حالی عملیاتی شد که این کشور تا پیش از آن ممنوعیت هایی را در مورد واردات و بهره برداری از تجهیزات استخراج بیت کوین و سایر کریپتوها وضع کرده بود. هدف این کشور از اعلام ایجاد ارز دیجیتال ملی با نام "پترو"، جذب سرمایه خارجی برای تقویت نقدینگی مورد نیاز اقتصاد این کشور بود و اصولا به عنوان ابزاری برای تسهیل مبادلات تجاری نبوده است. اهمیت این مسئله از آن جهت است که از سال 2011، جذب سرمایه خارجی در این کشور، تقریبا صفر بوده است. به همین منظور، ایده استفاده از ارز دیجیتال پترو برای عبور از تحریم های آمریکا، مشخصا به آن بخشی از تحریم های آمریکا مربوط می شد که سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در این کشور را ممنوع می ساخت. البته از آنجا که نوع تحریم های آمریکا در مورد ونزوئلا، از نوع تحریم های اولیه است (و نه ثانویه)، خریداری پترو توسط شرکت ها و سرمایه گذاران غیر آمریکایی با مانع زیادی روبرو نبود و به همین دلیل در پیش فروش اولیه آن، 5 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب آن کشور شد. در ضمن باید توجه داشت تعریف پشتوانه ذخیره 5 میلیارد بشکه ای نفت ونزوئلا برای عرضه پول رمزینه آن کشور، موجب شده تا نوسان قیمتی این ارز محدود به نوسانات بازار نفت باشد. از آنجایی که در افق پیش رو، پیش بینی ها حاکی از تداوم روند افزایشی قیمت نفت بوده، این سیاست باعث کاهش نوسان "پترو" در مقایسه با نوسان بعضا دورقمی روزانه بازار ارزهای دیجیتال شده و ریسک معامله با آن را کاهش داده است.
کره شمالی
طبق برآورد بانک جهانی، کره شمالی در سال 2016 صادراتی در حدود 4.3 میلیارد دلار و وارداتی معادل 4.8 میلیارد دلار داشته است که نشان از حجم بسیار پایین تجاری این کشور دارد. عمده تجارت این کشور با کشورهای همسایه آن در شرق آسیا صورت می گیرد. بر این اساس ورود کره شمالی به حوزه ارزهای رمزینه طبق برآوردهای اداره خزانه داری آمریکا، عمدتا نه با هدف تسهیل مبادلات محدود تجاری این کشور که برای فراهم آوردن سرمایه لازم جهت توسعه برنامه موشکی آن کشور بوده است. بر این اساس کره شمالی از طریق ایجاد و استخراج بیت کوین و چند ارز رمزینه دیگر و فروش آن در کشورهای شرق آسیا از جمله چین، سرمایه تا سطح 200 میلیون دلار در سال را فراهم آورده که تا حدی کفاف بودجه برنامه موشکی آن را خواهد داد. در واقع کره شمالی عمدتا بر خلق این قبیل دارایی های مالی جدید متمرکز بوده و تجارت کالایی محدود خود را چندان درگیر ریسک های مربوط به مبادلات این ارزها نکرده است.
روسیه
روسیه نیز با توجه به تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا بر علیه خود در پی استفاده از رمز ارزها برای دور زدن این تحریم هاست. با این حال هنوز مشخص نیست که این کشور قصد دارد به صورت دقیق از چه مکانیسمی برای این منظور استفاده کند. برخی فرضیات اولیه در مورد احتمال مشارکت روسیه در عرضه ارز دیجیتال پترو ونزوئلا و خرید بخشی از پیش فروش آن دارد که می تواند در مواردی برای تامین مالی یا مبادلات روسیه در حوزه های دیگر مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به حجم صادرات روسیه (که حدود 350 میلیارد دلار است که به تنهایی 1.4 برابر حجم ارزش بازار ارزهای دیجیتال است) ، می توان حدس زد که مسئله استفاده این کشور از ارزهای دیجتال برای کاهش تحریم های آمریکا تا به امروز چندان عملیاتی نشده باشد؛ چراکه ورود این کشور به این بازارها حداقل باید تاثیر قابل توجهی بر حجم مبادلات این بازار می گذاشت در حالی که شواهد در 5 ماهه اخیر، حداقل به گونه ای است که عکس این مسئله را نشان می دهد. شاید یکی از علت های تعلل روسیه در استفاده جدی از رمزارزها همین سقوط قیمتی 5 ماهه اخیر این بازار و از بین رفتن ارزش آن در حدود 550 میلیارد دلار بوده که ریسک ورود به این بازار را جدی تر کرده است.
