ترس بورس از صعود

ترس دلار از صعود

به گزارش بیداربورس به نقل از رویترز، پس از اینکه جروم پاول، رئیس فدرال رزرو اظهار کرد ممکن است چند ماه طول بکشد تا تصمیمی برای کاهش ترازنامه ۹ تریلیون دلاری بانک مرکزی بگیرد، امروز (چهارشنبه) دلار به پایین‌ترین حد خود در برابر سایر همتایان اصلی خود سقوط کرد.

پاول گفت: اقتصاد ایالات‌متحده برای مبارزه با تورم، آماده نرخ‌های بهره بالاتر و افزایش دارایی‌هاست.

اظهارات پاول نسبت به برخی از همکارانش آرام‌تر بود و ترس بازار را از عقب‌نشینی ناگهانی حمایت پولی کاهش داد؛ به‌عنوان مثال، رافائل بوستیک، رئیس فدرال رزرو آتلانتا گفت: تورم بالا و بهبود قوی، کاهش سریع دارایی‌های فدرال رزرو را تضمین می‌کند.

شاخص دلار که ارزش دلار را در برابر شش همتای اصلی خود ارزیابی می‌کند با سقوط به ۹۵.۵۴۳ به پایین‌ترین رقم از ۱۸ نوامبر رسیده است.

بازارهای پول در حال حاضر حدود ۸۵ درصد احتمال افزایش قیمت را ارائه کرده‌اند و در مجموع حداقل سه چهارم افزایش تا پایان سال ترس بورس از صعود خواهند داشت. دلار استرالیا به بالاترین حد خود در یک هفته گذشته یعنی ۰.۷۲۱۹۵ دلار و پوند برای اولین بار از ۴ نوامبر به ۱.۳۶۴۵ دلار رسید. یورو در دو ماه گذشته در ۱.۱۳۷۵۵ دلار معامله شد.

استراتژیست کن چئونگ گفت: به نظر می‌رسد دلار پس از افزایش شدید در ۶ ماه منتهی به اواخر نوامبر در بحبوحه شیب جنگ‌طلبانه فدرال رزرو از شکست رنج می‌برد.

صعود و نزول فلسفه بازارهای مالی/ در بالا و پایین شدن قیمت سهام کسی مقصر نیست/ ورود مجلس می تواند موجب ترس سرمایه شود

بازار سرمایه از مردادماه ترس بورس از صعود تا آذر ماه سال جاری ریزش کم سابقه ای را تجربه کرد به گونه ای که شاخص بورس بیش از ۴۰ درصد افت داشت، البته سبد سهام مردم به تناسب ریزش ۵۰ درصدی و بیشتر نیز داشت. از مقطعی مجلس نیز به قضیه سقوط بورس ورود کرد و این روزها خبر از برخورد با متخلفین و مسببین این اتفاق است. در گفتگویی با عظیم ثابت به این مسئله پرداخته ایم.

به گزارش نبض بورس به نقل از بورس تابناک، در این مدت تلاش های بسیاری برای بازگرداندن بازار به شرایط متعادل انجام شد اما این تلاش ها تا حدودی نتیجه خاصی به همراه نداشت و برخی انگشت اتهام ریزش را به سمت حقوقی ها و عملکرد آنها نشانه رفتند.

از مقطعی مجلس نیز به قضیه سقوط بورس ورود کرد و این روزها خبر از برخورد با متخلفین و مسببین این اتفاق است.

در ادامه گفتگویی با عظیم ثابت عضو هیات مدیره کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل کارگزاری بانک سپه ترس بورس از صعود در همین باره آمده است.

سئوال: بازار سرمایه از مردادماه تا آذر ماه سال جاری ریزش کم سابقه ای را تجربه کرد به گونه ای که شاخص بورس بیش از ۴۰ درصد افت داشت، البته سبد سهام مردم به تناسب ریزش ۵۰ درصدی و بیشتر نیز داشت. به نظرتان مسببین و مقصرین این امر نباید به مردم معرفی شوند؟

ثابت: ببینید فلسفه بازارهای مالی همین صعود و نزول هاست. به خاطر دارید در یک دهه گذشته دلار و طلا نیز در برهه هایی همین میزان ریزش را تجربه کردند. حتی در بخش کامودیتی ها به ویژه نفت ما ریزش ۸۰ درصدی را نیز داشتیم. همین ۱ سال پیش بورس نیویورک در آمریکا ریزش ۳۵ درصدی را تجربه کرد. اکثر آن ها هم دلایل فاندامنتال یا بنیادی خاص خود را دارند.

