منظور از حد ضرر چیست؟

حدد ضرر در فارکس چیست و چطور میتوان آن را تعیین کرد

حد ضرر در بورس چیست؟

یکی از بزرگترین اشتباهاتی که افراد حاضر در بورس انجام می‌دهند، این است که وقتی سهامی ریزش می‌کند یا قیمت آن کم می‌شود، سریعا اقدام به فروش آن می‌کنند. این مسئله باعث ایجاد آشوب در بازار می‌شود. برخی افراد دیگر نیز بدون داشتن هیچ استراتژی خاصی با دیدن ضرر آنقدر سهام خود را نگه می‌دارند که به میزان زیادی ضرر کنند. هر دوی این افراد با اشتباهات خود دچار ضرر منظور از حد ضرر چیست؟ می‌شوند. اما چه کسی می‌تواند در شرایط کاهش قیمت، مناسب عمل کند؟ بدون شک کسی که مفهوم حد ضرر در بورس را بداند.

حد ضرر یکی از کلیدی‌ترین مفاهیمی است که پیش از ورود بورس باید به خوبی با آن آشنا شد. آشنایی با حد ضرر باعث می‌شود که بتوانید به خوبی از ضرر جلوگیری کنید. اگر نمی‌دانید حد ضرر یعنی چه، با ما همراه باشید چرا که در این مطلب قصد داریم جنبه‌های مختلف این مفهوم را مورد بررسی قرار بدهیم تا با مزایا و معایب آن آشنا شوید و شیوه استفاده از آن را یاد بگیرید.

حد ضرر در بورس چیست؟

منظور از حد ضرر این است که شما با دیدن کاهش قیمت به پایین یا زیر یک سطح از پیش تعیین شده، سهام خود را بفروشید. این سطح از پیش تعیین شده همان حد ضرر است. با این کار در موقعیت‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت با کاهش قیمت بیشتر از سطح از پیش تعیین شده، ضرر متوقف می‌شود.

این سطح از پیش تعیین شده می‌تواند یک قیمت یا یک درصد باشد. اگر حد ضرر یک رقم قیمت است، قیمتی است که شما بخواهید پس از مشاهده آن ضرر را متوقف کنید. اگر حد ضرر یک درصد باشد، از طریق درصد قیمت خرید / فروش شما مشخص می‌شود.

اجازه بدهید یک مثال ساده برای این موضوع بزنیم. شما سهم Netflix را با قیمت 200 دلار خریداری کرده‌اید و می‌خواهید پس از دست دادن بیش از 10 درصد قیمت، از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. 10٪ از 200 دلار 20 دلار است. شما این مبلغ را از قیمت خرید خود را که 200 دلار است، از 180 دلار جدا کنید. این بدان معناست که شما از 180 دلار ضرر جلوگیری کرده‌اید.

انواع حد ضرر

1-حد ضرر براساس زمان

این حد ضرر همانطور که از نام آن پیدا است براساس یک دوره زمانی از پیش تعیین شده است. شما می‌توانید پس از یک دوره زمانی تصمیم بگیرید که سهام خود را از بازار خارج کنید.

2-حد ضرر بر اساس نوسانات قیمت

نوع بعدی حد ضرر در بورس حد ضرر بر اساس نوسانات متوسط قیمت یک ارز (مثل ریال یا دلار) منظور از حد ضرر چیست؟ است. در صورت عدم توجه به نوسانات متوسط قیمت در یک دوره زمانی خاص، این نوع حد ضرر می‌تواند بسیار مفید باشد زیرا قیمت می‌تواند خیلی زود وارد حوزه‌ای شود که به شما ضرر بزند.

بولینگر باند یک ابزار محبوب برای اندازه گیری نوسانات قیمت است. البته ابزارهای دیگری نیز برای این کار وجود دارد که می‌توانید فرمول محاسبه حد ضرر را در آن ببینید یا آن را محاسبه کنید. حد ضرر در بورس بر اساس نوسانات قیمت را می‌توانید از طریق نمودارها نیز بررسی کنید.

3-حد ضرر بر اساس سطح پشتیبانی و مقاومت

حد ضرر بر اساس سطح پشتیبانی و مقاومت زمانی است که حد تعیین شده، دقیقاً زیر سطح پشتیبانی یا بالاتر از سطح مقاومت قرار می‌گیرد. سطح پشتیبانی و مقاومت سطوح قیمت است که در آن قیمت بالا و پایین می‌شود، و این تعیین حد ضرر تصمیم بسیار مناسبی برای شما محسوب می‌شود. این روش می‌تواند یک روش مناسب برای تعیین حد ضرر در بازارهای بزرگ باشد.

4-حد ضرر بر اساس درصد حساب

این حد ضرر ابتدایی‌ترین نوع سفارشات حد ضرر در بورس است که بر اساس درصد از پیش تعیین شده میزان حساب شما انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر تصمیم دارید که در هر تجارت 2٪ از حساب خود را به خطر بیاندازید، حد ضرر را طوری تعیین کنید که برابر با 2٪ کل ارزش حساب شما است.

با این حال، این نوع حد ضرر یک اقدام هوشمندانه نیست و بهتر است تا حد امکان از این روش استفاده نکنید. همیشه توقف خود را مطابق با شرایط فعلی بازار قرار دهید و سپس اندازه موقعیت را محاسبه کنید تا حداکثر 2٪ از حساب خود را در معرض خطر قرار دهید.

نحوه تعیین حد ضرر

حال که دیدیم حد ضرر یا استاپ لاس چیست، خواهیم دید که چگونه حدد ضرر را تعیین کنیم. تصور کنید که سهم اپل را با قیمت 140 دلار خریداری کرده‌اید و می‌خواهید 10٪ را به عنوان حد ضرر تعیین کنید. 10٪ در اینجا بدان معنی است که شما نمی‌خواهید بیش از 10٪ از دارایی سرمایه گذاری شده خود را از دست بدهید (140 دلار). 10٪ از 140 دلار 14 دلار است ، بنابراین شما نمی‌خواهید بیش از 14 دلار از دست بدهید. به عبارت دیگر اگر قیمت سهم شما کاهش پیدا کرد، باید سهام اپل خود را با قیمت 126 دلار ( 140-14) بفروشید. درصد حد ضرر را باید چگونه تعیین کنید؟ این بستگی به تنظیمات و استراتژی شما دارد. با این حال باید سعی کنید این عدد بسیار کوچک یا بسیار بزرگ نباشد.

مزایا و معایب تعیین حد ضرر

استفاده از حد ضرر در فارکس یا بورس ایران می‌تواند خطرناک نیز باشد. دلایل آن نیز هم فلسفی و هم عملی است. تصور کنید که یک سهام خصوصی در یک پمپ بنزین محلی خریداری کرده‌اید و کمی بعد آن را می‌فروشید زیرا کسی وارد بازار شده است که 10 درصد کمتر از آنچه دیروز برای آن پرداخت کرده‌اید به شما پیشنهاد می‌دهد. شما پیشنهادی مانند این را در زندگی واقعی نمی‌پذیرید اما در بازار سهام این اتفاق به طور مرتب رخ می‌دهد.

سیاست تعیین حد ضرر و پایبندی به آن نشان می‌دهد که سرمایه گذار خوشحال است که متقاعد شده است که او اشتباه کرده است و بازار درست گفته است. بعضی اوقات ممکن است این اتفاق بیفتد اما تجربه نشان می‌دهد بسیاری از سهام برای سال‌ها می‌توانند بی ارزش بمانند. اتفاقاتی که در جریان بحران dot.com یک نمونه بارز از این بود که حد ضرر واقعا به بسیاری از افراد سود رساند و بسیاری دیگر را دچار ضرر کرد.