تحلیل سوات ( SWOT )
نقاط قوت ( Strengths )
1. غیرمتمرکز بودن نسبی بازار رمزارزها
2. غیرقابل شناسایی بودن نسبی هویت دارندگان حساب های مبتنی بر رمزارز
نقاط ضعف ( Weaknesses )
1. حبابی بودن قیمت رمزارزها (نوسانات قیمتی شدید) و به دنبال آن نوسانات کل بازار:
قیمت بیت کوین از حدود 970 دلار در ابتدا سال 2017 تا 19500 دلار تا انتهای سال پیش رفت و در حالی که پیش بینی کارشناسان، عبور قیمت آن از سطح 20 هزار دلار بود، قیمت آن حتی در روزهای اخیر به زیر 6 هزار دلار نیز رسیده است. نوسانات بالای قیمتی، موجب می شود تا دو طرف معامله نسبت به ریسک بالا و امکان زیان گسترده خود، نگرانی داشته باشند.
به تبع نوسانات قیمتی، ارزش بازار ارزهای دیجیتال از حدود 18 میلیارد دلار در ابتدا سال 2017، به بیش از 810 میلیارد دلار تا انتها سال 2017 رسید که البته در 6 ماهه ابتدا سال 2018، این بازار حدود 550 میلیارد از ارزش خود را از دست داده و به حدود 260 میلیارد دلار رسیده است. سقوط قیمتی 5 ماهه اخیر این بازار، ریسک ورود به آن را افزایش داده است. حجم مبادلات روزانه بازار رمزارزها نیز از 260 میلیون دلار در روز در ابتدا سال 2017، به 60 میلیارد دلار در ابتدا سال 2018 رسید ولی با سقوط ارزش بازار، این رقم در حال حاضر در حدود 15 میلیارد دلار است.
2. حجم پایین مبادلات روزانه نسبت به حجم صادرات ایران:
حجم صادرات و واردات ایران از مبادی قانونی، حدود 200 میلیارد دلار است که معادل 77 درصد کل ارزش بازار ارزهای رمزینه است. این مسئله موجب می شود تا ورود گسترده ایران به این بازار، به تحولات قیمتی آن دامن زده و علاوه بر این، موجب جلب توجه نهادهای نظارتی آمریکا و از جمله OFAC به آن شود.
3. نیاز به محاسبات پیچیده برای انتخاب نوع ترکیب این ارزها جهت تعیین سبد مبادلاتی کشور با توجه به وجود بیش از هزار ارز دیجیتال در بازار
فرصت ها ( Opportunities )
امکان استفاده از رمز ارزها برای گریز از تحریم های بین المللی در حوزه پولی و مالی با سه هدف رویکرد تولید دارایی، رویکرد جذب سرمایه و رویکرد تسهیل مبادلات تجاری
تهدیدها ( Threats )
1. آینده قیمتی ناروشن به علت زیرساخت ضعیف برای انجام تراکنش های مالی و نااطمینانی بالا در مورد قیمت آن
2. احتمال عدم پذیرش یک متغیر جدید تحت عنوان ریسک قیمت ارزهای رمزپایه از سوی طرف های تجاری کشور
3. مقابله دولت ها با کارویژه رمز ارزها در فعالیت های غیرقانونی مانند قاچاق کالا و پولشویی و مالیاتگریزی:
3-1: بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا، با در نظر گرفتن قوانینی، صرافی ها و سایت های آنلاینی که در ارائه خدمات کیف پول مجازی فعالیت داشته اند و یا با واسطه گری مالی، خرید و فروش ارزهای رمزپایه را تسهیل می کردند، ملزم به اخذ اطلاعات شناسایی کاربران (به طور ویژه اطلاعات پاسپورت) کرده اند. باید توجه کرد که محدودیت های احتمالی قانونی کشورها و خصوصا طرف های تجاری ایران برای مقابله با زمینه های مجرمانه این ارزها، غیرقابل پیش بینی است.