بخشی از رشد بازار سرمایه به دلیل ورود قسمتی از نقدینگی ۳ میلیون میلیارد تومانی بوده که در ‌نهایت بعد از رشد بورس بخشی از آن نقدینگی از بورس خارج شد و در بازارهای موازی دیگری آرام گرفت. این که قیمت یک کالا یا سهامی بالا و پایین می رود لاجرم کسی مقصر نیست. روند طبیعی بازار است. حال اگر مسببی هم برای افت ترس بورس از صعود شاخص تعیین شده این که بحث می شود مسببین افت شاخص به قوه قضاییه معرفی شدند رسانه ای کردن این موضوع منفعتی ندارد. همچنین قطعا تا قطعیت اتهامی در مراجع قانونی ذیصلاح به اثبات نرسیده باشد که نمی توان با آبروی دیگران بازی کرد.

سئوال: به هر حال در بازار سرمایه مشکلات زیادی وجود دارد که نمی توان منکر آن شد. نهادی که بتواند به این ها ورود کند چیست؟

ثابت: مشکلات احتمالی بازار سرمایه بعنوان بازاری کاراتر، شفاف تر و نظام مند تر در مقایسه با سایر بازارها باید در یک ساختار معقول و متقن و ترس بورس از صعود در درون خود بازار حل شود نه در قوای دیگر.

از بابی مجلس محترم پیش تر در بخش مقررات گذاری با اشراف کامل قانون بازار اوراق بهادار را نوشته و در بخش نظارت نیز اختیارات زیادی به نهادهای مرتبط داده که حتی نظر اکثر فعالین بازار این نهادها سخت گیری های زیادی دارند. ورود مجدد مجلس به این موضوعات تخصصی عملا می تواند موجب ترس عمومی سرمایه و پول شود.

ثابت: پیشنهاد این حقیر بارها در جراید و رسانه ها عنوان شد. وجود یک کانون مستقل سهامداران خرد که به دست اهالی بازار سرمایه زیرساخت های آن مهیا شده باشد، نظارت صحیح در کنار اعطای اختیار به نهادهای نظارتی بازار سرمایه و مقررات گذاری در راستای ارتقای نظامی مالی کشور می تواند باعث ارتقای همه جانبه بورس کشور شود.

ترس بورس از روز یک شنبه

به گزارش الفباخبر به نقل از اقتصادنیوز، امروز برای بورس تهران روز واقعه است؛ روزی که از دید برخی معامله گران اگر بتواند در کانال یک‌میلیون و 700 هزار بماند، امید برای عبور از سقف یک‌میلیون و 700 هزار واحدی بیشتر می‌شود. از دید این گروه عبور از این سقف دو پیام دارد: ابتدا باعث می‌شود بازدهی سهام کماکان وارد مدار منفی نشود. بورس تقریبا در یک سال گذشته هیچ گاه دو ماه با بازدهی منفی پشت سرهم را تجربه نکرده است.

بیشتر بخوانید:

دیگر اینکه شکستن سقف یک‌میلیون و 750 هزار واحد، خروج بازار از فاز اصلاح عنوان می‌شود. به تعبیر برخی از سهامداران، با این اتفاق شاخص کل از دست خرس(نماد ریزش) فرار می‌کند.

در مجموع برای شروع بورس در هفته جاری سه خط فکری را می‌شود از دو زاویه بررسی کرد.

خوش‌بینان و دلواپسان سعادت‌آباد

در طیف فعالان داخل بازار دو گروه وجود دارند: برخی فعالان بازار با اتکا به اتفاقات هفته قبل معتقدند شاخص همچنان صعود می‌کند. این گروه با توجه به افزایش ارزش معاملات در هفته گذشته و بالا رفتن درجه نقد شوندگی احتمال می‌دهند عدد شاخص امروز نیز صعود باشد. میانگین ارزش معاملات هفته قبل 16 هزار میلیارد تومان بود که نسبت به هفته‌ی پیشین 14.5 درصد رشد داشت. علاوه بر این خبرهای مثبت منتشرشده برای حمایت از بازار نیز از دید این گروه در کمک به شاخص اثرگذار است.

ازجمله این خبرها تصویب تخصیص یک درصد از ورودی صندوق توسعه ملی است که از دید این گروه از معامله گران موجب بهبود انتظارات و رشد بیشتر شاخص خواهد شد.

