بورس تا کجا می‌تواند؟

میلاد صادقی: تا سال 1403 منتظر رشد بورس نباشید

میلاد صادقی، کارشناس اقتصادی معتقد است که بازار سرمایه تا سال 1403 در دوران رکود به سر خواهد برد و در این مدت نمی‌توان از آن انتظار رشد داشت.

میلاد صادقی در گفت‌وگو با شهر بورس، درباره وضعیت فعلی بازار سرمایه، اظهار داشت: میانگین ارزش معاملات در روزهای گذشته به صورت میانگین در محدوده‌های چهار تا پنج هزار میلیارد تومان قرار دارد، اما برای رشد بازار، ارزش معاملات باید در حدود یک هفته به بالای هفت الی بورس تا کجا می‌تواند؟ هشت هزار میلیارد تومان برسد.

وی افزود: این اتفاق در این رخ نخواهد داد و پیش‌بینی می‌شود شاخص کل بورس تهران در سه تا چهار ماه آینده به محدوده تعادلی یک میلیون و 400 هزار واحد برسد. وضعیت معاملات بورس پایدار است، اما رشد آنچنانی نخواهیم داشت.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به مؤلفه‌های تأثیرگذار بر روی بازار سرمایه، خاطرنشان کرد: ورود سنگین نقدینگی به بازار، موتور محرک رشد بورس است. نرخ بهره کنونی، از ورود پول به بورس جلوگیری می‌کند و بنگاه‌ها و نهادهای مختلف در این شرایط، اصلاً تمایلی به ریسک‌پذیری در بازار سهام ندارند.
صادقی ادامه داد: به خاطر تعادل عمومی که در سال 1400 شکل گرفته، به چند دوره تورمی در کشور نیاز است تا نقدینگی به سمت بازار سرمایه بیاید و رشد اتفاق بیفتد.

وی در ادامه، توافق در مذاکرات را الزامی دانسته و عنوان کرد: ما مجبور به توافق با طرفین مذاکره کننده هستیم و این کار عملاً اتفاق خواهد افتاد. کشور ما از لحاظ اقتصادی، سیاسی و منطقه‌ای مجبور به توافق است و ماهیت توافق، باعث بهبود شرایط اقتصادی می‌شود و عوامل تولید را بهبود خواهد بخشید.
این کارشناس اقتصادی یادآور شد: توافق می‌تواند به بهبود ساختار بازار سهام کمک کند که این هم به معنای رشد نیست و شرکت‌ها می‌توانند درآمدها و صورت‌های مالی بهتری داشته باشند. با این حال، آنچه باعث رشد شاخص کل بورس و سود سهامداران می‌شود، فقط و فقط پول است. اگر توافق اتفاق بیفتد، شدیداً ترجیحات عوامل اقتصادی نسبت به سهام کمرنگ می‌شود. این اتفاق در مقطع کنونی هم رخ داده و اگر توافق شود، بازار در این نقطه تعادلی خواهد ماند.

صادقی در مورد روند بازار ارز، تأکید کرد: روند دلار، از روندهای اقتصاد سیاسی متأثر است و در صورت توافق، منابع ارزی برای دولت افزایش پیدا می‌کند. افزایش منابع ارزی به معنای ارز پاشی در بازار بوده و ثبات بازار ارز را در پی خواهند داشت.

وی افزود: محدوده تعادلی برای نرخ دلار، در حوالی 27 هزار تومان ارزیابی می‌شود و اگر خبر توافق منتشر شود، فروش ارز توسط افراد عادی هم افزایش خواهد یافت، احتمال ریزش دلار تا 24 هزار تومان هم وجود دارد. با این حال، افت دلار به کمتر از 22 هزار تومان، برای اقتصاد ایران قابل تصور نیست. بازار کشش دلار زیر 23 هزار تومان بورس تا کجا می‌تواند؟ را ندارد و اگر به دلار به این محدوده برسد، بار دیگر با رشد مواجه خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سؤال که «بورس در سال 1401 به چه سمتی خواهد رفت؟»، گفت: تا سال 1403، اتفاق خاصی در بورس نخواهیم دید و باید نسبت نقدینگی به شاخص کل، به محدوده تعادلی برگردد و انباشت نقدینگی نسبت به بازار سهام اتفاق بیفتد تا پس از سال 1403، روند رو به رشد بورس تهران آغاز شود.