اشتباه در معاملات امری طبیعی است و بسیاری از افراد در معاملات اشتباه می‌کنند. بدون شک تعیین حد ضرر باعث خواهد شد که شما استراتژی مشخصی را داشته باشید و بزرگترین مزیت آن این است که از ضرر بیشتر جلوگیری می‌شود. حالا بیایید وضعیتی را تصور کنید که یک نفر بر از بازیگران بازار که سهام بسیار زیادی دارد، قسمتی از سهام خود را می‌فروشد.

شما با دیدن این استراتژی تصور می‌کنید که سهام در حال سقوط است و سهام خود را می‌فروشید. سپس بالافاصله پس از این اقدام شما سهام دوباره رشد می‌کند چرا که کاهش قیمت کوتاه مدت و ساختگی بوده است. تنها رسیدن میزان کاهش قیمت به حد ضرر در بورس باعث شده که شما اشتباه کنید. در این حالت حد ضرر نامناسب تعیین شده شما باعث ضرر کلی خواهد شد.

چقدر به حد ضرر پایبند باشیم

موارد بسیاری وجود دارد که می‌توانید حد ضرر تعیین شده را نادیده بگیرید. اما چگونه و از کجا باید بدانید چه وقت باید از آن استفاده کنید و کی آن را نادیده بگیرید؟ هدف اصلی حد ضرر را به یاد بیاورید تا همیشه بدانید که کِی وقت اجرای آن است: هدف اصلی حد ضرر در بورس این است که شما را از ضررهای بزرگ نجات دهد. اگر شما قرار است با یک ضرر موقت سود بزرگی به دست آورید باید حد ضرر را نادیده بگیرید.

به عنوان یک قاعده کلی، اگر در حال معامله هستید و اگر یک سرمایه گذار بلند مدت نیستید، از این حد استفاده کنید. این کاری است که بسیاری از سرمایه گذاران انجام می‌دهند. سرمایه گذاران بلند مدت از حد ضرر استفاده نمی‌کنند زیرا در طولانی مدت نوسانات کوتاه مدت آنها را آزار نمی‌دهد و فقط تصمیمات خرید و فروش را کندتر می‌کنند. همچنین استفاده از حد ضرر به نوع بورسی که در آن هستید نیز بستگی دارد. تعیین حد ضرر در بازار سهام دشوارتر از بازار اوراق بهادار است زیرا بازار سهام بی‌ثبات است.

در تعیین حد ضرر به چه نکاتی توجه کنیم

1-استفاده از حد ضرر در بورس دارای نکاتی است که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد.

2-حد ضرر شما باید بخشی از برنامه معاملاتی شما باشد و آن را در تمامی استراتژی‌ها در نظر بگیرید

3-بهترین زمان برای تعیین حد ضرر در بورس قبل از این است که در معاملات ضرر کرده باشید

4-بهتر است که برای سرمایه گذاری کوتاه مدت از آن استفاده کنید

5-حد ضرر خود را در سطحی تنظیم کنید که احتمال ضرر کم باشد و در عین حال میزان شانس سود برای شما نیز زیاد باشد

سخن پایانی

ما در این مطلب دیدیم که عملکرد حد ضرر چیست و نحوه تعیین حد ضرر در بورس را همراه با یکدیگر بررسی کردیم. تعیین حد ضرر در معاملات بورس بدون شک یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی است که شما می‌توانید در پیش بگیرید تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. حد ضرر فقط مربوط به بازار بورس نیست. حد ضرر در بازارهای مالی نیز کاربرد دارد. حتی این مفهوم را می‌توانید در انواع بورس‌ها و فرابورس‌های داخلی و خارجی به کار ببرید.

منظور از حد ضرر یا stop loss چیست؟

طور کلی می توان اعلام کرد حد ضرر و زیان یا این که استاپ لاس Stop loss یعنی مقطع ای از ارزش که شما تعیین می‌کنید تا معاملات ضررده بسته شوند تا از ضرر و زیان بیشتر دوری فرمائید . ولی برخی اوقات امر استاپ لاس قادر است در سود هم کار نماید یا این […]

طور کلی می توان اعلام کرد حد ضرر و زیان یا این که استاپ لاس Stop loss یعنی مقطع ای از ارزش که شما تعیین می‌کنید تا معاملات ضررده بسته شوند تا از ضرر و زیان بیشتر دوری فرمائید . ولی برخی اوقات امر استاپ لاس قادر است در سود هم کار نماید یا این که حتی‌د‌ر نقطه صفر به صفر . البته بطور کلی می بایست گفت که حد ضرروزیان یا این که استاپ لاس در معاملات منظور از حد ضرر چیست؟ فراوان لازم بوده و جز اساسی معاملات در بازارهای مالی هست . بطور کلی در تمام راهکار های معاملاتی سوده در بازار های مالی شما بایستی میزان ریسک و حد خسارت را به راحتی بایستی بتوانید محاسبه فرمائید . در غیر این صورت یک قدم اساسی از سیستم معاملاتی ناقص خواهد ماند . در تمام فرآیند معاملات مارجینی و غیر مارجینی شما صد در صد نیازمند به درک کردن حداکثر ضرروزیان احتمالی می‌باشید و اضطراری است که به طور دستی یا این که اتومات آنرا اعمال فرمایید . با اعتنا منظور از حد ضرر چیست؟ بدین این‌که نوسان های بازار می‌تواند دوچندان بسیار باشد و بستن بصورت دستی احتمالا مقدور نباشد توصیه میکنیم که حتما در معاملات خویش در امرها تهیه و تنظیم شده در کارگزار فارکس یا این که هر کارگزاری دیگر حتما حد خسارت یا این که استاپ لاس را قرار دهید تا اتوماتیک اعمال شود . در بروکرهای فارکس معمولا فرمان خسارت در اولیت بها قابل دسترس در بازار اجرا می شود و همچنین برای بقیه امر ها نظیر حد سود . و گاها شاید شما ملاحظه کنید که فرمان بستن معاملات شما با پاره ای اختلاف یا این که بشتر انجام یافته باشد و این در معنای این است که بها اضطراری برای اجرای امرها در بازار جان دار نبوده است . ولی فرموش نکنید بطور کلی اجرا امرها معاملاتی در همه کارگزارن بازار فارکس و بقیه بازارهای مالی امری نسبی است و بسته به وضعیت میتواند متغییر باشد . مواقعی که برای گذاشتن و تهیه استاپ لاس ( حد ضرروزیان ) اصولی می بایست به آن‌ها دقت کنیم : میزان پول معلوم در ریسک : تا وقتیکه شما درصد پول مشغول شده به خرید و فروش را ندانید نمی توانید اندازه درست استاپ لاس را اکانت فرمائید . شما بایستی بدانید در سیستم معاملاتی و رئیس سرمایه شما چه اندازه ضرر و زیان برای هر خرید و فروش تعریف شده‌است , ۰٫۱ درصد , ۱ درصد یا این که ۳ درصد یا این که بیشتر . پیوت های ارزش : پیوت های بها یا این که Pivot Point ها بها هایی میباشند که بیشترین پتانسیل چرخش ارزش در آنان موجود است و معمولا در پیشین بها ها روی این ارزش ها تغییر و تحول مسیر داده اند . این بها ها نقاط حمایت و مقاومت بازار support و resistance را می‌توانند انتخاب نمایند و تریدر ها به انها اعتنا خاصی دارا‌هستند تا به یاری این بها ها حد ضرروزیان خویش را گزینش نمایند . سقف و کف روزمره : ارزش های بالا و تحت قبل نظیر یک خط کش بعد ها احتمالی بازار را نشان می دهند و می توان نقاط عرضه و تقاضا را به امداد آن‌ها حدس زد . سوای درک کردن این ارزش ها در استاپ لاس شما پیروز نخواهید بود . سقف و کف ارزش های هفتگی : ارزش های نقط ی اوج بازار در هفته های قبل و یا این که کف های قیمتی در هفته های پیشین نقاط خیر و خوبی برای چرخش دوباره ارزش ها می باشند و در انتخاب استاپ لاس ( حد خسارت ) و تیک پروفیت ( حد سود ) فراوان تاثیر گذارند . ترند های تایم های فراتر : ترندهای قیمتی در برهه زمانی های وقتی فراتر نیز برای ورود به معاملات راهنمای خیر می‌باشند و نیز برای گزینش حد ضرر و زیان احتمالی و خروج از بازار . سطح ها فیبوناچی : درصد ها و سطح ها فیبوناچی ارزش های احتمالی برای حمایت و مقاومت می باشند و برای انجام معاملات این بها ها را بایستی حتما از قبلی بر روی چارت ارزیابی تکنیکال خویش آرم بزنید . میانگین های ارزش : میانگین ارزش های پیشین و اختلاف بها سرازیر بازار از آن‌ها ابزار و ترازو خیر برای پیش گویی ترند احتمالی است البته مسلما به تنهایی کفاف نمی دهد . البته درک کردن میانگین ایام و ساعت های پیشین بازار برای انجام معاملات و گزینش استاپ لاس اصولی ( حد ضرر و زیان اصولی ) زیاد کلیدی خواهد بود