اما گروه دیگری هستند که تأکید دارند: اتفاقات پیرامون سیاست خارجی و مساله حذف معافیت‌های تحریمی شورای امنیت بر اساس برجام، نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و برگزاری مناظره‌های دو گزینه آینده کاخ سفید می‌تواند عامل احتیاط و تعادل در بورس باشد.

از دید این گروه، مسائل بیرونی به‌اندازه‌ای هست که اخبار مثبت حمایتی را حداقل برای یک دوره‌ای تحت‌الشعاع قرار دارد و پس از کنار رفتن ابر سیاه (نماد نا اطمینانی) بورس می‌تواند برای روند خود تعیین جهت کند.

دوپینگ دلاری یا جنگ ندارها برای دارا دوم

گروهی دیگر بر منظر بنیادی اتفاقات در هفته گذشته و پیش رو تأکید دارند. این گروه از تحلیل‌گران می‌گویند افزایش نرخ‌های جهانی کالاها، موجب افزایش قیمت سهام شرکت‌های کامودیتی محور می‌شود با توجه به وزن این نمادها در بورس، صعود شاخص کل اتفاقی دور از انتظار نیست.

بررسی نمادهای بزرگ کامودیتی محور نشان می‌دهد: در سه ماه گذشته تعداد روزهای مثبت فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران)، فولاد (فولاد مبارکه اصفهان) و فارس (صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس) بیشتر از روزهای منفی آن‌ها بوده است.

همچنین مقایسه حجم خریدوفروش سه ماه گذشته‌ حقیقی‌ها و حقوقی‌ها در این سه نماد نشان می‌دهد که حقیقی‌ها هم بیشتر خریده‌اند و هم بیشتر فروخته‌اند.

اما گروهی دیگر بر این اعتقاد هستند که شنبه و یکشنبه دو روز مهم برای بازار هستند.

یکشنبه مهلت پذیره‌نویسی صندوق پالایشی یکم (دارا دوم سابق) تمام می‌شود که ممکن است موجب شود برخی سهامداران که طالب این عرضه اولیه هستند سهام شرکت‌های کوچک و متوسط خود را بفروشند تا در آخرین لحظات در این پذیره‌نویسی شرکت کنند. این اتفاق موجب خواهد شد فشار فروش در بازار بیشتر شود.

حجم عرضه‌ها در آخر وقت چهارشنبه نیز شاهدی بر این تحلیل عنوان می‌شود. مهلت تمدیدشده پالایش یکم فردا تمام می‌شود. در سبد این صندوق، نام ۴ سهام شرکت پالایشگاهی نفت تهران (شتران)، نفت اصفهان (شپنا)، نفت تبریز (شبریز) و نفت بندرعباس (شبندر) به چشم می‌خورد.

سقف خرید سهام در این صندوق ۵ میلیون تومان گزارش‌شده، اما سرمایه‌گذارانی که تا سقف ۲ میلیون تومان از «دارا یکم» را خریداری کرده‌اند، تنها می‌توانند ۳ میلیون تومان از واحدهای «پالایشی یکم» را خریداری کنند. علاوه بر این روز یکشنبه عرضه اولیه شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات با نماد وسپهر نیز انجام می‌شود.

هم‌زمانی این دو عرضه اولیه ممکن است به دلیل جذابیت قیمتی که دارد موجب فشار فروش سهامی‌ شود که در حال حاضر ارزندگی کمتری دارد اگر متقاضی لازم برای عرضه این سهام نباشد شاخص هم وزن حداقل روز سختی را پشت سر خواهد گذاشت. در این صورت با توجه به اینکه دوره نقاهت بورس سپری نشده، سرمایه گذاران دو دل با نزولی شدن شاخص ممکن است به سوی در خروج هجوم ببرند. نکته دیگر در خصوص کاهش اثر ارز از دید این گروه است. زیرا با توجه به جنگ روانی آمریکا در فعال سازی مکانیسم ماشه، قطعا بازارساز ارزی تلاش خواهد کرد که نرخ ارز را مدیریت کند. اگر نرخ ارز نوسان رو به پایین داشته باشد ترس بورس از صعود عمده‌ی تحلیل‌های کوتاه مدت موضوعیت خود را از دست خواهند داد و مرغوبیت سهم های کامودیتی محور به حجم تبلیغات انجام شده نخواهد بود. در مقابل اگر بازارهای رقیب نوسان زیادی کند، امکان دارد رقابت بازارهای جذاب به نفع بورس تمام نشود. زیرا تصور رسیدن بورس به سقف هنوز تصوری قوی است اما درباره بازارهای دیگر ممکن است بر اساس بازدهی بورس و عقب ماندگی رقبا از آن نظر دیگری باشد.