میلاد صادقی خاطرنشان کرد: تا اواخر سال 1403، حد رشد بازار سهام را می‌توان به اندازه نرخ بهره واقعی در نظر گرفت. بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود در این مدت، بورس به صورت میانگین در هر سال، حدود 10 درصد رشد کند.

بورس تا کجا نزول می‌کند؟

روند نزولی بورس هر روز تندتر می‌شود. دیروز هم شاخص کل با 2درصد افت مواجه و 9میلیارد و 330میلیون دلار هم از ارزش کل بازار سهام کاسته شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ریشه نزول بورس به افزایش ریسک‌های بنیادی پیرامون بازار باز می‌گردد.
به گزارش همشهری، آمارها نشان می‌دهد، از زمان آغاز نزول بورس در 20مرداد سال گذشته تاکنون، 217میلیارد دلار از ارزش بازار سهام کاسته شده است. دیروز با نزول 2درصدی شاخص ارزش کل بازار سهام به208میلیارد و 750میلیون دلار، معادل 5هزار و 845میلیون تومان رسید. شدت نزول بازار سهام در مبادلات دیروز به حدی بود که از مجموع کل شرکت‌های مبادله شده، فقط قیمت سهام 81شرکت رشد کرد و در مقابل 500شرکت با افت شدید قیمت مواجه شدند. دیروز قیمت سهام 85درصد از شرکت‌های بورس با نزول مواجه شد.

عمق سقوط
بررسی‌های آماری از روند شاخص بورس در یک سال گذشته نشان می‌دهد؛ شاخص کل بورس تهران که طبق تعاریف معمول، بیانگر بازده سرمایه‌گذاری در بورس است. در دوره یکساله دی‌ماه سال گذشته تا امسال نه تنها نزول نکرده بلکه با 9درصد رشد، از یک میلیون و 150هزار و 718واحد به یک میلیون و 256هزار و 547واحد رسیده است. مقامات بازار سرمایه با استناد به این ارقام به‌صورت تلویحی اعتقاد دارند که عمق نزول به میزانی نیست که بازتاب رسانه‌ای پیدا کرده است. اما آمار‌های موجود این ارقام را تأیید نمی‌کند و نشان می‌دهد که شاخص بورس به هیچ وجه با واقعیت‌های بازار تطابق ندارد.
طبق اطلاعات موجود در طول یک سال گذشته، قیمت سهام 500شرکت با افت مواجه شده و تعداد شرکت‌هایی که با رشد مواجه شده‌اند فقط 125شرکت است؛ یعنی در این مدت 80درصد سهامداران زیان کرده و فقط 20درصد آنها از محل سرمایه‌گذاری بورس تا کجا می‌تواند؟ در بورس سود کرده‌اند. بررسی دقیق‌تر آمار‌ها نشان می‌دهد که در این مدت قیمت سهام 185شرکت بین 50تا 85درصد افت کرده، یعنی 30درصد از کل سهامداران ارزش سهام شان بین50 تا 85درصد افت کرده است. در همین دوره قیمت سهام 215شرکت یعنی رقمی معادل 35درصد از کل سهام موجود در بازار با افت 20تا 50درصدی مواجه شده‌اند و قیمت سهام 100شرکت نیز یا رشد نکرده یا اینکه تا 20درصد افت کرده است. در همین دوره فقط قیمت سهام 50شرکت بین یک تا 20درصد رشد کرده است که جمعا معادل 8درصد از کل سهامداران است.6درصد از سهامداران نیز توانسته‌اند بازده 20تا 50درصدی به‌دست بیاورند و فقط سهامداران4 درصد از شرکت‌ها توانسته‌اند بازدهی، بیش از نرخ تورم یعنی بین 50تا 100درصد به‌دست بیاورند. در این دوره همچنین سهامداران یک درصد از کل شرکت‌ها توانسته‌اند بیش از 100درصد در بورس، سود کنند.

