بازار نقدی (اسپات) چیست؟

بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟

بازار نقدی (اسپات) چیست؟

معاملات اسپات یا نقدی (Spot) شامل خرید یا فروشِ مستقیم یک دارایی یا ابزار مالی (نظیر فارکس، رمزارز، سهام یا اوراق بهادار) می‌شود. تحویل دارایی اغلب بالافاصله اتفاق می‌افتد. معاملات نقدی در بازار نقدی اتفاق می‌افتد که می‌تواند صرافی محور یا به صورت فرابورس (به صورت مستقیم بین معامله گران) انجام گیرد. زمانی که درحال معامله در بازار نقدی هستید، فقط می‌توانید از دارایی‌های خودتان استفاده کنید (هیچگونه اهرم یا ودیعه‌ای در کار نیست).

صرافی‌های متمرکز برای بازار نقدی چیزهایی نظیر انطباق با قانون، امنیت، متولی بودن و فاکتورهای دیگر را برای راحت‌تر کردن انجام معامله مدیریت می‌کنند. صرافی‌ها در قبال آن کارمزد تراکنشات را دریافت می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز خدمات مشابه‌ای را از طریق قراردادهایِ هوشمند بلاک چین عرضه می‌کنند.

مقدمه

معاملات نقدی (Spot trading) یک راه ساده برای سرمایه گذاری و معامله عرضه می‌کند. اولین تجربه‌ی شما درخصوص سرمایه گذاریِ رمزارزی به احتمال زیاد مربوط به یک تراکنش اسپات در بازار اسپات یا نقدی خواهد بود؛ به عنوان مثال می‌توان به خرید BNB در قیمت بازار و هادل کردن آن اشاره کرد.

بازارهای نقدی (Spot markets) در میان چندین گروه از دارایی‌ها از جمله رمزارزها، سهام، کالا، فارکس و اوراق بهادار وجود دارد. احتمالاً با بازار و معاملات نقدی بیشتر از آنچه فکر می‌کنید، آشنایی دارید. برخی از معروف‌ترین بازارها (نظیر نزدک (NASDAQ) و بورس نیویورک) جزء بازارهای نقدی هستند.

بازار نقدی (Spot market) چیست؟

بازار نقدی یک بازار مالی است که برای همه دردسترس است و دارایی‌ها بالافاصله معامله می‌شوند. خریدار با استفاده از پول بی‌شتوانه یا یک وسیله‌ی مبادله یک دارایی را از فروشنده می‌خرد. تحویل دارایی اغلب بالافاصله است اما به نوع چیزی که معامله شده است نیز بستگی دارد. به بازارهای نقدی بازار نقطه‌ای نیز گفته می‌شود چراکه تریدرها پول را پیشاپیش پرداخت می‌کنند. بازرهای اسپات در شکل‌های مختلفی وجود دارند و اشخاص ثالث در آن (همان صرافی‌ها) انجاممعاملات را تسهیل می‌کنند. همچنین می‌توانید مستقیماً با سایر تریدرها در معاملات فرابورس (OTC trade) به معامله بپردازید. در ادامه به بررسی عمیق این دو مورد خواهیم پرداخت.

معامله‌ی نقدی (spot trading) چیست؟

معامله گران نقدی سعی می‌کنند که به وسیله‌ی خرید دارایی و انتظار برای افزایش ارزش آن سود کنند. آن‌های می‌توانند دارایی خود را بعداً یعنی زمانی که قیمتش افزایش یافت، بفروشند تا سود کنند. البته تریدرها می‌توانند به صورت برعکس نیز عمل کنند. این فرآیند شامل فروش دارایی‌های مالی و خرید دارایی‌های بیشتر بعد از اینکه قیمت‌ها کاهش یافت می‌شود.

به قیمتِ بازارِ کنونیِ یک دارایی قیمت اسپات یا نقدی گفته می‌شود. با استفاده از سفارش بازار در یک صرافی می‌توانید یک کالا را بالافاصله در بهترین قیمت اسپاتِ موجود بفروشید یا بخرید. اما هیچگونه تضمینی وجود ندارد که قیمت بازار در زمان اجرا شدن سفارشات تغییری نکند. شاید هم برای برآورده کردن سفارشتان در قیمت مدنظر به اندازه‌ی کافی حجم معاملاتی وجود نداشته باشد. به عنوان مثال چنانچه سفارش ۱۰ ETH در قیمت اسپات باشد ولی فقط ۳ تا موجود باشد، باید باقی سفارشتان را با ETH در یک قیمت متفاوت پر کنید.

قیمت‌های اسپات بی‌وقفه بروزرسانی می‌شوند و مطابق با تطابق سفارشات تغییر می‌کند. معاملات اسپاتِ فرابورس عملکرد متفاوتی دارد. شما می‌توانید یک قیمت و مقدار ثابت را مستقیماً بدون دفتر ثبت سفارش از طریق یک شخص دیگر ثبت کنید.

برحسب نوع دارایی تحویل فوری است یا در T+2 روز انجام می‌گیرد. T+2 تاریخ معامله به علاوه‌ی دو روز کاری است. به شکل سنتی نیاز است که سهام به شکل اسنادِ ملموس منتقل شوند. بازار تبادل ارزهای خارجی نیز در گذشته ارزها را از طریق پول نقد یا سپرده منتقل می‌کرد. اکنون با وجود سیستم‌های دیجیتالی شده تحویل بالافاله انجام می‌گیرد. اما بازارهای رمزارز به صورت ۲۴ ساعته ۷ روز هفته کار می‌کند و امکان معالمه‌ی فوری را مهیا می‌کند. اما تحویل در معاملات شخص به شخص یا فرابورس ممکن است که بیشتر طول بکشد.

صرافی‌ها در مقابل فرابورس (OTC)

معاملات نقدی یا اسپات فقط به یک مکان محدود نشده است. درحالی که اکثر افراد معاملات اسپات را در صرافی‌ها انجام می‌دهند، شما می‌توانید مستقیماً با سایر افراد بدون نیاز به شخص ثالث معامله کنید. همانطور که پیش‌تر بازار نقدی (اسپات) چیست؟ نیز اشاره شد به این نوع از خرید و فروش، معاملات فرابورس (OTC) گفته می‌شود. هرکدام از بازارهای اسپات تفاوت‌های خودش را دارد.