قدرت بال تورمی

رویکرد سوم را می توان گفت اقتصاددانان نمایندگی می کنند، برخی از اقتصاددانان با توجه به کسری بودجه دولت و چشم انداز تورمی شاخص بورس را نمادی از حرکت روی بال انتظارات تصور می کنند و احتمال می‌دهند شاخص سوار بر این بال کماکان بالا رود.

اما گروه دیگر با اشاره به مدیریت پایه پولی در میانه تابستان، روند فروش اوراق دولتی در نیمه نخست و افت شدید نرخ ماهانه تورم در شهریور، امیدوار هستند فضا برای مدیریت کسری بودجه به شکل کمتر تورمی فراهم شود. در این حالت بورس شانس زیادی برای صعود در میان مدت ندارد.

برای اینکه منظور این گروه درک شود کافی است سخنان اخیر رییس کل بانک مرکزی مرور شود. به گفته‌ی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، نرخ رشد اقتصادی سه ماهه ابتدایی امسال 2.8- بوده است.

تحلیل‌گران معتقدند در غیبت متغیرهای بنیادین اقتصادی مانند رشد اقتصادی پایین و بهره‌وری اندک واحدهای اقتصادی، تکیه بر عامل انتظارات فقط می‌تواند توضیح‌دهنده‌ی این باشد که در صورت بدتر شدن وضعیت اقتصادی، بورس می‌تواند بر بال تورم رشد کند. این خطر در کمین بازار بورس است که با عوض شدن شکل انتظارات بر اثر هر حادثه ای روند بورس معکوس شود.

ترس سهامداران عامل خروج سرمایه

این روزها، حجم معاملات به نحو و مقداری نیست که بتوان شکست مقاومت‌ها و یا از دست دادن حمایت‌ها را مورد ترس بورس از صعود تایید قرار دهد.

صدای بورس- مژده ابراهیمی؛ آنچه از شواهد بازار سرمایه مشاهده می‌شود، این است که ترس‌های سهامداران حقیقی موجب شده که با هر صعود نسبتا خوب، در روزهایی که بازار سرمایه با منفی‌های کوچکی نیز همراه می‌شود، شدت خروج سرمایه از بازار افزایش یابد.

حامد فقرایی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صدای بورس گفت: بازار سرمایه ایران، با رسیدن به ترس بورس از صعود حدود شاخص 1.3 میلیون واحد با حمایت همراه شد و حال آن که در آستانه 1.4 میلیون واحدی است، با مقاومت مواجه شده است.

وی افزود: علت اساسی رشد در شاخص کل بر عهده شرکت‌های بزرگ بوده و در نتیجه هم‌زمان با رسیدن قیمت سهام بسیاری از این شرکت‌ها به سقف، شاخص کل نیز از حرکت خود باز ماند و با روند اصلاحی ترس بورس از صعود که در شرکت‌های بزرگ شاهد هستیم، توجه بازار به سمت شرکت‌های کوچک رفته و از جمله نشانه‌های این حرکت، رشد بیشتر یا نزول کمتر در شاخص کل هم‌وزن نسبت به شاخص کل وزنی- ارزشی است.

فقرایی بیان کرد: به نظر می‌رسد در نبود اخباری که بتواند از ریسک‌های سیستماتیک بازار بکاهد یا بر آن بیافزاید، باید انتظار داشته باشیم که روند بازار سرمایه در هفته آینده با صعود در سهام شرکت‌های کوچک آغاز شود. همچنین در صورتی که در سهام شرکت‌های بزرگ همچنان اصلاح را داشته باشیم و اثر این اصلاح بیش از اثر صعود در سهام شرکت‌های ترس بورس از صعود کوچک باشد (یعنی شاخص کل با کاهش همراه شود) باید انتظار کاهش تا حدود شاخص 1380 هزار واحدی در گام اول را داشته باشیم، اما در صورتی که اثر صعود نسبی در بازارهای جهانی و قیمت‌های فلزات اساسی مانند مس و روی و مواد اولیه‌ای مانند نفت را در بازار سرمایه شاهد باشیم، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که شاخص کل به سمت مقاومت 1430 هزار واحدی حرکت کند.