حد ضرر یا استاپ لاس (stop loss) چیست؟

ورود به بازار سرمایه پیش‌نیازهایی دارد. اولین و مهمترین آن، سنجش میزان ریسک‌پذیری سهامدار است. بارها از تریبون‌های مختلف عنوان شده است که سرمایه‌گذاری در بازار بورس و اوراق بهادار دارای ریسک است. سهامدار باید بداند سود و ضرر دو روی یک سکه سرمایه‌گذاری است و حد ضرر یا استاپ لاس سرمایه‌گذاری خود را بشناسد.

هنگامی‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به موقع از بازار خارج شویم از گسترش زیان جلوگیری و سرمایه خود را حفظ می‌کنیم. بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار به صورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق، تصمیم‌گیری می‌کنند. نهایتا نیز زیان‌های هنگفت می‌بینند و از بازار بورس متنفر می‌شوند! در این مقاله علاوه بر توضیح چیستی حد ضرر، روش‌های محاسبه آن را نیز با هم مرور می‌کنیم.

منطور از حد ضرر چیست؟

‌افرادی که با مطالعه و شناخت از بازار مورد نظر و توجه به میزان سرمایه خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند به ‌طور حتم برای خود اهداف قیمتی تعیین کرده‌اند. این اهداف شامل مواردی از جمله قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایه گذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان ضرری که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم.

تشخیص قیمت و زمان فروش سهام، نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد. برای حفظ سرمایه و رسیدن به سود، لازم است قبل از خرید هر سهمی روندها، مقاومت‌ها، حمایت‌ها، وضعیت بنیادی و… سهم را بررسی کنیم.

با بررسی کامل یک سهم، این انتظار وجود دارد که قیمت سهم صعودی باشد و به سود مورد نظر برسد. حال اگر بعد از خرید برخلاف انتظار ما قیمت سهم کاهش یافت، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کرده‌ایم یا بر خلاف روند بازار وارد شده‌ایم و تحلیل درستی از سهم نداشته‌ایم. در این وضعیت، دو راه پیش روی ما قرار دارد:

باقی ماندن در سهام بدون هیچ برنامه‌ای تا زمانی که به قیمت مورد نظر ما برسد، ریسک زیادی دارد و می‌تواند منجر به از دست رفتن بخش اعظمی از سرمایه شود.

خروج از سهام بعد از تحمل مقداری کاهش، منطقی‌تر به نظر می‌رسد؛‌ یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای با بررسی کامل سهم را می‌خرد و حد سود و زیان را تعیین می‌کند. در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج می‌شود. زیرا هیچ سهمی برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت. ولی اگر سهام به جای رشد، افت کرد و به حد ضرر رسید؛ بلافاصله باید از سهم خارج شد.

حد ضرر ابزاری است که سرمایه‌گذاران به کمک آن می‌توانند در صورتی‌که سود مورد انتظار محقق نشد، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه خود جلوگیری کنند.

امکان دارد بعد از فروش، سهم روند صعودی بگیرد. در این صورت نباید به این فکر کنیم که شاید بهتر باشد، حد سود یا حد ضرر نداشته باشیم زیرا عدم تعیین حد سود و حد ضرر به معنی نداشتن برنامه برای سرمایه‌گذاری و عدم ‌مدیریت سرمایه و ریسک است.

اگر بازار بورس روند نزولی داشته باشد، لازم است حد ضرر کل بازار در نظر گرفته شود و تا زمان بازگشت بازار به روند طبیعی، نباید معامله کرد. در این حالت باید از سهامی که به حد ضرر هم نرسیده خارج شویم.

برای حفظ سرمایه پیش از انجام هر معامله باید حد ضرر مناسب را پیدا کنیم و به آن پایبند باشیم. پایبندی به حد ضرر یعنی در صورت رسیدن قیمت به آن نقطه، معامله بدون هیچ‌گونه تردیدی بسته شود. سرمایه‌گذاری موفق است که بتواند زیان خود را به حداقل برساند.

مزیت تعیین حد ضرر چیست؟

برای توضیح کاربرد حد ضرر با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید سهمی را خریداری کرده‌اید و قیمت آن رو به کاهش است. چنانچه قیمت سهم مورد نظر پس از یک سال دوباره به قیمت اولیه بازگردد، شما از نظر معاملاتی ضرر یا زیانی متحمل نشده‌اید اما از نظر سرمایه‌گذاری این فرآیند برای شما هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در این یک سال ایجاد کرده ‌است. به این معنا که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را در موقعیت‌های سودآور دیگر از دست داده‌اید. با این توضیح یکی از مزیت‌های اصلی حد ضرر را علاوه ‌بر جلوگیری از افزایش زیان، می‌توانیم جلوگیری از خواب سرمایه نیز بدانیم.

نحوه محاسبه حد ضرر

‌روش‌های متعددی برای محاسبه حد ضرر وجود دارد. بعضی از این روش‌ها با توجه به فاصله قیمتی از نقطه خرید سهام است و بعضی توسط اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال. در ادامه به بررسی چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر می‌پردازیم:

• حد ضرر ثابت
• حد ضرر مکانیکال
• حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

حد ضرر ثابت‌

در روش تعیین حد ضرر ثابت، معامله‌گر مقدار مشخصی را به ‌عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند. در این روش حد ضرر به دو صورت محاسبه می‌شو:.