صرافی‌ها متمرکز

صرافی‌ها به دو نوع تقسیم می‌شوند: متمرکز و غیرمتمرکز. یک صرافی متمرکز معامله‌ی دارایی‌هایی نظیرِ رمزارز، کالا و فارکس را برعهده دارد. صرافی به عنوان یک واسط برای شرکت کنندگان در بازار و یک متولی برای دارایی‌های معامله شده عمل می‌کند. برای استفاده از یک صرافی متمرکز باید حسابتان را با پول یا رمزارزی که می‌خواهید معامله کنید، پر کنید.

یک صرافی متمرکز جدی باید از انجام گرفتنِ بدون دردسر معاملات اطمینان حاصل کند. سایر مسئولیت‌های آن عبارت هستند از تطابق با مقررات، KYC (احراز هویت)، قیمت گذاری منصفانه، امنیت و محافظت از مشتری. صرافی درعوض کارمزدِ تراکنشات، پذیرش ارزهای جدید و سایر فعالیت‌های معاملاتی را دریافت می‌کند. صرافی‌ها به خاطر این مسئله تا زمانی که به اندازه‌ی کافی کاربر و حجم معاملاتی دارند، هم می‌توانند در بازار خرسی و هم در بازار گاوی سود کنند.

صرافی‌های غیرمتمرکز

یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) نوع دیگری از صرافی‌هاست که عمدتاً در دنیای رمزارزها دیده می‌شود. خدمات اصلی یک DEX مشابه با صرافی متمرکز است. اما صرافی‌های غیرمتمرکز سفارشات خرید و فروش را با استفاده از فناوری بلاک چین تطابق می‌دهند. کاربران DEX در اکثر موارد نیازی به باز کردن حساب ندارند و می‌توانند مستقیم بدون نیاز به انتقال دارایی‌هایشان به صرافی با یکدیگر به معامله بپردازند.

معامله به صورت مستقیم از کیف پول کاربران از طریق قراردادهای هوشمند اتفاق می‌افتد. این‌ها بخش‌های خود اجرا از یک کد در بلاک چین هستند. بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند تا از یک DEX استفاده کنند چراکه در مقایسه با یک صرافی استاندارد از حریم شخصی و آزادی بیشتری برخوردار خواهند بود. اما این مسئله معایب خود را نیز دارد. به عنوان مثال نبود KYC و پشتیبانیِ مشتریان می‌تواند زمانی که به گرفتار مسئله‌ای شدید، به یک مشکل بدل شود.

برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز نظیر Binance DEX از مدل دفتر ثبت سفارشات استفاده می‌کنند. یکی از توسعه‌های اخیر استفاده از مدل بازارساز خودکار (Automated Market Maker) در صرافی‌هایی نظیر Pancake Swap و Uniswap است. بازارسازهای خودکار نیز از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند اما از یک مدل متفاوت برای تعیین قیمت استفاده می‌کنند. خریداران از سرمایه‌ی موجود در یک استخر نقدینگی برای مبادله‌ی توکن‌هایشان استفاده می‌کنند. فراهم کنندگان نقدینگی یعنی کسانی که سرمایه‌ی استخر را فراهم می‌کنند از تمام کاربرانی که از استخر استفاه می‌کنند، کارمزد دریافت می‌کنند.

فرابورس (Over-the-counter)

در طرف دیگر معاملات فرابورس را داریم که گاهاً به آن معاملات خارج از صرافی نیز گفته می‌شود. سهام و دارایی‌های مالی به صورت مستقیم بین کارگزاران، معامله گران و دلالان معامله می‌شود. معالمه‌ی نقدی در بازار فرابورس از چندین روش ارتباط برای سازماندهی معاملات استفاده می‌کند که تلفن و پیام‌های فوری دو نمونه از آن‌هاست.

معاملات فرابورس به سبب عدم نیاز به دفتر ثبت سفارشات از یکسری مزایا برخوردار است. چنانچه در حال معامله‌ی یک دارایی با نقدینگی کم هستید، یک سفارش بزرگ ممکن است که باعث لغزش شود. صرافی اغلب نمی‌تواند سفارش شما را در قیمت مدنظرتان کامل پر کند، بنابراین باید برای پر کردن سفارش باید قیمت بالاتری پرداخت نمایید. تریدرهای بزرگ فرابورس به همین دلیل اغلب قیمت‌های بهتری دریافت می‌کنند.

توجه داشته باشید که وقتی سفارشات بسیار بزرگ است، حتی دارایی‌های نقدی نظیر بیت کوین نیز ممکن است که دچار لغزش شوند. بنابراین سفارشات بزرگ بیت کوین نیز می‌توانند از معاملات فرابورس سود ببرند.

بازار نقدی چه تفاوتی با بازار آتی دارد؟

در بالا گفتیم که در بازار نقدی معاملات آنی با تحویل تقریباً بالافاصه اتفاق می‌افتد. از طرف دیگر بازار آتی یا فیوچرز قراردادهایی دارد که برای یک تاریخ در آینده پرداخت شده‌اند. یک خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که مقدار مشخصی کالا را در یک قیمت معین در آینده معامله کنند. زمانی که قرارداد در تاریخ مورد توافق سررسید، خریدار و فروشنده معمولاً به جای تحویل دارایی به تسویه نقدی دست خواهند یافت.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آتی، مقاله‌ی «قرارداد فیوچرز و فوروارد چیست؟» را بررسی کنید.

تفاوت معاملات اسپات و معاملات مارجین در چیست؟

معاملات مارجین در برخی از بازارهای اسپات وجود دارد اما با معاملات اسپات تفاوت دارد. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، معاملات اسپات نیازمند این است که شما بالافاصله دارایی را کاملاً بخرید و تحویل بگیرید. معاملات مارجین برخلاف آن به شما اجازه می‌دهد که از یک شخص ثالث سرمایه به همراه بهره‌ی آن قرض بگیرید که در این حالت می‌توانید وارد معامله‌های بزرگتر شوید. قرض گرفتن باعث می‌شود که تریدرِ مارجین پتانسیل دریافت سود بیشتر را داشته باشد. اما از طرف دیگر احتمال ضرر نیز بیشتر می‌شود لذا باید احتیاط کنید که کل سرمایه‌ی اولیه‌ی خود را از دست ندهید.

مزایا و معایب بازارهای نقدی (اسپات)

هرنوع از معامله و استراتژی که به آن برمی‌خورید، مزایا و معایب خود را دارد. درک این‌ها به شما کمک می‌کند تا خطرات را کاهش دهید و با اطمینان بیشتر به معامله بپردازید. معامله‌ی اسپات یکی از ساده‌ترین انواع معامله است اما همچنان نقط قوت و ضعف خود را دارد.