به گفته وی، عمده‌ترین فاکتوری که این روزها می‌تواند در تحلیل اینکه شاخص به کدام سمت حرکت خواهد کرد و آیا توان عبور از مقاومت‌ها یا از دست دادن حمایت‌ها را دارد یا خیر، روند حجم معاملات است. در واقع این روزها، حجم معاملات به نحو و مقداری نیست که بتواند شکست مقاومت‌ها و یا از دست دادن حمایت‌ها را مورد تایید قرار دهد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: آنچه از شواهد بازار سرمایه مشاهده می‌شود، این است که ترس‌های سهامداران حقیقی موجب شده که با هر صعود نسبتا خوب، در روزهایی که ترس بورس از صعود بازار سرمایه با منفی‌های کوچکی نیز همراه می‌شود، شدت خروج سرمایه از بازار افزایش یابد؛ این بدان معنا است که بازار سرمایه ما نیز فارغ از آنچه که در بازارهای جهانی رخ می‌دهد یا اخباری که در داخل منتشر می‌شود، صرفا درگیر یک فاز بی روند یا روند منفی با شیب بسیار آهسته شده است و نوسانات در کوتاه‌مدت بیشتر وابسته به آن است که در کدام قسمت از این فاز قرار گرفته باشد دارد. همچنین در صورتی که در حدود پایین باشد باید انتظار رشد و در صورتی که در محدوده‌های بالا باشد، باید انتظار کاهش داشته باشیم.

برندگان بازی ترس و طمع در بورس

تهران- ایرناپلاس- از آنجایی که بیشتر شدن بازدهی نسبت به میانگین، به‌نوعی ریسک مطلوب برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود، در دوره‌های صعودی شاخص بورس، سرمایه‌گذاران کمتر احساس خطر می‌کنند و به حضور فعال خود در بازار ادامه می‌دهند. اما غافل از اینکه پذیرش ریسک بالاتر همواره به معنای بازدهی بیشتر نیست. پس چگونه می‌توان از بازی ترس و طمع، برنده بیرون آمد؟

به گزارش ایرناپلاس، ریسک تعاریف گوناگونی دارد، اما در ادبیات اقتصادی و به زبان ساده می‌توان ریسک را به صورت فاصله بازده مورد انتظار از بازده واقعی تعریف کرد. فرض کنید حساب سپرده سرمایه‌گذاری با نرخ سود ۱۸ درصد در بانک باز کنید. بازدهی مورد انتظار شما در زمان سررسید چند درصد است؟ ۱۸ درصد. بازدهی واقعی نیز در زمان سررسید، ۱۸ درصد خواهد بود. بنابراین ریسک این سرمایه‌گذاری صفر است یا به عبارت دیگر، یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک با سپرده‌گذاری در بانک انجام داده‌اید.

اگر سرمایه‌گذاری را در بازار دیگری بررسی کنیم، باز هم بدون ریسک خواهد بود؟
بررسی بازار سهام نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری همیشه بدون ریسک نیست یا به عبارت دیگر، در این بازار بین بازدهی مورد انتظار و بازدهی واقعی، فاصله وجود دارد. این فاصله می‌تواند در جهت مثبت باشد، یعنی بازدهی واقعی از بازدهی مورد انتظار، بالاتر باشد. بنابراین سرمایه‌گذار با پذیرش ریسک، توانسته سود کسب کند.

از طرف دیگر، ممکن است بازدهی واقعی از بازدهی مورد انتظار کمتر باشد. در مواقعی که فاصله بازدهی واقعی و مورد انتظار بسیار زیاد باشد، ممکن است سرمایه‌گذاران دچار ضرر و زیان شوند.

شیوه محاسبه ریسک بازارها
ممکن است بازدهی مورد انتظار افراد، با توجه به تحلیل خود از بازار و همچنین پیش‌بینی نسبت به آینده، با یکدیگر متفاوت باشد و اندازه‌گیری ریسک را با دشواری‌هایی همراه کند. به همین دلیل علم آمار به کمک علم اقتصاد می‌آید و محاسبه ریسک را ممکن می‌کند.

میانگین بازدهی واقعی در بازارهای مختلف، در بازه‌های زمانی متفاوت قابل اندازه‌گیری است. بنابراین به بیان ساده می‌توان گفت هر چقدر پراکندگی بازدهی نسبت به میانگین بیشتر باشد، ریسک بیشتری در مقابل سرمایه‌گذاران قرار دارد. پراکندگی نسبت به میانگین در علم آمار، با شاخصی به نام «واریانس» قابل اندازه‌گیری است و علم اقتصاد با محاسبه واریانس در بازارهای مختلف می‌تواند ریسک بازارها را تحلیل و بررسی کند.