‌۱– مقدار ثابت عددی: در روش مقدار ثابت عددی، معامله‌گر عدد ثابتی را به عنوان حد ضرر تعیین می‌کند. به عنوان مثال حد ضرر ۲۰ هزار تومانی را برای خرید خود در نظر می‌گیرد و هر زمان که قیمت سهم به اندازه ۲۰ هزار تومان نسبت به قیمت خرید کاهش یافت، اقدام به فروش می‌کند.
‌۲– مقدار ثابت درصدی: در این روش معامله‌گر درصد ثابتی از قیمت خرید را ملاک محاسبه حد ضرر قرار می‌دهد و ‌زمانی ‌که قیمت سهم از مبلغ درصدی تعیین شده پایین‌تر رفت، از معامله خارج می‌شود. به عنوان مثال اگر سهمی را ۵۰۰ تومان خریداری کرده باشیم و حد ضرر را ۱۰ درصد در نظر بگیریم، با رسیدن به قیمت ۴۵۰ تومان باید سهم را بفروشیم.

‌چند نکته درباره تعیین حد ضرر به شیوه درصد ثابت:

• قانون۸درصدی: برخی معتقدند معمولا سهامی که به خوبی و بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب آن را خریداری کرده باشیم، به ‌ندرت با کاهش ۸ درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه می‌شود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید خود را از دست داد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است.
• محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی: از معمول‌ترین محدوده‌هایی که برای تعیین حد ضرر در نظر گرفته می‌­شود، محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی نسبت به قیمت خرید سهام است. البته محدوده کاملاً یکسانی برای همه سرمایه‌گذاران وجود ندارد اما اغلب بازه‌ در نظر گرفته ‌شده برای حد ضرر، بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید است.
• تفاوت رفتار سهم با وضعیت بازار: در دوران پس از خرید، رفتار سهم نسبت به کل بازار و صنعت باید مورد توجه قرار گیرد. چنانچه سهام شما در بازار در حال رشد، در جای خود باقی بماند (اصطلاحاً به این حالت درجازدن می­‌گویند) این می‌تواند یک هشدار باشد. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است، باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار دهید، حتی زمانی‌که ۸ درصد از قیمت خرید شما پایین­‌تر نیامده باشد. چرا که داشتن چنین سهمی برای شما هزینه فرصت به ‌همراه خواهد داشت.

حد ضرر متحرک یا شناور

‌تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد ضرر متحرک یا شناور یا متغیر است. به عنوان مثال زمانی‌که یک سهم را روی قیمت ۲۵۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در نقطه ۲۳۰ تومان قرار می‌دهیم. چنانچه قیمت سهم افزایش یافت و به نقطه ۳۳۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه بالاتری مثلا روی قیمت ۳۰۰ تومان قرار می‌دهیم. به این فرآیند، تغییر حد ضرر با توجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

حد ضرر مکانیکال

‌در روش‌های تعیین حد ضرر به شیوه مکانیکال، برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. در اینجا نگاهی مختصر به روش‌های مورد استفاده در این شیوه داریم. برای مطالعه بیشتر منظور از حد ضرر چیست؟ و کامل­‌تر، می‌توانید به منابع تخصصی‌تر در حوزه محاسبه حد ضرر مراجعه کنید:
‌۱- روش پارابولیک سار(Parabolic SAR): در این شیوه از ترسیم نمودار برای محاسبه و تعیین حد ضرر استفاده می‌شود.

‌۲- میانگین متحرک(Moving Average): در این روش از میانگین متحرک که قیمت سهام را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد، استفاده می‌شود.

‌حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است استفاده می‌شود. برای مطالعه کامل‌تر این روش می‌توانید به کتب و منابع موجود در تحلیل تکنیکال مراجعه کنید. از آن جا که قیمت آخرین معامله مدام در حال تغییر است، معمولا برای محاسبه حد ضرر، قیمت پایانی را مبنا قرار می­‌دهند. البته گاهی سرمایه‌گذارانی که با هدف نوسان‌گیری معامله می‌کنند، مبنای محاسبه خود را قیمت آخرین معامله قرار می‌دهند.‌

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده‌ای کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. در نتیجه برای فعال شدن حد ضرر تنها رسیدن به حجم مشخصی یا رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر کافی نبوده و این دو شرط باید به صورت هم‌زمان برقرار شود.

‌از جمله عوامل موثر بر تعیین حد ضرر، می‌توانیم به ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری اشاره کنیم. اما به صورت کلی عوامل تاثیرگذار بر این فرآیند را می‌توان موارد زیر در نظر گرفت:

• ‌خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• ‌فیبوناچی
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری
• ‌کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه

نکات مهم در تعیین حد ضرر

‌قانون کلی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد اما نکات قابل توجهی هستند که برای تعیین آن باید در نظر گرفته شود. از جمله این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

• کم شدن سود هم نوعی ضرر است، بنابراین زمانی‌که قیمت سهام بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.‌
• یکی از رایج‌ترین اشتباهات، تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی است. گاهی اوقات با نزدیک شدن قیمت به حد ضرر، معامله‌گر اقدام به تغییر یا حذف آن می‌کند و منتظر کمتر شدن یا از بین رفتن زیان می‌ماند. با وجود اینکه ممکن است در مواردی این حرکت موجب جبران یا کمتر شدن زیان شود، اما در بلندمدت نتیجه‌ای جز از بین رفتن برنامه و استراتژی سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.‌
• حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد. به این معنا که بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را نباید از دست دهید.‌
• حد ضرر را نباید با فاصلهخیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید.
• اگر روند بازار و شاخص صعودی باشد، بعد از رسیدن به حد سود، بدون این که سهم را بفروشیم فقط حد ضرر را تعریف می‌کنیم؛ ولی اگر روند بازار نزولی و شاخص در حال اصلاح باشد، باید بعد از رسیدن به حد سود، یا به طورکامل از سهم خارج شویم یا بخشی از سهام را با سود بفروشیم و برای مابقی، حدضرر شناور (trailing stop) در نظر بگیریم.
• در تعیین حد ضرر، افق زمانی سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت است. حد ضرر برای معاملات کوتاه‌مدت با حد ضرری که برای معاملات بلندمدت تعریف می‌شود، متفاوت است.
• در معاملات کوتاه‌مدت، حد ضرر را روی محدوده‌ حمایت در موج نزولی قبلی قرار دهید (به شرطی که بین ۸ تا ۱۰ درصد باشد).‌
• حد ضرر را در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید)‌‌.
• وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت شد، حد ضرر را روی مقاومت شکسته شده، که حالا به عنوان حمایت عمل می‌کند، قرار دهید.

سخن آخر

‌یکی از بارزترین تفاوت‌های معامله‌گران موفق با سایر معامله‌گران، نحوه برخورد آن‌ها در شرایط نامطلوب بازار است. زمانی ‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به موقع از بازارخارج شویم، می‌توانیم از زیان جلوگیری و اصل سرمایه را حفظ کنیم.
تعیین حد ضرر یا استاپ لاس (stop loss)، از ملزومات تبدیل شدن به یک سرمایه‌گذار موفق است. برای این کار باید به روند بازار، نوع سهام، شخصیت مالی و میزان ریسک‌پذیری خود توجه کنیم و هیچ قانون کلی در این زمینه وجود ندارد اما نکات و روش‌هایی هستند که برای تعیین حد زیان موثر و منطقی و انجام معاملات حرفه‌ای، به ما کمک می‌کنند. در این مقاله ابتدا بررسی کردیم که حد ضرر چیست و در نظر گرفتن آن چه مزایایی دارد و سپس به بررسی انواع حد ضرر شامل ثابت، شناور، مکانیکال و تکنیکال پرداختیم.