مزایای بازارهای نقدی

1. قیمت‌ها شفاف هستند و فقط به عرضه و تقاضا در بازار بستگی دارند. این جنبه با بازار آتی که اغلب چندین قیمت ارجاعی دارند، در تضاد است. به عنوان مثال قیمت لحظه‌ای در بازار آتیِ بایننس به اطلاعاتی نظیر نرخ سرمایه گذاری، شاخص قیمت و میانگین متحرک بستگی دارد. قیمت لحظه‌ای در برخی از بازارهای سنتی ممکن است که تحت تاثیر نرخ بهره نیز قرار بگیرد.
2. مشارکت در اسپات تریدینگ به دلیل خطرات، پاداش و قوانین ساده‌اش آسان است. وقتی که با BNB به ارزش ۵۰۰ دلار در بازار نقدی سرمایه گذاری می‌کنید، می‌توانید با قیمت کنونی و ورودتان به سادگی ریسک را محاسبه کنید.
3. می‌توانید تنظیم و فراموش کنید. در معاملات اسپات برخلاف معاملات مارجین و مشتقات نیازی نیست که نگران خطر نقدشوندگی یا اخطار کاهش سرمایه باشید. می‌توانید در هر زمان که خواستید به معامله وارد و یا از آن خارج شوید. نیازی هم نیست که به صورت پیوسته سرمایه‌ی خود را بررسی کنید مگر اینکه بخواهید معاملات کوتاه مدت انجام دهید.

معایب بازارهای نقدی

برحسب چیزی که درحال معامله‌ی آن هستید، بازارهای اسپات ممکن است که شما را با دارایی‌ که نگه داشتن آن نامناسب است، ول کند. کالاهای تجاری احتمالاً بهترین مثال است. چنانچه از طریق این بازار روغن خام بخرید، باید کالا را به صورت واقعی دریافت کنید. نگه داشتن رمزارزها مسئولیت امن نگه داشتن آن‌ها را برایتان به همراه دارد. شما همچنان می‌توانید به وسیله‌ی مبادله‌ی مشتقات آتی در معرض این دارایی‌ها قرار گیرید اما با پول نقد تسویه حساب صورت گیرد.

دشاتن ثبات با وجود برخی از دارایی‌ها، افراد و شرکت‌های مشخص باارزش است. به عنوان مثال یک شرکت می‌خواهد فراتر از نیازهایش عمل کند و به ارزهای خارجی در بازار فارکس دسترسی داشته باشد. چنانچه به بازار اسپات دسترسی داشته باشند، هزینه‌ها و درامد بسیار بی‌ثبات خواهد بود.

سودهای احتمالی در بازار نقدی بسیار کمتر از معاملات آتی یا مارجین است. شما می‌توانید مقدار مشابهی از سرمایه را برای معامله‌ی پوزیشن‌های بزرگتر اهرم کنید.

کلام آخر

معاملات نقدی در بازارهای نقدی یکی از رایج‌ترین راه‌ها برای معامله به ویژه برای تازه واردها است. اگرچه بسیار ساده است، بهتر است که درخصوص مزایا، معایب و استراتژی‌های احتمالی آن دانش لازم را کسب نمایید. شما باید در کنار اصول اولیه ترکیب دانشتان با تحلیل‌های تکنیکال، فاندامنتال و احساسی را درنظر بگیرید.

بازار اسپات مارکت (بازار نقدی) | بررسی کاربردها

در این قسمت از مقاله می خواهیم درباره ی اسپات مارکت صحبت کنیم، برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطالب همراه ایران بورس باشید.

اسپات مارکت چیست؟

در ابتدا به توضیح مفهوم اسپات مارکت می پردازیم، در این باره باید بگوییم که این اصطلاح به معنای بازار نقطه ای یا به مفهوم واضح تر همان بازار نقدی و یا فیزیکی می باشد هم چنین به آن Spot Market نیز گفته می شود. حال شاید برای برخی از افراد سوال به وجود بیاید که بازار نقدی چیست؟ باید بگوییم که یک نوع بازار عمومی است که در این بازار کالا ها یا ابزار های مالی، بسته به مقررات محلی برای تحویل فوری، توسط افراد خریداری و فروخته می شوند. هم چنین در این بازار برای مبادله و خرید و فروش کالا و حتی ارز بین خریدار و فروشنده در زمان فعلی استفاده خواهد شد. هم چنین اسپات مارکت در بورس کاربرد بسیار خوبی دارد و سرمایه گذاران از آن در معاملات فارکس و بورس خود استفاده می کنند.

اسپات مارکت در فارکس

فارکس نیز یک بازار بسیار بزرگ است، که به طور روزانه افراد و سرمایه گذاران زیادی در آن مشغول معامله هستند و خیلی از این سرمایه گذاران توانسته اند که دراین بازار مبالغ هنگفتی را بدست آورند. Spot Market در بازار فارکس نیز توسط سرمایه گذاران انجام می شود، افرادی که قصد یادگیری آن را دارند می توانند در اینترنت جستجو کنند. سایت هایی در اینترنت وجود دارند که به آموزش آن توسط پی دی اف و یا حتی فیلم پرداخته اند، به این گونه افرادی که نیاز به آموزش آن را دارند می توانند از این سایت ها استفاده کنند.

بازار نقطه ای

درباره ی بازار نقطه ای باید بگوییم که قیمت گذاری و هم چنین معاملات در بازار های نقدی و مشتقات، ابزار هایی که توسط افراد در مشتقات بازار نقدی (اسپات) چیست؟ و بازار های نقطه ای استفاده می شود تا به این گونه بتوانند معاملات خود را انجام دهند. بازار نقطه ای تاثیر بسزایی در معاملات دارد که سرمایه گذاران از آن استفاده می کنند.

کاربرد اسپات مارکت

برخی از کاربرد ها و هم چنین ویژگی های Spot Market شامل: تحویل ابزار های مالی بدون وقفه و بلافاصله انجام می شود و برای تاریخی در آینده به تعویق نخواهد افتاد که این کاربرد بسیار خوبی برای افراد در معاملات دارد، هم چنین یکی دگیر از این ویژگی ها این است که قیمتی که معامله در آن به توافق می رسد بین طرفین می رسد و تسویه حساب صورت می گیرد، قیمت ابزار مالی مد نظر در نقطه ای خاص از زمان در بازار معاملات بوده است که به نرخ نقطه ای معروف می باشد.