افزایش ریسک‌های بنیادی
در شرایطی که آمار و ارقام نشان می‌دهد عمق نزول بورس بیش از آن چیزی است که شاخص بورس به تصویر می‌کشد، دامنه نزول هر روز ابعاد وسیع‌تری به‌خود می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلیل تشدید نزول بورس به افزایش ریسک‌های بنیادی بازار سهام بازمی‌گردد؛ به‌طوری که از یک طرف افزایش نرخ بهره بدون ریسک جذابیت‌های بازار سهام بورس تا کجا می‌تواند؟ را از بین برده و از طرف دیگر اعمال برخی سیاست‌های اقتصادی موجب شده جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس کاهش بیشتری پیدا کند. اطلاعات واقعی از میزان تولید شرکت‌ها نشان می‌دهد که سطح تولید به‌ویژه در میان کارخانه‌های صنعتی در حال کاهش است.
طبق اطلاعات موجود، متوسط هفتگی نرخ سود بدون ریسک که در مقطعی کوتاه به کانال 22درصد وارد شده بود، هفته قبل دوباره به 23.2درصد رسیده و حتی نرخ بازده برخی سررسید‌های اسناد خزانه اسلامی تا سطح 24.6درصد افزایش یافته است و ظرف بورس تا کجا می‌تواند؟ چند روز گذشته، اثر منفی بر بورس برجای گذاشته است. با وجود آنکه میانگین بازه ماهانه اوراق بدهی 2.2درصد کاهش داشته اما از ابتدای سال، متوسط هفتگی نرخ سود اوراق 2.5درصد افزایش یافته است. نرخ سود بدون ریسک، یکی از فاکتورهای بنیادی تأثیرگذار در بازار سرمایه است؛ زیرا معیاری برای اندازه‌گیری میزان بازده سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارد. این افزایش نرخ بازده اوراق بدهی یکی از سیاست‌های مهم دولت برای مبارزه با تورم است که ظرف چند ماه گذشته شتاب گرفته است. اما این فقط بخشی از ماجراست. بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ یکی از دلایل تشدید نزول شاخص‌های بورس، برآورد‌هایی است که سهامداران از اثر سیاستگذاری‌های انجام شده در آینده دارند. ظرف چند هفته گذشته، بحث افزایش قیمت سوخت ، خوراک ، گاز صنایع ازجمله پتروشیمی و فولاد تأثیر عمیقی بر معاملات بورس برجای گذاشته است. به زعم کارشناسان؛ این افزایش نرخ که در لایحه بودجه 1401بر آن تأکید شده، می‌تواند به افت سنگین درآمد این شرکت‌ها منجر شود. همین عامل ظرف هفته‌های گذشته به خروج گسترده سهامداران از سهام این شرکت‌ها و افت قیمت سهام این شرکت‌ها در بورس منجر شد. اگرچه طبق مصوبات 10بندی ستاد هماهنگی اقتصادی دولت قرار بود اعداد و ارقام مربوط به افزایش نرخ گاز صنایع در لایحه بودجه اصلاح شود اما هنوز از کم و کیف این اصلاح اطلاعی در دست نیست و به‌نظر می‌رسد نتیجه‌ای هم در بر نخواهد داشت؛ به‌ویژه آنکه دولت روی درآمد‌های ناشی از این افزایش در بودجه سال بعد حساب کرده و اگر قرار باشد این نرخ اصلاح شود دولت برای جبران کسری بودجه سنگین مجبور است منابع درآمدی تازه‌ای را شناسایی کند.