حد ضرر چیست؟ + آموزش کامل نحوه محاسبه استاپ لاس در فارکس

حد ضرر یا استاپ لاس در فارکس یکی از روش ها برای افرادی که اقدام به انجام معاملات در بازارهای مالی می کنند، می باشد زیرا تخمین سود و کاهش ضرر های احتمالی بسیار حائز اهمیت است، از این رو . این در حالیست که این دسته از معامله گران برای پوزیشن های معاملاتی خود غالبا حد سود و حد ضرر تعیین می کنند.

همانطور که در مقاله فارکس چیست خواندید، در صورتی که شما از پلتفرم های معاملاتی نظیر متاتریدر برای انجام معاملات فارکسی استفاده می کنید، حتما با گزینه Stop loss سرکار داشته اید. با انتخاب این گزینه شما ضررهایی را که در نتیجه نوسانات بازار در آینده رخ خواهد داد را تاحد زیادی محدود می سازید. بدین ترتیب شما تلاش می کنید تا از این ابزار برای کنترل هر چه بهتر و کاهش اثرات منفی معاملات خود استفاده کنید.

حد ضرر چیست؟ (Stop loss)

معامله گران برای محدود کردن ریسک معاملاتی خود نیاز به برنامه ریزی کردن و تعیین نقطه خروج از معامله را دارند. شاید از این جهت بتوان دستور حد ضرر را سفارشی جبران کننده تلقی کرد که پس از رسیدن معاملات شما به سطحی مشخص، بسته می شود. حال برای درک بهتر سوال حد ضرر چیست مثالی آورده ایم تا یادگیری Stop loss برایتان راحت تر و مفهوم تر شود.

استاپ لاس یا حدضرر چیست؟

تصور کنید شما پوزیشن فروش را برای جفت ارز GBPUSD در قیمت 1.3819 فعال کرده اید و شما پیش بینی می کنید که تا سطح 1.3720 کاهش داشته باشد. بنابراین حد سود خود را در همین سطح ثبت می کنید. اما چنانچه پیش بینی درست نباشد و بازار در جهت مخالف حرکت کند، شما برای جلوگیری از زیان استاپ‌لاس را 1.3840 تعیین می کنید.

بدین ترتیب دستور Stop loss شما با رسیدن به سطح 1.3840 فعال می گردد و در نتیجه از ضرر بیشتر جلوگیری می کند. این در حالیست که اگر قیمت هرگز به سطح 1.3840 نرسد، دستور استاپ لاس شما نیز اجرا نخواهد شد.

استاپ لاس یا حد ضرر چیست

حد ضرر برای چه افرادی مناسب است؟

قرار دادن حد ضرر برای تریدرهایی که به صورت اسکلپ یا همان کوتاه مدت کار می کنند بسیار مهم است. البته ناگفته نماند که در هر بازاری ممکن است متفاوت باشد، بعنوان مثال در بازار بورس ایران امکان تعیین حد ضرر وجود ندارد و باید به صورت دستی معامله را ببندید.

البته حد ضرر بیشتر برای بازارهای اهرمی بسیار مهم است و در بازارهایی که با دید بلند مدت سهامی را خریداری میکنید، شاید نیاز به گذاشتن stoploss نباشد.

نحوه تعیین استراتژی استاپ لاس

برای نحوه محاسبه استاپ لاس نباید سرخود و بدون استراتژی عمل کرد. تعیین دستور میزان ضرر یک انتخاب استراتژیک محسوب می گردد که باید بر اساس تمرین و آزمایش و تجربیات صورت گیرد. مادامی که شما اطلاعات کافی پیش از ورود به بازار کسب کرده باشید، درخدر نظر گرفتن درصدی از سرمایه واهید یافت که کدام استراتژی برای شما مناسب تر است.

همچنین با در نظر گرفتن نحوه ورود به معاملات، چگونگی کنترل ریسک و خروج از معاملات پس از رسیدن به سود، برنامه ای را تنظیم کنید. هنگامی که معاملات روزانه را انجام میدهید توجه به روند و کنترل ریسک بسیار حائز اهمیت است. درذابتدا از روش های ساده برای تجارت شروع کنید. همراه با روند کلی بازار معاملاات خود را انجام دهید. در این صورت شما می توانید با تعیین ST و در صورتی که بازار بر خلاف دستور شما حرکت نمود، زیان خود را کاهش دهید.

حدد ضرر در فارکس چیست و چطور میتوان آن را تعیین کرد

روش های محاسبه حد‌ضرر در فارکس

در یک تقسیم بندی کلی می توان استاپ لاس را به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم کرد. اما با توجه به سایر تقسیم بندی ها میتوان محاسبه آن را با توجه به درصدی از سرمایه، استفاده از سطوح حمایت و مقاومت و استفاده از میانگین متحرک را نیز روش هایی کاربردی برای تعیین استاپ‌لاس دانست.

استاپ لاس ثابت

همان گونه که پیش از این نیز اشاره شد برای کاهش ریسک معاملاتی و با توجه به نوع پوزیشن معاملاتی (خرید یا فروش) رقمی را به عنوان استاپ لاس تعیین می کنید. با رسیدن بازار به این رقم دستور خرید یا فروش شما متوقف می گردد و میزان ضرر شما به حداقل میرسد.

حد ضرر متحرک (trailing stop loss)

استاپ لاس متحرک نوعی دستور معاملاتی روزانه محسوب می گردد که به شما امکان می دهد حداکثر میزان ضرری را که می توانید در یک معامله متحمل شوید، تعیین کنید. در صورتی که قیمت دارایی مورد معامله به نفع شما افزایش یا کاهش یابد، stop loss نیز با آن حرکت می کند. این در حالیست که اگر افزایش یا کاهش قیمت دارایی در نقطه مقابل شما قرار گیرد، حد ضرر به همان صورت اولیه باقی خواهد ماند.

تریلینگ استاپ یا حد ضرر متحرک چیست؟

تصور کنید شما تصمیم به خرید نفت WTI در 66.57 می کنید. این در حالیست که استاپ لاس خود را 66.40 در نظر گرفته اید. در صورتی که قیمت نفت با افزایش به سطح 66.67 برسد، استاپ‌لاس شما نیز با تغییر به سطح 66.50 خواهد رسید. از سوی دیگر در صورتی که در یک روند نزولی قیمت به سطح 66.50 برسد، استاپ لاس برای شما فعال می گردد و شما از معامله خارج خواهید شد.

تعیین حد ضرر با توجه به درصدی از سرمایه

این روش بر اساس درصدی از پیش تعیین شده از حساب معاملاتی تنظیم می شود. برای مثال شما حاضر به ریسک معاملاتی 5 درصدی از کل سرمایه خود هستید. البته باید این نکته را نیز مد نظر داد که با توجه به درصد ریسک پذیری متفاوت در افراد، این میزان نیز می تواند تغییر کند.سپس فرد با توجه به نقطه ورود خود حد ضرر را مشخص می کند.

استفاده از سطوح حمایت و مقاومت

در میان حرکات قیمتی در یک نمودار و در برخی موارد قیمت ها نمی توانند از سطوحی خاص فراتر روند. در بیشتر موارد زمانیکه روند بازار به سطوح حمایت و مقاومت می رسد، این سطوح اجازه پیشروی بیشتر را نمیدهند. اما با توجه به اینکه این نواحی دقیق نیستند، در تعیین استاپ لاس به این روش حتما نوسانات بازار را نیز لحاظ کنید.

استفاده از میانگین متحرک

استفاده از میانگین متحرک در تعیین حد ضرر در فارکس برای کسانی که ازاستراتژی های ادامه دهنده روند بهره میبرند، مناسب به نظر می رسد. همان گونه که در مباحث قبلی نیز اشاره شد این نوع از تحلیل تکنیکال سطوح حمایت و مقاومت را برای شما مشخص می کند. اما چنانچه از میانگین متحرک برای تعیین استاپ لاس استفاده میکنید بهتر است از میانگین های با دوره 20،50،100 که در بین معامله گران بسیار کاربرد دارد، استفاده کنید.