هم چنین Spot Market مزیت هایی نیز دارد که شامل: معاملاتی که در این بازار اتفاق می افتد به دلیل شفافیت در قیمت ها برای افراد راحت تر انجام خواهد شد و به همین دلیل ابهام یا مشکلی در معامله برای هیچ یک از طرفین معامله به وجود نخواهد آمد، افراد سرمایه گذار که در بازار نقدی فعالیت می کنند از این مزیت می توانند برخوردار شوند که سهم خریداری شده را تا زمانی که سهم بهتری برای سرمایه گذاری پیدا کنند به راحتی برای خود نگه دارند و آن را مبادله نکنند، سرمایه گذاری های بزرگ در این بازار کمتر است چرا که تعهدی مبنی بر این که حداقل سرمایه گذاری خاصی باید صورت بگیرد وجود ندارد و فرد به میزان نیاز خود می تواند سرمایه گذاری در آن داشته باشد.

افرادی که قصد آموزش اسپات مارکت را دارند می توانند از کسانی که در این زمینه ماهر هستند و تجربه دارند، کمک بخواهند تا آن ها را راهنمایی کنند. هم چنین می توانند در اینترنت جستجو کنند، چرا که در اینترنت سایت هایی وجود دارد که آموزش کامل آن را برای افرادی که نیاز دارند، در صفحه ی خود قرار داده اند.

عکس اسپات مارکت

برای این که عکس اسپات را ببینید می توانید در گوگل اسم آن را جستجو کنید، چرا که عکس هایی متنوعی از آن را می توانید مشاهده کنید. شاید برخی از افراد تفاوت بین اسپات مارکت و فیوچرز را ندانند، باید بگوییم که در معاملات فیوچرز که بازار نقدی (اسپات) چیست؟ به آن معاملات آتی نیز می گویند، یک قرارداد بین دو طرف بسته خواهد شد. در این معاملات در همان لحظه دارایی رد و بدل و یا معامله نخواهد شد و این معاملات بیشتر برای قیمت دارایی بسته می شود. اما معاملات اسپات در همان لحظه تسویه شده و خریدار و فروشنده در یک قیمت مشخص، مقدار مشخصی از دارایی را در همان لحظه مبادله خواهند کرد. این تفاوت بسیار مهم بین آن ها می باشد، که هر سرمایه گذاری باید آن را بداند.

• مقاله پیشنهادی دیگر ما : معاملات فیوچرز

سوالات متداول درباره ی اسپات مارکت

1. اسپات مارکت چه مزیت هایی دارد؟

در این باره باید بگوییم که دو مورد از مزیت های آن شامل: سرمایه گذاری های خیلی بزرگ در این بازار کمتر انجام می شود، زیرا تعهدی مبنی بر این که حداقل سرمایه گذاری خاصی باید صورت بگیرد در آن وجود ندارد و شخص به میزان نیاز خود می تواند سرمایه گذاری داشته باشد، معاملاتی که در آن اتفاق می افتد به دلیل شفافیت در قیمت ها برای افراد راحت تر و آسان تر انجام خواهد شد و به همین دلیل مشکل و یا ابهامی در معامله برای هیچ یک از طرفین معامله به وجود نخواهد آمد، می شود.

در این باره باید بگوییم که معاملات اسپات در همان لحظه تسویه خواهد شد و خریدار و فروشنده در یک قیمت تعیین شده، مقدار مشخصی از دارایی را در همان لحظه مبادله خواهند کرد. اما معاملات فیوچرز که به آن معاملات آتی می گویند، یک قرارداد بین طرفین بسته خواهد شد. در این معاملات در همان لحظه دارایی رد و بدل و یا معامله نمی شود و این معاملات بیشتر برای قیمت دارایی بسته می شود، که تفاوت عمده بین این دو در معاملات است.

به این صورت می توانیم بگوییم که اسپات مارکت به معنای بازار نقطه ای یا بازار نقدی (اسپات) چیست؟ به مفهوم شفاف تر همان بازار نقدی و یا فیزیکی می باشد، هم چنین به آن Spot Market گفته می شود.

معاملات اسپات (Spot Trading) در بازار ارزهای دیجیتال

معاملات اسپات (Spot trading) به معنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام است. در این نوع معاملات، اغلب داد و ستدها فوری هستند. معاملات اسپات در هر ۲ شکل بازارهای نقدی (Spot market) یعنی معاملات با واسطه (Exchange-based) یا بی‌ واسطه (OTC) انجام می‌شود.

وقتی در بازار نقدی یا اسپات معامله می‌کنید، فقط می‌توانید از دارایی‌های خود استفاده کنید و هیچ اهرم یا بودجه اضافی در دست نخواهید داشت. صرافی‌های متمرکز با وضع مقرراتی مشخص و نظارت بر آن‌ها انجام معاملات اسپات را آسان‌تر می‌کنند اما در مقابل، از کاربران کارمزد دریافت می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز نیز این شبکه از خدمات را با استفاده از قرارداد هوشمند در بلاک چین انجام می‌دهند.

معاملات اسپات یا نقدی ساده‌ترین راه برای سرمایه‌گذاری و ترید کردن است. احتمالا اولین تجربه شما برای سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، یک معامله نقدی در بازار بازار اسپات بوده است. برای مثال خرید بیت کوین یا اتریوم در بازار و هولدل کردن آن‌ها. بازارهای اسپات در سطوح مختلف دارایی، از جمله ارزهای دیجیتال، سهام، کالاها، فارکس و اوراق قرضه وجود دارند. احتمالا بیش از آنچه فکر می‌کنید با بازارهای نقدی و معاملات نقدی آشنا هستید.

بازار بازار نقدی (اسپات) چیست؟ نقدی (Spot Market) چیست؟

بازار نقدی (Spot market) یک بازار مالی برای عموم معامله‌گران است که دارایی‌ها در آن بلافاصله معامله می‌شوند. خریدار، دارایی را با استفاده از ارز فیات یا دارایی دیگری از فروشنده خریداری می‌کند. تحویل دارایی اغلب فوری است، اما باز هم به این که چه چیزی معامله می‌شود بستگی دارد. بازارهای نقدی به عنوان بازار لحظه‌ای و اسپات هم شناخته می‌شوند. این بازارها به اشکال مختلفی وجود دارند و معمولا صرافی‌ها به عنوان واسطه‌هایی انجام این معاملات را تسهیل می‌کنند. البته که می‌توانید معاملات خارج از صرافی (OTC) و مستقیماً با دیگران انجام دهید.