بررسی بازاری مانند بازار سهام نشان می‌دهد فاصله بازدهی این بازار از میانگین خود، به معنای تحمیل ریسک بیشتر به سرمایه‌گذاران است. این فاصله می‌تواند هم به معنای بیشتر شدن بازدهی نسبت به میانگین و صعود شتابان شاخص‌های بورس و هم به معنای کمتر شدن بازدهی نسبت به میانگین و سقوط شاخص‌ها باشد.

با این حال، از آنجایی که بیشتر شدن بازدهی نسبت به میانگین به نوعی ریسک مطلوب برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود، در دوره‌های صعودی شاخص بورس، سرمایه‌گذاران کمتر احساس خطر می‌کنند و به حضور فعال خود در بازار ادامه می‌دهند، غافل از اینکه پذیرش ریسک بالاتر همواره به معنای بازدهی بیشتر نیست.

ریسک بیشتر به معنای بازدهی بیشتر است؟
با اینکه پذیرش ریسک بیشتری، بازدهی بالقوه بیشتری را به همراه دارد، اما این‌طور نیست که پذیرش ریسک بیشتر، کسب بازدهی بالاتر را تضمین کند. در واقع سرمایه‌گذاران در بازارهایی مانند بازار سهام و اوراق بهادار، باید با توجه به ذائقه ریسک و درجه ریسک‌گریزی خود، نسبت به ورود به بازار، سطوح سرمایه‌گذاری و خروج از بازار تصمیم‌گیری کنند.

در ماه‌های ابتدایی سال در کنار دعوت به سرمایه‌گذاری گسترده در بورس و استفاده از ظرفیت‌های این بازار، گروهی از کارشناسان نسبت به صعود شتابان شاخص، هشدار می‌دادند و رکوردزنی‌های روزانه آن را به معنای افزایش ریسک سرمایه‌گذاری می‌دانستند و در پیش‌بینی‌های خود نیز نسبت به اصلاح و همچنین ریزش شاخص کل بورس تذکر می‌دادند.

در واقع بخش مالی، بازتابی از بخش حقیقی اقتصاد است و موفقیت یا شکست سهام شرکت‌ها به عنوان دارایی مالی، به عملکرد دارایی‌های حقیقی تحت مالکیت، مدیریت و بهره‌برداری آن‌ها وابسته است. این در حالی است که رشد بخش حقیقی اقتصاد نمی‌توانست رشد بخش مالی را به ویژه با وجود کسادی ناشی از کرونا توجیه کند و در نهایت نیز شاخص کل بورس نتوانست بیش از چهار روز در محدوده بالای ۲ میلیون واحد دوام پیدا کند و ریزش بازار شروع شد تا جایی که پس از گذشت حدود پنج ماه و در روز تجمع اعتراضی سهامداران در مقابل بورس، با رشد منفی ۴۵ درصدی به حدود یک میلیون و ۱۵۰ هزار واحد رسید.

پرهیز از معامله بد در بازار هیجانی
با این حال، حتی در چنین شرایطی پرهیز از برخی واکنش‌های نادرست می‌تواند بخشی از زیان از دست‌رفته سرمایه‌گذاران را جبران کند و حتی سود را به سبدهای سرمایه‌گذاری آنها بازگرداند.
با اینکه همواره به سرمایه‌گذاران در بورس توصیه می‌شود محدوده‌های قیمتی مشخصی را برای حد سود و زیان خود در نظر گیرند تا با ذخیره سود و کاهش زیان خود، سرمایه‌گذاری موفقی را تجربه کنند، برخی افراد به اشتباه تصمیم به ادامه حضور در این بازار زیان‌ده گرفتند و پس از تحمیل زیان قابل توجه، به پیروی از دیگران در صف‌های فروش قرار گرفتند.

در چنین شرایطی به افراد توصیه می‌شود با در پیش گرفتن رفتار منطقی در برابر ترس ناشی از ریسک و طمع نسبت به بازدهی، به جای خروج با زیان از بورس، با بررسی صنایع مختلف، ترکیب سبد سرمایه‌گذاری خود را تغییر دهند و با در نظر گرفتن بازه زمانی بلندمدت برای سرمایه‌گذاری خود، با کسب سود یا حداقل پوشش زیان، درباره آینده حضور در این بازار تصمیم‌گیری کنند.