مهمترین نکات در تعیین حدضرر

همانطور که در ابتدای مقاله حد ضرر چیست به این موضوع اشاره کردیم که تعیین آن بسته به نوع استراتژی شما دارد، اما به تجربه ثابت شده است که برای تعیین استاپ لاس، نکته‌های قابل‌ توجهی وجود دارند که باید آنها را در نظر گرفت. مثلا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

1. حد ضرر یا استاپلاس به این معنی می باشد که وقتی کاهش قیمت سهام یا ارز به حد مشخص و تعیین‌ شده‌ای رسید، باید آن را بفروشیم یا پوزیشن خود را ببندیم تا جلوی ضرر بیشتر را بگیریم.‌
2. کاهش سود معامله نیز نوعی ضرر محسوب می شود، پس با بالا رفتن قیمت و رسیدن قیمت به حد سود های تعیین شده، باید حد ضرر را نیز تغییر دهیم تا در صورت بازگشت بازار، سود حاصل از معامله را از دست ندهیم.
3. یکی از اشتباهات رایج در جهت تغییر یا حذف حد ضرر، این است که پس از نزدیک شدن قیمت به استاپ لاس تعیین شده، معامله گر اقدام به حذف اوردر حد ضرر خود میکند و منتظر میماند تا روند تغییر کند و دوباره به سود بازگردد، پیشنهاد میکنیم که این کار را انجام ندهید، زیرا در نهایت منجر به کال مارجین شدن شما می شود.
4. در نهایت بهتر است حد ضرر را بیش از 10 درصد مبلغ خرید تعیین نکنید. البته این مورد بسته به میزان ریسک پذیری شما دارد.
5. استاپ خود را نباید در فاصله ای زیاد یا حتی خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید.
6. اگر روند بازار و شاخص صعودی باشد بعد از رسیدن به حد سود بدون اینکه سهم را بفروشیم، فقط حد را تعریف می‌کنیم. ولی اگر روند بازار نزولی و شاخص در حال اصلاح باشد، باید بعد از رسیدن به حد سود، یا به‌ طور کامل از سهم خارج شویم یا اینکه بخشی از سهام را با سود فروخته و برای مابقی، حد ضرر شناور (trailing stop) را در نظر بگیریم.
7. در تعیین حد ضرر، دید زمانی سرمایه‌گذار بسیار مهم است. بعنوان مثال تعیین استاپ برای معامله های کوتاه مدت با تعیین حد برای معامله‌های بلند مدت تفاوت زیادی دارد.
8. در معاملات کوتاه‌مدت، حد ضرر را روی محدوده‌ حمایت در موج نزولی قبلی قرار دهید. نکته مهم این است که بهتر منظور از حد ضرر چیست؟ است کمی پایین تر از خط قرار دهید تا در صورت بروز شادو، استاپ معامله فعال نشود.
9. در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت، حد ضرر را روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید. (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید)‌‌
10. ‌زمانی که مقاومت یک ارز یا سهم شکسته شد و قیمت آن در بالای محدوده مقاومتی تثبیت شد، استاپ را روی مقاومت شکسته شده که بعد از شکست‌ عنوان حمایت عمل می‌کند، قرار دهید.
11. استاپ در معاملات همواره یک مقدار ثابت نیست. معمولاً با افزایش قیمت یک دارایی، معامله گر باید با بازنگری در شرایط فعلی، استاپ را تغییر دهد.
12. زمان در هر معامله ای حکم سرمایه را دارد. شما نمی‌توانید سالیان سال صبر کنید تا اهداف قیمتی که در نظر داشته اید، محقق شود مگر اینکه ارزش آن را داشته باشد. منظور این است که استاپ صرفاً با قیمت دارایی‌ها سر و کار ندارد؛ بلکه باید زمان را نیز به‌عنوان معیاری برای ورود و خروج در معاملات در نظر گرفت و در صورت محقق نشدن اهداف در بازه زمانی مورد انتظار از آن خارج شد.
13. برخی از افرادی که به دید بلندمدت سرمایه گذاری میکنند اعتقادی به تعیین حدضرر ندارند. شما هم اگر به وضعیت بنیادی شرکت مطمئن هستید و قصد سرمایه گذاری بلند مدت دارید میتوانید حدضرر تعیین نکنید.

چگونه حد ضرر خوبی انتخاب کنیم؟

یکی از پرتکرار ترین سوالاتی که همیشه پرسیده میشود این است که استاپ معامله را در کدام ناحیه قرار دهیم. پاسخ این سوال بسته به نوع روند دارد که در ادامه به آموزش آن خواهیم پرداخت.

انتخاب کردن حدضرر در روند نزولی

چگونه حد ضرر را مشخص کنیم

با توجه به مثال بالا، همانطور که در تصویر مشاهده میکنید ما براساس شکست خط روند نزولی وارد معامله buy می شویم که ناحیه ورود در قسمت پول بک به خط روند نزولی می باشد. در حالت کم ریسک تر ما باید حدضرر را کمی پایین تر از کف قبلی قرار دهیم.

انتخاب کردن حدضرر در روند صعودی

تعیین حد ضرر در روند صعودی

مثال بالا نمونه ای از یک روند صعودی می باشد که برای ورود به معامله sell باید منتظر شکست خط روند نزولی باشیم. پس از شکست، برای ورود به معامله صبر میکنیم تا قیمت دوباره سطح شکسته شده بازگردد یا اصطلاحا پول بک بزند. برای انتخاب حدضرر در این مدل معاملات، باید نقاط مقاومت را پیدا کرده و کمی بالاتر از آن استاپ خود را قرار دهیم.

نتیجه گیری

همان گونه که بارها در مباحث اشاره شد، اولین گام در سرمایه گذاری در بازارهای مالی به ویژه فارکس آموزش و کسب اطلاعات است. این امر به شما کمک می کند تا استراتژی مناسب منظور از حد ضرر چیست؟ خود را بیابید و بر اساس آن معامله کنید. در مرحله بعد آنچه شما را از گرفتار شدن در ضرر و زیان فراوان نجات میدهد تعیین Stop loss در معاملات است. برای تعیین آن نیز باید به حجم معاملات، قیمت و سایر فاکتورها دقت کنید. همچنین از تعیین استاپ لاس تصادفی و یا عدم تعیین حد ضرر که صرفا به دلیل ترس از دست دادن موقعیت های معاملاتی صورت میگیرد، بپرهیزید.