معاملات نقدی (Spot Trading) چیست؟

معامله‌گران نقدی (Spot Traders) با خرید دارایی‌ها و امید به افزایش ارزش آن‌ها و سپس فروش‌ آن دارایی‌ها زمانی که قیمت افزایش یافت، کسب سود کنند. همچین، معامله‌گران اسپات می‌توانند از طریق فروش دارایی‌ها و خرید مجدد آن در صورت کاهش قیمت سود کنند. در واقع، قیمت فعلی یک دارایی در بازار به عنوان قیمت لحظه‌ای شناخته می‌شود؛ شما با استفاده از ثبت سفارش در صرافی، می‌توانید دارایی های خود را بلافاصله با بهترین قیمت لحظه‌ای خریداری کرده یا بفروشید. با این حال، هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت بازار در حین اجرای سفارش شما تغییر نکند.

همچنین ممکن است حجم کافی برای انجام سفارش شما با قیمت مورد نظر شما وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، اگر سفارش شما ۱۰ اتریوم (ETH) باشد اما در آن لحظه فقط ۳ اتریوم (ETH) عرضه شود، باید بقیه سفارش خود را به قیمت متفاوتی ثبت کنید. قیمت‌های نقدی دارایی‌ها در لحظه به‌روزرسانی می‌شوند و با تغییر سفارش‌ها تغییر می‌کنند. امکان انجام معاملات اسپات بدون واسطه نیز وجود دارد، یعنی می‌توانید مبلغ و قیمت ثابتی را مستقیما از طرف دیگری بدون خرید از صرافی انجام دهید.

تسویه حساب این معاملات بسته به نوع دارایی می‌تواند فوری یا حداکثر طی دو روز کاری بعد (T+2) انجام شود. در گذشته، انتقال سهام مستلزم انتقال گواهی فیزیکی بود. بازار ارز نیز قبلا دارایی‌ها را از طریق پول نقد یا به شکل سپرده منتقل می‌کرد. اکنون با استفاده از سیستم‌های دیجیتال، تحویل دارایی‌ها تقریبا بلافاصله انجام می‌شود. بازارهای ارزهای دیجیتال ۲۴ ساعته باز هستند و امکان انجام معاملات فوری را امکان پذیر می‌کنند. با این حال، ممکن است انجام معاملات اسپات همتا‌به‌همتا (P2P) یا خارج از صرافی (OTC) زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

معاملات با واسطه یا بی‌ واسطه

معاملات اسپات فقط به یک شکل محدود نمی‌شوند، در حالی که بیشتر افراد در صرافی‌ها این شکل از معاملات را انجام می‌دهند، شما می‌توانید دارایی‌های خود را بدون نیاز به شخص ثالث و مستقیما با دیگران معامله کنید. همانطور که گفتیم این خرید و فروش‌ها به عنوان معاملات بدون واسطه یا خارج از صرافی (OTC) نیز شناخته می‌شوند.

صرافی‌های متمرکز

صرافی‌های ارز دیجیتال به دو صورت متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) هستند. یک صرافی متمرکز، معاملات دارایی‌هایی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و کالاها را مدیریت می‌کند. صرافی به عنوان یک واسطه بین فعالان بازار و به عنوان کارگزار معامله عمل می‌کند. برای استفاده از یک صرافی متمرکز، باید حساب خود را با فیات یا ارز دیجیتالی که می‌خواهید معامله کنید شارژ کنید.

یک صرافی متمرکز مناسب، اطمینان حاصل می‌کند که تراکنش ها به خوبی انجام می‌شوند؛ سایر مسئولیت ها عبارت‌اند از انطباق با مقررات، احراز هویت (KYC)، قیمت گذاری منصفانه، امنیت و حفاظت از حقوق مشتری. در مقابل، صرافی برای تسهیل معاملات و دیگر خدمات خود از کاربران کارمزد دریافت می‌کند. به همین دلیل، صرافی‌‌ها می‌توانند تا زمانی که کاربر و حجم معاملات کافی داشته باشند، در هر دو بازار صعودی و نزولی سود ببرند.

صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی غیرمتمرکز (DEX) نوع دیگری از صرافی است که بیشتر در مورد ارزهای دیجیتال وجود دارد. یک صرافی غیرمتمرکز بسیاری از خدمات بازار نقدی (اسپات) چیست؟ یک صرافی متمرکز را ارائه می‌دهد. این شکل از صرافی‌ها با استفاده از فناوری قرارداد هوشمند در بلاک چین، سفارشات خرید و فروش را پردازش می‌کنند. در بیشتر موارد، کاربران نیازی به ایجاد حساب در صرافی‌های غیرمتمرکز ندارند و می‌توانند مستقیما با یکدیگر معامله کنند. شما برای انجام معاملات اسپات نیازی به انتقال دارایی‌های خود به صرافی غیرمتمرکز ندارید.

معامله مستقیما از کیف پول معامله‌گران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود؛ قطعه کدهایی که به شکل خودکار بر روی شبکه بلاک چین اجرا می‌شوند. بسیاری از کاربران، صرافی‌های غیرمتمرکز را ترجیح می‌دهند زیرا حریم خصوصی و آزادی بیشتری را نسبت به شکل متمرکز صرافی‌ها فراهم می‌کند. با این حال، این دسته از صرافی‌ها نقایص خود را هم دارند؛ به عنوان مثال، نبود احراز هویت و پشتیبانی مشتری در صورت بروز مشکل می‌تواند دردسر ساز باشد.

برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز مانند دی‌وای‌دی‌ایکس (dYdX) یا سروم (Serum) از مدل دفتر سفارش یا اردر بوک (Order Book) استفاده می‌کنند. با این حال بیشتر این صرافی‌ها مانند پکنیک سواپ (Pancake Swap) بر اساس مدل بازارساز خودکار (AMM) توسعه‌ پیدا کرده‌اند. بازارسازهای خودکار نیز از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند اما مدل متفاوتی را برای تعیین قیمت‌ها پیاده‌سازی می‌کنند. خریداران از وجوه موجود در استخر نقدینگی برای مبادله توکن‌های خود استفاده می‌کنند. کاربرانی که نقدینگی درون استخرها را تامین می‌کنند نیز از هرکسی که از دارایی‌های درون استخر استفاده می‌کند، کارمزد تراکنش دریافت می‌کنند.