افزایش مالیات ها
هنوز موضوع افزایش نرخ گاز صنایع به‌طور کامل روشن نشده که روز گذشته اعضای کمیسیون تلفیق تصمیم‌ گرفتند تا موادی همچون قیر، متانول، اوره و پلی‌اتیلن را با ذکر نام در تبصره 6لایحه بودجه اضافه کنند تا این مواد نیز در کنار فهرست دولت، مشمول مالیات بر درآمد صادراتی شوند. طبق تبصره 6لایحه بودجه 1401، دولت ملزم شده ازدرآمدهای حاصل از صادرات مواد خام و نیمه‌خام معدنی و شیمیایی مالیات دریافت کند. هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس بورس تا کجا می‌تواند؟ و عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ دراین باره گفت: در آیین‌نامه دولت که شامل فهرستی از مواد خام و نیمه‌خام بود، مواد نیمه‌خامی همچون متانول، اوره و پلی‌اتیلن ذکر نشده بود. 80درصد از صادرات محصولات پتروشیمی شامل همین 3محصول است.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه گفت: پتروشیمی‌های تولیدکننده متانول، اوره و پلی اتیلن حاشیه سودهای بالایی را نسبت به سایر پتروشیمی‌ها دارند و دلیلی برای اعطای معافیت مالیاتی بر این محصولات نیست. کارشناسان بر این باورند که دریافت این مالیات‌ها می‌تواند به افت بیشتر درآمد شرکت‌های پتروشیمی منجر شود.

چالش‌های تولید و فروش
یکی دیگر از ریسک‌هایی که ضربه زیادی به‌ویژه در سال‌جاری به بورس زده، کاهش میزان تولید و فروش شرکت‌های بورس تحت‌تأثیر قطع برق و گاز بوده است. با وجود رشد اسمی درآمد شرکت‌های بورس آمارها نشان می‌دهد که حجم و تناژ تولید در بسیاری از شرکت‌ها و صنایع بورس، روند نزولی داشته است. اگرچه بخشی از آن به تحریم‌ها و کاهش تقاضای کل بازمی‌گردد. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش زیادی از آن ناشی از قطع برق وگاز بوده است. طبق اطلاعات پژوهشکده پولی و بانکی صنایعی که درتابستان با قطع برق و در زمستان با قطع گاز به‌دلیل کمبود مواجه شده‌اند، با کاهش تولید و فروش مواجه شده‌اند؛ حتی این احتمال می‌رود که در ماه‌های باقی مانده از سال به‌دلیل کاهش دمای هوا و افزایش مصرف گاز صنایع بیشتری با قطعی گاز مواجه شوند و این موضوع به افت دوباره تولید در این صنایع منجر شود.

پیش‌بینی یک اقتصاددان از درآمدهای صادراتی/ امسال حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار درآمدهای ارزی خواهیم داشت

یک اقتصاددان گفت: ارزیابی ما این است که امسال حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار درآمدهای ارزی کشور خواهد بود.

حسین راغفر در گفتوگو با خبرگزاری خبرآنلاین با اشاره به اینکه درآمدهای صادراتی ایران بنا بر اظهارات مقامات دولتی افزایش یافته است، اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود امسال حداقل کشور ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشته باشیم. در سال گذشته فقط صادرات کالاهای غیرنفتی کشور ۴۸ میلیارد دلار طبق آمارهای رسمی است که حداقل ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار کم‌اظهاری شده است. از سوی دیگر باید در نظر داشت افزایش قیمت‌ها فقط مرتبط با ایران نیست بلکه این افزایش قیمت به همه‌ی جهان مروط است و به تبع این رشد قیمت، درآمد صادراتی ایران نیز افزایش یافته است.

وی افزود: این در شرایطی است که ارزیابی ما این است که امسال حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار درآمدهای ارزی کشور خواهد بود.