3-2: کنترل تراکنش ها توسط برنامه های هوش مصنوعی مبتنی بر شناسایی حساب هایی ست که از سطح مشخصی به بالا، مبادلات ارزی انجام می دهند. با این روش، در صورت شناسایی حسابی که در راستای نقض تحریم های آمریکا در حال مبادله مالی ست، شناسه آن حساب در SDN لیست دفتر کنترل سرمایه های خارجی آمریکا ( OFAC ) منظور می شود. با شناسایی شناسه حساب مورد نظر، می توان شناسه های بعدی را نیز که با حساب قبلی مبادله ای انجام داده اند، به SDN لیست اضافه کرد و به این ترتیب، تا حدودی ریسک تحریم ها در این حوزه نیز تشدید می شود.
4. ورود به بازار ارزهای رمزپایه توسط دولت مرکزی حتی اگر در جهت تعدیل تحریم های بین المللی صورت گیرد، به معنا رسمیت بخشی نسبی این بازار است. از این جهت تا حدودی این موضع گیری جدید با موضع گیری قبلی مقامات مسئول بانکی کشور در سال های اخیر مغایرت دارد.
بازار ارز دیجیتال امروز ۱۳ تیر ۱۴۰۰+ تحلیل و اخبار
به نظر میرسد مدتی بیت کوین بین محدوده ۳۰ تا ۴۰ هزار واحد نوسان کند اما کف سازی خوبی که در محدوده ۳۰ هزار واحد انجام داد بسیاری از پیش بینی ها را به این سمت میبرد که به پایان روند اصلاحی نزدیک شده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، ایمان کرمی، تحلیلگر بازارهای مالی، بازار ارزهای دیجیتال امروز _ یکشنبه ۱۳ تیرماه_ را اینگونه تحلیل میکند:
نگاهی به تحولات امروز بازار ارزهای دیجیتال
۳۴ هزار و ۷۲۵ دلار
دو هزار و ۲۲۲ دلار
یک دلار و ۴۲ سنت
۱۵ دلار و ۴۳ سنت
· مواردی مانند تتر، یو اس دی کوین و بایننس یو اس دی استیبل کوین هستند، استیبل کوینها بر پایه یک دارایی منتشر میشوند، در این موارد بر پایه دلار آمریکا منتشر شدهاند و قیمت آنها در محدوده ۱ دلار است و تغییرات آنها بسیار محدود است.
(منبع: ارز دیجیتال)
همانطور که در روزهای گذشته پیش بینی شده بود به نظر میرسد مدتی بیت کوین بین محدوده ۳۰ تا ۴۰ هزار واحد نوسان کند اما کف سازی خوبی که در محدوده ۳۰ هزار واحد انجام داد بسیاری از پیش بینیها را به این سمت میبرد که به پایان روند اصلاحی نزدیک شده است،
پیشبینی جیپی مورگان درباره زمان پایان یافتن روند نزولی بیت کوین
بانک جیپی مورگان اعلام کرد روند نزولی قیمت بیت کوین احتمالاً هنگامی پایان مییابد که سلطه این ارز دیجیتال بر بازار از مرز ۵۰ درصد عبور کند. بهای بیت کوین در حال حاضر در ناحیه ۳۴ هزار و ۷۲۵ دلاری قرار دارد و سلطه آن بر بازار ۴۶ درصد است. تحلیلگران این بانک همچنین اعلام کردند سرمایه ورودی به صندوقهای بیت کوین طی هفتههای اخیر بیشتر شده است.
به زودی یافتن بلوکهای بیت کوین ۲۷ درصد آسانتر خواهد بود - ماینرها برای بزرگترین افت در طول عمر BTC آماده هستند.
بیت کوین، دارایی رمزنگاری پیشرو از نظر سرمایه بازار، شاهد افت هش ریت شبکه ارز رمزنگاری شده طی دو هفته گذشته است. روز شنبه، سوم ژوئیه، مشکل استخراج شبکه بیشترین افت تاریخ را تجربه خواهد کرد، زیرا این مشکل بیش از ۲۷ درصد کاهش مییابد.