مفهوم حد ضرر در سرمایه‌گذاری و نحوه تعیین حد ضرر

هیچ سرمایه گذاری نیست که در طول عمر معاملاتی خود نوسانات قیمتی یا حتی زیان در معامله را تجربه نکرده باشد. این نوسانات و تصمیم گیری صحیح و به موقع برای خروج از موقعیت سرمایه گذاری یا ادامه آن, همواره یکی از دغدغه­‌های اصلی سرمایه­‌گذاران بوده است. در این مطلب قصد داریم درخصوص مفهوم حد ضرر, ضرورت تعیین آن در معاملات و سرمایه‌گذاری‌های خود و همچنین نحوه محاسبه آن اطلاعاتی ارائه دهیم.
اشتباه در معاملات امری طبیعی است؛ چرا که بازارهای مالی محیطی پویا دارند و همچنین شرایط متغیر و کلان سیاسی و اقتصادی نیز بر آن تأثیرگذار است. در این بحث تفاوتی که میان معامله‌گران وجود دارد در تعداد معاملاتی که با ضرر انجام داده‌اند، نیست بلکه در نحوه برخورد آنها با شرایط نامطلوب بازار پایبندی به اصول معاملاتی و پذیرفتن سریع اشتباهات است.‌ هنگامی‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به‌موقع از بازار خارج شویم، از گسترش زیان جلوگیری کرده‌ایم و سرمایه خود را حفظ نموده‌ایم. بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار به صورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق، تصمیم‌گیری می‌کنند و بنابراین هرگز تمایلی به باور زیان نداشته و سعی در توجیه معامله اشتباه خود دارند. درنهایت زیان‌های بالاتری را تجربه می‌کنند و دچار حس ناامیدی، شکست و سرخوردگی از بازارهای مالی می‌­شوند.‌
حال این سوال پیش می‌آید؛ اگر ما سهمی را خریداری کردیم و قیمت آن کاهش یافت، تا چه زمانی سهم را نگهداری کنیم و چه حد ضرری برای آن در نظر بگیریم.‌

مفهوم حد ضرر

‌تشخیص قیمت و زمان فروش سهام، نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد. برای حفظ سرمایه و رسیدن به سود، لازم است قبل از خرید هر سهمی روندها، مقاومت‌ها حمایت‌ها، وضعیت بنیادی و… سهم را بررسی کنیم. با بررسی کامل یک سهم، این انتظار وجود دارد که قیمت سهم صعودی باشد و به سود مورد نظر برسد. حال اگر بعد از خرید یک سهم برخلاف انتظار ما قیمت آن شروع به کاهش کرد، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کرده‌ایم یا بر خلاف روند بازار، وارد شده‌ایم و تحلیل درستی از سهم نداشتیم. در این وضعیت دو راه پیش روی ما قرار دارد:

۱-صبر کنیم تا بعد از کاهش قیمت، سهام دوباره به قیمت مورد نظر ما برسد.
‌۲-بعد از اندکی کاهش بلافاصله از سهم خارج شویم.‌‌

باقی ماندن در سهام بدون هیچ برنامه‌ای تا زمانی که به قیمت موردنظر ما برسد، ریسک زیادی دارد چرا که می‌تواند منجر به از دست رفتن بخش اعظمی از سرمایه شود. خروج از سهام بعد از تحمل مقداری کاهش، منطقی‌تر به نظر می‌رسد؛‌
یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای با بررسی کامل سهمی را می‌خرد و حد سود و زیان را تعیین می‌کند. در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج می‌شود. زیرا هیچ سهمی برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت. ولی اگر سهام بجای رشد، افت کرد و به حد ضرر رسید، بلافاصله باید از سهم خارج شد. اگر بازار بورس روند نزولی داشته باشد، حد زیان در کل بازار باید در نظر گرفته شود و اگر به آن حد رسید، کاملا از بازار خارج می‌شویم و تا زمان بازگشت بازار به روند طبیعی، نظاره­‌گر می­‌مانیم. در این حالت باید از سهامی که به حد ضرر هم نرسیده خارج شویم.
‌افرادی که با مطالعه و شناخت از بازار مورد نظر و توجه به میزان سرمایه خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند به‌طور حتم برای خود اهداف قیمتی تعیین کرده‌اند. این اهداف شامل مواردی از جمله قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایه‌گذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان زیانی که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم. دانستن این نکته حائز اهمیت است که اگر معامله موفقی را انجام دادیم کجا خارج شویم و اگر معامله ما به هر دلیلی، مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار ضرر باید متحمل شویم.
حد ضرر ابزاری است که سرمایه‌گذاران به کمک آن می‌توانند درصورتی‌که سود موردانتظار محقق نشد، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه جلوگیری کنند.

عدم تعیین حد ضرر به معنی نگهداری سهم تا زمان نامعلومی است. این فرآیند می‌تواند حتی تا جایی که نیمی از سرمایه خود را از دست بدهیم، ادامه داشته باشد. نکته‌ای که وجود دارد این است که امکان دارد بعد از فروش، سهم روند صعودی بگیرد. در این صورت نباید به این فکر کنیم که شاید بهتر باشد، حد سود یا حد ضرر نداشته باشیم. زیرا عدم تعیین حد سود و حد ضرر به معنی نداشتن برنامه برای سرمایه‌گذاری و عدم‌مدیریت سرمایه و ریسک است. برای حفظ سرمایه پیش از انجام هر معامله باید حد ضرر مناسب را پیدا کرده و به آن پایبند باشیم. پایبندی به حد ضرر یعنی در صورت رسیدن قیمت به آن نقطه، معامله بدون هیچ‌گونه تردیدی بسته شود. سرمایه‌گذاری موفق است که بتواند زیان خود را حداقل نماید. ‌

تفاوت معامله‌گر حرفه‌ای با دیگران در مواجهه با زیان در معاملات

‌یکی از بارزترین تفاوت‌های معامله‌گران موفق نسبت به سایر معامله‌گران نحوه برخورد آنها در شرایط نامطلوب بازار است. زمانی‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به‌موقع از بازارخارج شویم، از افزایش زیان جلوگیری می‌شود و سرمایه ما حفظ می‌گردد.
‌یکی دیگر از تفاوت‌های معامله‌گر حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در این است که معامله‌گر غیرحرفه‌ای پس از رسیدن به حد ضرر و خروج از معامله چنانچه قیمت سهام افزایش یابد، از تعیین حد ضرر پشیمان می‌شود و حتی امکان خرید اما معامله‌گر حرفه ای به دنبال ضعف و اشکال موجود در استراتژی معاملاتی خود می‌گردد.

‌مزیت تعیین حد ضرر چیست؟

برای توضیح کاربرد حد ضرر با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید سهمی را خریداری کرده‌اید و قیمت آن رو به کاهش می‌رود. چنانچه قیمت سهم موردنظر پس از یک سال دوباره به قیمت اولیه بازگردد، شما از نظر معاملاتی زیانی متحمل نشده‌اید. اما از نظر سرمایه‌گذاری این فرآیند برای شما هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در این یک سال ایجاد کرده ‌است. به این معنا که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را در موقعیت‌های سودآور دیگر از دست داده‌اید. با این توضیح یکی از مزیت‌های اصلی حد ضرر را علاوه‌بر جلوگیری از افزایش زیان، می‌توانیم جلوگیری از خواب سرمایه نیز بدانیم.

محاسبه حد ضرر

‌روش‌های متعددی برای محاسبه حد ضرر در معامله وجود دارد. برخی از این روش‌ها با توجه به فاصله قیمتی از نقطه خرید سهام است و برخی توسط اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین می‌شود. در ادامه به بررسی چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر می‌پردازیم.

• تعیین حد ضرر ثابت
• حد ضرر مکانیکال
• حدضرر تکنیکال و ترسیمی

تعیین حد ضرر ثابت‌

در روش تعیین حد ضرر ثابت، معامله‌گر مقدار مشخصی را به‌عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند. در این روش به دو صورت حد ضرر محاسبه می‌شود.