معاملات بدون واسطه

معاملات بدون واسطه (Over-the-counter) گاهی اوقات به عنوان معاملات خارج از صرافی شناخته می‌شود. در این مدل، دارایی‌ها به طور مستقیم بین خریداران و فروشندگان معامله می‌شود. معاملات اسپات در بازار بدون واسطه از روش‌های ارتباطی متعددی برای سازماندهی خود از جمله تلفن و پیام فوری استفاده می‌کند. مهم‌ترین مزیت معاملات OTC این است که شما دیگر نیاز به ثبت سفارش در اورد بوک ندارید.

اگر دارایی‌هایی مانند کوین‌های کوچک را با نقدینگی کم معامله می‌کنید، ممکن است تا یک سفارش بزرگ دچار اسلیپیج (Slippage) شود. صرافی اغلب نمی‌تواند سفارش شما را با قیمت مورد نظر تکمیل کند، بنابراین برای تکمیل سفارش باید قیمت‌های بالاتری را در نظر بگیرید. به همین دلیل، معاملات بزرگ بدون واسطه اغلب قیمت‌های بهتری دارند. توجه داشته باشید که حتی دارایی‌های نقدی مانند بیت کوین می‌توانند در زمانی که سفارش‌ها بیش از حد بزرگ هستند دچار اسلیپیج شوند؛ بنابراین برای ثبت سفارش های بزرگ بیت کوین (BTC) نیز می‌توان از معاملات بدون واسطه استفاده کرد.

بازار نقدی و بازار آتی چه تفاوتی دارند؟

قبلاً اشاره کردیم که معاملات اسپات در بازارهای نقدی تقریبا فوری انجام می‌شوند. از سوی دیگر، بازار آتی یا فیوچرز دارای قراردادهایی است که پرداخت آن در تاریخی در آینده انجام می‌شود. به بیان دیگر، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که مقدار معینی از کالا را با قیمتی مشخص در آینده مبادله کنند. زمانی که قرارداد در تاریخ تسویه سررسید می‌شود، خریدار و فروشنده معمولا به جای تحویل دارایی، تسویه نقدی انجام می‌دهند.

معاملات اسپات و معاملات مارجین چه تفاوتی دارند؟

امکان انجام معاملات مارجین (Margin Trading) در برخی از بازارهای اسپات وجود دارد. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، معاملات نقدی مستلزم آن است که بلافاصله دارایی را خریداری کرده و تحویل بگیرید. در مقابل، معاملات مارجین به شما امکان می‌دهد وجوهی را با بهره از شخص ثالث قرض کنید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا معاملات بزرگ‌تری انجام دهید و پتانسیل کسب سودهای قابل توجهی را داشته باشید. با این حال، زیان‌های احتمالی را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین در هنگام انجام معاملات مارجین باید مراقب باشید که تمام سرمایه اولیه خود را از دست ندهید.

مزایا و معایب بازارهای اسپات

هر نوع معامله و استراتژی معاملاتی که از استفاده می‌کنید، مزایا و معایب خود را دارد. درک این موارد به شما کمک می کند تا با کاهش ریسک بتوانید با اطمینان بیشتری معامله کنید. معاملات نقدی یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای انجام معاملات است، اما همچنان دارای نقاط قوت و ضعف است.

مزایای بازارهای نقدی

1. قیمت‌ها شفاف بوده و تنها متکی به عرضه و تقاضا در بازار است. این جنبه در تضاد با بازار آتی (Futures) است که اغلب دارای چندین قیمت مرجع است. به عنوان مثال، قیمت در بازار آتی بایننس از داد‌ه‌های دیگری مانند نرخ سرمایه، شاخص قیمت و مبنای میانگین متحرک (MA) مشتق شده است. در برخی از بازارهای سنتی، قیمت ممکن است تحت تأثیر نرخ بهره قرار گیرد.
2. انجام معاملات اسپات به دلیل قوانین ساده، پاداش‌ها و خطرات آن آسان است. وقتی ۵۰۰ دلار در بازار نقدی سرمایه گذاری می‌کنید، می‌توانید ریسک خود را به راحتی بر اساس قیمت خرید و قیمت فعلی دارایی محاسبه کنید.
3. می‌توانید سفارش خود را ثبت کرده و دیگر به آن فکر نکنید! برخلاف معاملات مشتقه و مارجین، در معاملات نقدی نیازی به نگرانی در مورد لیکوئید شدن یا دریافت مارجین نیستید. هر زمان که بخواهید می‌توانید وارد معامله شده یا از آن خارج شوید. همچنین نیازی به بررسی استراتژی سرمایه‌گذاری خود ندارید، مگر اینکه بخواهید معاملات کوتاه مدت انجام دهید.

معایب بازارهای نقدی

1. بسته به آنچه که معامله می‌کنید، بازارهای نقدی می‌توانند دارایی‌هایی را در اختیار شما بگذارند که نگهداری آن‌ها می‌تواند ناخوشایند باشد. کالاها شاید بازار نقدی (اسپات) چیست؟ بهترین نمونه باشند. اگر نفت خام را به شکل نقدی خریداری کنید، باید دارایی را به صورت فیزیکی تحویل بگیرید. در مورد ارزهای دیجیتال، نگه داشتن توکن‌ها و سکه‌ها به شما این مسئولیت را می‌دهد که آن‌ها را ایمن و مطمئن نگه دارید.
2. سود بالقوه در معاملات نقدی بسیار کمتر از معاملات آتی یا مارجین است. شما می‌توانید از همان مقدار سرمایه برای ترید در موقعیت های بهتر استفاده کنید.

کلام آخر

معاملات اسپات در بازارهای نقدی یکی از رایج‌ترین روش‌های معامله برای افراد و به خصوص مبتدیان است. شاید بیش از حد ساده‌ به نظر برسد اما همیشه خوب است که اطلاعات بیشتری از مزایا، معایب و استراتژی‌های بالقوه آن داشته باشید. جدا از اصول اولیه، باید دانش خود را با تحلیل‌های تکنیکال، فاندامنتال یا بنیادی و مدیریت احساسات ترکیب کنید.

سوالات متداول

بازار نقدی (Spot Market) چیست؟

اسپات مارکت یک بازار مالی برای عموم معامله‌گران است که دارایی‌ها در آن بلافاصله معامله می‌شوند.

معاملات اسپات (Spot trading) به چه معناست؟

معاملات اسپات به معنی خرید یا فروش مستقیم ابزارها و دارایی‌های مالی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام است.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.

بازار اسپات (Spot) چیست؟

بازار اسپات (Spot)، به خرید و فروش مستقیم ابزارهای مالی مانند کالاها، ارزها و اوراق بهادار گفته می شود، که تحویل دارایی به صورت فوری انجام می شود.