این اقتصاددان متذکر شد: فقط در ۶ ماهه اول سال گذشته سود یکی از کارخانه‌های فولاد در کشور ۵۶ هزار میلیارد تومان و در همین مدت سود ۶ ماهه یک شرکت معدنی ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده است. این منابع متعلق به مردم است. باید در نظر داشته باشید که دولت‌ها یارانه‌های بزرگی که متعلق به همه مردم است در جیب الیگارشی‌ها قرار می‌دهد و این گروه نیز با صادرات منابع بزرگی را از کشور خارج می‌کنند.در کل باید گفت بازار آزاد و اقتصاد آزاد و تجارت آزاد اسم رمز خروج ارز در کشور است.

افت شاخص بورس تا کجا ادامه دارد؟

گروه اقتصادی: بورس تهران امروز هم به روند نزولی هفته‌های اخیر ادامه داد و در آستانه شکستن کف شاخص در سال ۱۴۰۱ قرار گرفته است.شاخص کل بورس تهران امروز ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ با افت حدود نیم درصدی مواجه شد. کاهش ۶ هزار و ۶۴۹ واحدی شاخص باعث شکسته شدن پایین‌ترین رقم شاخص کل در سال ۱۴۰۱ شد. بورس تهران با ثبت محدوده یک میلیون و ۳۹۰ هزار واحدی در کف سال جاری قرار گرفت. به عبارتی شاخص کل بورس تا کجا می‌تواند؟ با افت بیش از ۶ هزار واحدی امروز کمترین سطح در سال ۱۴۰۱ را به ثبت رساند. شاخص هم‌وزن نیز دو هزار و ۵۴۴ واحدی به محدوده ۴۰۳ هزار واحدی بازگشت.

یادآوری روزهای تلخ ۹۹ برای سهامداران
بورس تهران در هفته‌های گذشته شاهد افت مداوم و بلاانقطاع شاخص بورس بوده است. اعتراض سهامداران به شرایط کنونی بورس نیز شدت گرفته و به نظر می‌رسد اوضاع بازار در روزهای آینده چندان امیدوارکننده نخواهد بود. برخی شنیده‌ها نیز حاکی از نارضایتی شدید اهالی بورس در شبکه‌های اجتماعی است. شکایت این عده از سهامداران به دخالت مداوم دولت امورات داخلی بازار بوده و معتقدند دولت سیزدهم مسبب وضعیت فعلی بورس است.

با نگاهی به اظهارات کاربران بورسی در فضای مجازی می‌توان متوجه مشابهت فضای حاکم بر بازار با روزهای تابستان ۱۳۹۹ شد. تابستانی که با افت شدید و غافلگیرکننده شاخص کل و به تبع آن بازار سهام همراه بود و بسیاری از سهامداران تازه وارد را با ضررهای بسیار سنگین مواجه ساخت. البته بورس تهران میزبان سرمایه‌های جدید نیست اما مشابهت زیادی بین وضعیت کنونی بازار با روزهای سیاه سال ۹۹ وجود دارد.

حال زمزمه‌هایی از وجود اراده‌ای برای از سرگیری تجمعات بورسی نیز شنیده می‌شود. تجمعاتی که در زمستان ۱۴۰۰ به اوج خود رسیده بود و جمعی از سهامداران هر هفته مقابل ساختمان مجلس شورای اسلامی و یا سازمان برنامه و بودجه برگزار می‌شد. البته برخی معتقدند این تجمعات نتوانست اثرگذاری مشخصی داشته باشد. اما عده‌ای نیز تصویب و اجرای بسته ۱۰ بندی خاندوزی برای حمایت از بورس را به دلیل فشار وارد شده از سوی تجمع‌کنندگان به سازمان برنامه ارزیابی می‌کنند.

افت شاخص بورس تا کجا ادامه دارد؟
به باور اغلب کارشناسان دولت سیزدهم برای اینکه بتواند تحول محسوسی در اقتصاد ایجاد کند باید در جهت تعیین تکلیف برجام اقدامات لازم را به اجرا بگذارد. بازار سرمایه نیز از این مسئله آسیب‌های زیادی دیده است. به نحوی که بسیاری اعتقاد دارند وضعیت کنونی بازار سهام ریشه در بلاتکلیفی پرونده اتمی ایران دارد.