‌۱-تعیین مقدار ثابت عددی: در روش مقدار ثابت عددی، معامله‌گر عدد ثابتی را به‌عنوان حد ضرر تعیین می‌کند. به‌عنوان مثال حد ضرر ۲۰ تومانی را برای خرید خود در نظر می‌گیرد و هر زمان که قیمت سهم به اندازه ۲۰ تومان نسبت به قیمت خرید کاهش یافت، اقدام به فروش می‌کند.
‌۲-تعیین مقدار ثابت درصدی: در این روش معامله‌گر درصد ثابتی از قیمت خرید را ملاک محاسبه حد ضرر قرار می‌دهد و ‌زمانی‌که قیمت سهم از مبلغ درصدی تعیین شده پایین‌تر رفت، از معامله خارج می‌شود. به­‌عنوان مثال اگر سهمی را ۵۰۰ تومان خریداری کرده باشیم و حد ضرر را ۱۰ درصد در نظر گرفته باشیم، با رسیدن به قیمت ۴۵۰ تومان باید از معامله خارج شویم.

‌چند نکته درخصوص تعیین حد ضرر به شیوه درصد ثابت:

• قانون ۸ درصدی؛ برخی معتقدند معمولاً سهامی که به خوبی و براساس تجزیه و تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب آن را خریداری کرده باشیم، به‌ندرت با کاهش درحد ۸ درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه می‌شود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید خود را از دست داد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است.
• از معمول‌ترین محدوده‌هایی که برای تعیین حد ضرر در نظر گرفته می‌­شود، محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی نسبت به قیمت خرید سهام است. البته محدوده کاملاً یکسانی برای همه سرمایه‌گذاران وجود ندارد. اما اغلب بازه‌ در نظر گرفته‌شده برای حد ضرر، بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید است.
• در دوران پس از خرید، رفتار سهم نسبت به کل بازار و صنعت باید مورد توجه قرار گیرد. چنانچه سهام شما در بازار در حال رشد، در جای خود باقی بماند (اصطلاحاً به این حالت درجازدن می­‌گویند) این می‌تواند یک هشدار باشد. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است، باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار دهید، حتی زمانی‌که ۸ درصد از قیمت خرید شما پایین­‌تر نیامده باشد. چرا که داشتن چنین سهمی برای شما هزینۀ فرصت به‌همراه خواهد داشت.

تعیین حد ضرر مکانیکال

‌در روش‌های تعیین حد ضرر به شیوه مکانیکال برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. در اینجا نگاهی مختصر به روش‌های مورداستفاده در این شیوه داریم. برای مطالعه بیشتر و کامل­‌تر، می‌توانید به منابع تخصصی‌تر در حوزه محاسبه حد ضرر مراجعه نمایید.
‌۱- روش پارابولیک سار (Parabolic SAR)‌
در این شیوه از ترسیم نمودار برای محاسبه و تعیین حد ضرر استفاده می‌شود.
‌۲- میانگین متحرک (Moving Average)
‌در این روش از میانگین متحرک که قیمت سهام را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد، استفاده می‌شود.

‌حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است استفاده می‌شود.پ

‌مبنای حد ضرر

‌از آنجا که قیمت آخرین معامله مدام در حال تغییر است معمولاً برای محاسبه حد ضرر، قیمت پایانی را مبنا قرار می­‌دهند. البته گاهی سرمایه‌گذارانی که با هدف نوسان‌گیری معامله می‌کنند، مبنای محاسبه خود را قیمت آخرین معامله قرار می‌دهند.‌

نحوه اعمال حد ضرر

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده‌ای کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. درنتیجه برای فعال شدن حد ضرر تنها رسیدن به حجم مشخصی یا رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر کافی نبوده و این دو شرط باید به‌صورت هم‌زمان برقرار شود.

‌عوامل موثر در تعیین حد ضرر

‌از جمله عوامل موثر بر تعیین حد ضرر، می‌توانیم به ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری اشاره کنیم. اما به صورت کلی عوامل تاثیرگذار بر این فرآیند را می‌توان موارد زیر در نظر گرفت:

• ‌خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• ‌فیبوناچی
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری
• ‌کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه

‌جابه‌جایی حد ضرر

‌تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد ضرر شناور یا متغیر است. به‌عنوان مثال زمانی‌که یک سهم را روی قیمت ۲۵۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در نقطه ۲۳۰ تومان قرار می‌دهیم. چنانچه قیمت سهم افزایش یافت و به نقطه ۳۳۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه بالاتری مثلا روی قیمت ۳۰۰ تومان قرار می‌دهیم. به این فرآیند تغییر حد ضرر باتوجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

نکات اصولی در تعیین حد ضرر

‌قانون کلی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد. اما نکات قابل توجهی وجود دارد که برای تعیین آن باید در نظر گرفته شود. از جمله این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:‌
۱- حدضرر یا حد توقف زیان به معنی آن است که وقتی کاهش قیمت سهام به حد مشخص و تعیین شده‌ای رسید، باید آن را بفروشیم تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود.‌

۲- کم شدن سود هم نوعی زیان است، بنابراین زمانی‌که قیمت سهام بالا رفت حدضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.‌

۳- یکی از رایج‌ترین اشتباهات تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی است. بدین ترتیب که با نزدیک شدن قیمت به حد ضرر معامله‌گر اقدام به تغییر یا حذف آن کرده و منتظر کمتر شدن یا از بین رفتن زیان می‌ماند. با وجود اینکه ممکن است در مواردی این حرکت موجب جبران یا کمتر شدن زیان شود، اما در بلندمدت نتیجه‌ای جز از بین رفتن برنامه و استراتژی سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.‌

۴- حدضرر نباید بیشتر از ۱۰درصد مبلغ خرید باشد. به این معنا که بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را نباید از دست دهید.‌

۵- حد ضرر را نباید با فاصله خیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید.

۶- اگر روند بازار و شاخص صعودی باشد بعد از رسیدن به حد سود بدون اینکه سهم را بفروشیم، فقط حد ضرر را تعریف می‌کنیم؛ ولی اگر روند بازار نزولی و شاخص در حال اصلاح باشد، باید بعد از رسیدن به حد سود، یا به‌طورکامل از سهم خارج شویم یا اینکه بخشی از سهام را با سود فروخته و برای مابقی، حدضرر شناور (trailing stop) در نظر بگیریم.

۷- در تعیین حد ضرر، دیدگاه زمانی یک سرمایه‌گذار بسیار حائز اهمیت است. حد ضرر برای معاملات کوتاه‌مدت با حد ضرری که برای معاملات بلندمدت تعریف می‌شود، متفاوت است.

۸-حد ضرر را در معاملات کوتاه‌مدت روی محدوده‌ حمایت در موج نزولی قبلی قرار دهید. (به شرطی که بین ۸ تا ۱۰ درصد باشد.)‌

۹- حد ضرر را در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید. (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید)‌‌

‌۱۰- وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت گردید، حد ضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا به‌عنوان حمایت عمل می‌کند، قرار دهید.

نتیجه‌گیری

تا به اینجا سعی کردیم نکاتی را درخصوص مفهوم و اهمیت تعیین حد ضرر و شیو‌ه‌های محاسبه آن و نکاتی که در این زمینه باید مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد، بیان کنیم.
‌همان‌طور که گفته شد تعیین حدضرر در سهام با توجه به روند بازار، نوع سهام، رفتار سرمایه‌گذار و ریسک‌پذیری او متفاوت است و هیچ قانون کلی در این زمینه وجود ندارد. اما نکاتی وجود دارد که به سرمایه‌گذار برای تعیین حد زیان موثر و منطقی و انجام معاملات حرفه‌ای کمک خواهد کرد. به برخی از این موارد در بالا اشاره شد. در اینجا به‌عنوان سخن پایانی نکاتی را بیان می‌کنیم.