بازار اسپات (Spot)، به خرید و فروش مستقیم ابزارهای مالی مانند کالاها، ارزها و اوراق بهادار گفته می شود، که تحویل دارایی به صورت فوری انجام می شود. تحویل، مبادله وجه نقد برای ابزار مالی است. از سوی دیگر، قرارداد آتی، مبتنی بر تحویل دارایی پایه در تاریخ آتی است. ممکن است بورس ها و فرابورس (OTC) معاملات نقدی و/یا معاملات آتی را ارائه دهند.

نکات مهم

• ابزارهای مالی برای تحویل فوری در بازار اسپات معامله می شوند.
• بسیاری از دارایی ها «قیمت اسپات» و «قیمت آتی» را اعلام می کنند.
• اکثر معاملات بازار اسپات دارای تاریخ تسویه T+2 هستند.
• معاملات بازار اسپات می تواند در بورس یا فرابورس (OTC) انجام شود.
• بازارهای اسپات را می توان در مقابل بازارهای مشتقه قرار داد که در عوض در قراردادهای آتی، سلف یا اختیار معامله می کنند.

روند بازار اسپات

از بازارهای اسپات به‌عنوان «بازارهای فیزیکی» نیز یاد می‌شود، زیرا معاملات بلافاصله با دارایی مبادله می‌شوند. در حالی که انتقال رسمی وجوه بین خریدار و فروشنده ممکن است زمان ببرد، مانند T+2 در بازار سهام و در اکثر معاملات ارزی، هر دو طرف موافقت می کنند تا «هم اکنون» معامله کنند. در یک معامله غیر نقدی یا آتی، اکنون با یک قیمت موافقت می شود، اما تحویل و بازار نقدی (اسپات) چیست؟ انتقال وجه در تاریخ بعدی انجام می شود.

معاملات آتی در قراردادهایی که در آستانه انقضا هستند، نیز گاهی معاملات اسپات نامیده می شوند، زیرا قرارداد منقضی شده به این معنی است که خریدار و فروشنده بلافاصله پول نقد را برای دارایی پایه مبادله می کنند.

قیمت اسپات

قیمت فعلی یک ابزار مالی را قیمت اسپات می نامند. قیمتی است که با آن می توان یک ابزار را فورا معامله کرد. خریداران و فروشندگان با ارسال سفارشات خرید و فروش خود قیمت اسپات را ایجاد می کنند. در بازارهای اسپات، با پر شدن سفارش‌ها و ورود سفارش‌های جدید به بازار، ممکن است قیمت اسپات برای چند ثانیه تغییر کند.

نکته: کلمه «لحظه ای» از عبارت «فورا» می آید، یعنی در این بازارها می توانید یک دارایی را فورا خریداری کنید.

بازار اسپات و اکسچنج ها

اکسچنج ها معامله گرانی را که کالاها، اوراق بهادار، آتی، اختیار خرید و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش می کنند، گرد هم می آورند. بر اساس تمام سفارشات ارائه شده توسط شرکت کنندگان، اکسچنج، قیمت و حجم فعلی را با دسترسی به بورس در اختیار معامله گران قرار می دهد.

نمونه ای از بورس است که در آن معامله گران سهام را برای تحویل فوری خرید و فروش می کنند و یک بازار اسپات است.
• بورس کالای شیکاگو (CME) نمونه ای از بورس است که در آن معامله بازار نقدی (اسپات) چیست؟ گران قراردادهای آتی را خرید و فروش می کنند. این یک بازار آتی است و نه یک بازار اسپات.

بازار اسپات و فرابورس

معاملاتی که مستقیماً بین خریدار و فروشنده انجام می شود، فرابورس (OTC) نام دارد. یک اکسچنج متمرکز این معاملات را تسهیل نمی کند. بازار ارز (یا بازار فارکس) بزرگترین بازار فرابورس جهان با میانگین گردش مالی روزانه 5 تریلیون دلار است.

در یک معامله فرابورس، قیمت می‌تواند بر اساس یک لحظه یا قیمت/تاریخ آتی باشد. در یک معامله فرابورس، شرایط لزوماً استاندارد نیستند و بنابراین، ممکن است مشمول صلاحدید خریدار و/یا فروشنده باشد. مانند اکسچنج ها، معاملات سهام فرابورس معمولاً معاملات لحظه ای هستند، در حالی که معاملات آتی یا سلف اغلب لحظه ای نیستند.

نمونه ای از بازار های اسپات

فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی مبلمان در آلمان به همه مشتریان بین المللی که ظرف مدت پنج روز کاری پس از ثبت سفارش وجه آن را پرداخت می کنند، 30 درصد تخفیف می دهد.

دنیلا مدیر یک تجارت آنلاین مبلمان در ایالات متحده، این پیشنهاد را می بیند و تصمیم می گیرد میزهایی به ارزش 10،000 دلار از فروشگاه آنلاین خریداری کند. از آنجایی که او نیاز به خرید یورو برای تحویل فوری دارد و از نرخ فعلی مبادله دلار/ یورو 1.1233 راضی است، دنیلا یک معامله ارزی با قیمت اسپات انجام می دهد تا معادل 10000 دلار به یورو بخرد، که به نظر می رسد 8902.34 یورو (10000 دلار / 1.1233) باشد.

مزایا و معایب بازارهای اسپات

قیمت اسپات قیمت فعلی خرید، پرداخت و تحویل فوری یک کالای خاص است. این موضوع بسیار مهم است زیرا قیمت ها در بازارهای مشتقه مانند معاملات آتی و اختیار معامله به طور اجتناب ناپذیری بر اساس این ارزش ها محاسبه خواهد شد. به همین دلیل، بازارهای لحظه ای نیز به شدت نقد و فعال هستند. تولیدکنندگان و مصرف کنندگان کالا در بازار اسپات شرکت می کنند و سپس در بازار مشتقات پوشش ریسک می دهند.

اما یک نقطه ضعف بازار اسپات، تحویل کالای فیزیکی است، به این معنی که زمان تحویل کالا با نوسانات قیمتی یکسان نیست. نقطه ضعف دیگر این است که بازارهای لحظه ای نمی توانند به طور موثر برای محافظت در برابر تولید یا مصرف کالاها در آینده استفاده شوند، بنابراین بازار مشتقات گزینه ی مناسب تری هستند.