البته نباید فراموش کرد ریسک‌های متعددی پیرامون بورس تهران وجود دارد. اما به باور متخصصان فعلا بزرگترین ریسک بازار، بلاتکلیفی برجام است. هرچند مواردی مانند مداخله دولت در بازار، سیاستگذاری پولی غیراصولی، عملکرد مخرب بانک‌ها، رویکرد نامناسب دولت در زمینه جذب سرمایه‌گذار و… از جمله ریسک‌های دیگر بازار محسوب می‌شوند. اما به طور کلی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا زمانی که تکلیف برجام روشن نشود، افت شاخص بورس تهران کماکان ادامه خواهد داشت.

بورس مورد هجمه قرار گرفته است/ وضعیت نابه‌سامان بورس تا پایان سال تغییر می‌کند

آقابزرگی گفت: این روزها شاهد فروش غیر قابل توجیه صرفا برای بدست آوردن نقدینگی در شرایطی که حداقل 40 یا 50 درصد تورم داریم، هستیم. تا پایان اردیبهشت ماه امسال ما چیزی بالغ بر 17 درصد رشد در شاخص کل داشتیم و 28 درصد بازدهی در شاخص هم وزن را نیز شاهد بودیم.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با 《افکارنیوز》 با اشاره به نوسانات بورس، مسیر این بازار را پیش‌بینی و تحلیل کرد: فضای فعلی اقتصاد کشور و بازار سرمایه درست مشابه پایان هر سال است که اغلب افراد به خصوص افراد غیرحرفه‌ای که در کارهای اقتصادی و سرمایه گذاری نیستند علاقمند هستند تا بخشی از منابع و دارایی‌های خودشان را به صورت نقد نزد خود نگه دارند.

وی افزود: به عنوان مثال در پایان سال مقداری پول را از حساب بانکی برمی‌دارند و نزد خود نگه می‌دارند و بعد از عید مجدد به حساب بانک واریز می‌کنند. این روزها هم در شرایطی که رکود و تورم به نوعی اقتصاد دنیا را تهدید می‌کند سایه آن در فضای بازارهای سرمایه گذاری نیز به طور سنگین حس می‌شود و خودش را نشان می‌دهد.

آقابزرگی تصریح کرد: لذا این روزها شاهد فروش غیر قابل توجیه صرفا برای بدست آوردن نقدینگی در شرایطی که حداقل 40 یا 50 درصد تورم داریم، هستیم. تا پایان اردیبهشت ماه امسال ما چیزی بالغ بر 17 درصد رشد در شاخص بورس تا کجا می‌تواند؟ کل داشتیم و 28 درصد بازدهی در شاخص هم وزن را نیز شاهد بودیم.

این کارشناس بورس گفت: این مسئله بدین معنی است که شرکت ها به خوبی بازدهی خودشان را نشان دادند اما عرضه بی‌حد و حصر اوراق بدهی توسط دولت که در اردیبهشت ماه چیزی حدود 10 هزار میلیارد تومان بود و عرضه‌های اولیه‌ای که بورس تا کجا می‌تواند؟ یکی پس از دیگری بلافاصله پس از شکل‌گیری عطش تقاضا رخ داد بخشی از دلایل نوسانات نزولی بازار بودند.

او ادامه داد: سومین نکته‌ای که در هفته‌های گذشته رخ داد زمزمه‌هایی از افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی و دولتمردان بود. در حال حاضر بازار سرمایه به نوعی مورد هجمه قرارگرفته است و نقدینگی را از آن خارج کردند و بزرگترین مشکل این روزها نبود نقدینگی در بازار است.

آقابزرگی معتقد است که با اینحال مطمئنا در یک دوره میان مدت که تا پایان سال بیشتر طول نمی‌کشد، این فضای اقتصادی که ناشی از تورم است و در تمام بازارها یک بازدهی قابل توجه را رقم زده است در بازار سرمایه نیز اتفاق خواهد افتاد.