رضایت ماینرهای غیرچینی از اصلاح ۲۸ درصدی نرخ سختی استخراج بیت کوین
پس از آن که سختی استخراج در شبکه بیت کوین دورزدن تحريم با سوآپ ارزي با اصلاحی ۲۸ درصدی بزرگترین کاهش خود را تجربه کرد، به نظر میرسد ماینرهای غیر چینی از این امر تا حدی راضی هستند. بن گاگن ، مدیر بخش استخراج شرکت بیت فارمز در تورنتو و پیتر وال، مدیرعامل آرگو ماینینگ در لندن طی گفتوگو با دیکریپت Decrypt عنوان کردهاند که این امر میتواند خبر خوبی برای استخراج کنندگان بیت کوین در خارج از چین باشد و بعید است این نرخ به زودی بهبود قابل توجهی پیدا کند. البته آنها میگویند از سوی دیگر نیز بعید است که نرخ سختی استخراج بیت کوین فعلاً کاهش بیشتر و چشمگیری را هم تجربه کند.
پیروی بایننس از FATF پیاده سازی سیستم traveler برای جلوگیری از پولشویی
دیروز Binance اعلام کرد که سیستم Ciphertrace’s Traveler را به عنوان بخشی از تلاشهای انطباق خود مستقر کرده است. Traveler اولین سیستمی است که برای مبادلات طراحی شده و مطابق با قانون سفر پیشنهاد شده توسط گروه ویژه اقدام مالی است. این مبادله در اولین موج مبادلات پیاده سازی کننده این سیستم خودکار انطباق با قانون سفر است.
آزادسازی یک میلیارد توکن XRP از حساب امانی، علیرغم ادامه پرونده SEC
علیرغم ادامه پرونده SEC و شرکت ریپل، یک میلیارد توکن XRP از حساب امانی escrow آزاد شد. آزادسازی این مقادیر بزرگ XRP، به گونهای برنامهریزی شده است که برای چند سال متوالی، در روز اول هر ماه انجام میشود. علیرغم ادامه پرونده حقوقی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، شرکت ریپل همچنان به برنامه آزادسازی توکنهای XRP ادامه میدهد. ارز دیجیتال XRP هنوز نتوانسته است به قیمت بالای ۱ دلار برگردد و هماکنون در محدوده قیمتی ۰.۶۵ دلار معامله میشود.
نووگراتز : خروج ماینرها از چین برای ارزهای دیجیتال نکتهای مثبت محسوب میشود
با ادامه خروج ماینرها از چین در پی سختگیری دولت این کشور بر ارزهای دیجیتال، مایک نووگراتز ، مدیرعامل شرکت گلکسی دیجیتال، مهاجرت ماینرها از چین را نکتهای مثبت برای توسعه ارزهای دیجیتال در نظر گرفته است. وی در مصاحبه با بلومبرگ عنوان کرد کرد که باوجود سختگیری دولت چین بر بیت کوین، این ارز دیجیتال هنوز به فعالیت خود ادامه میدهد. نووگراتز همچنین از ریزش قیمتی اخیر بیت کوین به عنوان یک آزمایش موفقیتآمیز برای ارزهای دیجیتال یاد کرد.
پلتفرم توکنهای غیرمثلی با مشارکت ریپل ۱۳ میلیون دلار سرمایه جمعآوری کرد
پلتفرم Mintable که برای خلق و معامله توکنهای غیر مثلی NFT طراحی شده، در دور نخست تأمین سرمایه خود توانست ۱۳ میلیون دلار جمع آوری کند. این پلتفرم که از سال ۲۰۱۸ ایجاد شده، توجه بسیاری از سرمایهگذاران خطرپذیر را به خود جلب کرده است. شرکت ریپل یکی از مهمترین تأمین کنندگان سرمایه Mintable در این دور بود. بنیانگذار شاتراستاک Shutterstock و همچنین مشاور سابق بیل کلینتون، رئیس جمهور سابق آمریکا از دیگر سرمایهگذاران خطرپذیر حاضر در تأمین سرمایه این پلتفرم بودند.
مقام وزارت امور خارجه ایالات متحده میخواهد السالوادور اطمینان حاصل کند که بیت کوین به خوبی تنظیم شده است
ویکتوریا نولاند ، معاون امور خارجه وزارت امور خارجه ایالات متحده، در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی توضیح داد که ایالات متحده از السالوادور خواسته است تا در مورد قانون جدید بیت کوین این کشور مسئول باشد. نولاند به مطبوعات گفت که ایالات متحده "نگاه سختی به بیت کوین" میکند و نایب بوکله رئیس جمهور سالوادور باید "اطمینان یابد که به خوبی تنظیم شده است."
دیدگاه شما