مزایا

• قیمت اسپات از قیمت های واقعی بازار
• بازارهای فعال و نقدشونده
• در صورت تمایل می توانید فورا تحویل بگیرید

معایب

• در بسیاری از موارد باید تحویل فیزیکی انجام شود
• برای پوشش ریک مناسب نیست

سوالات متداول بازار اسپات

بازار اسپات به چه معناست؟

بازارهای لحظه ای، کالاها یا سایر دارایی ها را برای تحویل فوری (یا خیلی کوتاه مدت) معامله می کنند. کلمه «لحظه» به معامله و دریافت کالا به صورت «فوری» اشاره دارد.

بسیاری از کالاها دارای بازارهای لحظه ای فعال هستند، که در آن کالاهای فیزیکی باقیمت اسپات در زمان واقعی خرید و فروش می شوند. اکسچنج خارجی (FX) نیز دارای بازارهای لحظه ای ارز است که در آن ارزهای پایه پس از تاریخ تسویه به صورت فیزیکی مبادله می شوند. تحویل معمولاً 2 روز بعد از مبادله انجام می شود زیرا معمولاً 2 روز طول می کشد تا وجه بین حساب های بانکی منتقل شود. بازارهای سهام را نیز می‌توان به‌عنوان بازارهای لحظه ای در نظر گرفت زیرا سهام شرکت‌ها در زمان واقعی تغییر می‌کنند.

بازار اسپات و سلف چیست؟

بازار اسپات، بازاری است که کالاها یا سایر دارایی‌ها مانند ارزها برای تحویل فوری در ازای وجه نقد معامله می‌شوند. یک بازار سلف در عوض شامل معاملات قراردادهای آتی می شود (برای اطلاعات بیشتر در این مورد به سؤال زیر مراجعه کنید).

تفاوت بین بازارهای اسپات و بازارهای آتی چیست؟

قراردادهای سلف و آتی قراردادهای مشتقه ای هستند که از بازار اسپات به عنوان دارایی پایه استفاده می کنند. اینها قراردادهایی هستند که به مالک در آینده (با قیمتی که امروز روی آن توافق شده است) کنترل کالای پایه را می دهند. تنها در زمانی که قراردادها منقضی می‌شوند، تحویل فیزیکی کالا یا سایر دارایی‌ها انجام می‌شود، و اغلب معامله‌گران قراردادهای خود را لغو می‌کنند یا به‌منظور اجتناب از دریافت کلی، قراردادهای خود را فسخ می‌کنند. به طور کلی معاملات آتی و سلف یکسان هستند، با این تفاوت که معاملات سلف قابل تنظیم هستند و در فرابورس (OTC) معامله می شوند، در حالی که معاملات آتی استاندارد شده هستند و در بورس معامله می شوند.

بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟

بازار بورس طی ماه های گذشته از جمله پر مخاطب ترین مباحث موجود در کشور بوده و طرفداران زیادی را به سمت خود جذب نموده است. حمایت دولت و حرکت رو به رشد بازار به خصوص در سال جدید، موجب رشد ورود افراد سرمایه گذار به این بازار شده است. مهم ترین بحثی که در این بین مطرح می شود، آموزش صحیح به این سرمایه گذاران است تا بتوانند با دانش کافی به سرمایه گذاری و شرکت در بازار بورس اقدام نموده و از مزایای آن بهره مند شوند. بدیهی است که مانند هر عرصه دیگری، در این بازار نیز بدون دانش کافی، در نهایت فرد ممکن است دچار مشکل شود؛ پس بازار نقدی (اسپات) چیست؟ چه بهتر که در همین ابتدای امر سعی در ارتقای سطح اطلاعات خود نماید. بازار بورس اوراق بهادار خود نوعی از بازارهای نقدی است و لذا کسب اطلاعات در مورد نحوه برخورد در بازارهای نقدی، چگونگی خرید و فروش و شرایط این نوع بازارها، برای هیچ سرمایه گذاری خالی از لطف نخواهد بود.

بازار نقدی (Spot Market) چیست و چه مزایایی دارد؟

بازار نقدی ( spot market )

اصطلاح Spot Market به معنی بازار نقطه ای یا به مفهوم بهتر همان بازار نقدی و یا فیزیکی است. بازار نقدی یک بازار مالی عمومی است که در آن کالاها یا ابزارهای مالی، بسته به مقررات محلی برای تحویل فوری، خریداری و فروخته می شوند. از این بازار برای مبادله و خرید و فروش کالا و همچنین ارز بین خریدار و فروشنده در زمان فعلی استفاده می شود.

دلیل نامگذاری این بازار به نام بازار نقطه ای نیز در این است که معاملات این بازار در یک نقطه از زمان انجام می شود و تحویل کالا یا ابزار مالی در همان لحظه صورت می گیرد. تسویه مالی نیز بین طرفین معامله که در اینجا خریدار و فروشنده هستند، در همان لحظه صورت می گیرد اما واریز پول فروش به حساب فروشنده طبق قوانین موجود در هر کشوری متفاوت بوده و به طور کلی قاعده بر این است که مدت زمان 2 روز تا انجام واریز زمان می برد تا بازار نقدی (اسپات) چیست؟ این اتفاق بیافتد.

اما همانطور که گفته شد در واقع پول معامله ی انجام شده در حساب کارگزاری شخص فروشنده بوده و امکان انجام خرید و فروش در همان لحظه برای وی فراهم است اما اگر بخواهد پول را به حساب شخصی خود منتقل نماید باید زمان گفته شده را صبر نماید که این موضوع نیز به طور کلی در تمامی کشور ها وجود داشته و بر اساس قوانین بازار سرمایه در هر نقطه ای از دنیا متفاوت است. (1)

مبلغی که برای یک معامله در بازار نقدی مطرح می شود "مبلغ نقطه ای" نام دارد و این نوع بازار در مقابل بازار آتی یا آینده قرار دارد که در آن معامله در زمان مشخصی در آینده انجام خواهد شد. به طور مثال برخی کالاها مانند نفت خام با قیمت های خالص در زمان فعلی فروخته می شوند و در تاریخی مشخص شده در آینده تحویل خریدار خواهند شد. (1)

هدف اصلی و نقش بازار نقدی

بازار های نقدی با نام های دیگری چون بازار مایع و یا بازار نقدینگی نیز معروف هستند که این موضوع به دلیل این است که معاملات به صورت لحظه ای و بدون وقفه صورت می پذیرد و کالای مورد نظر در همان لحظه مبادله می شود. اگرچه ممکن است انتقال وجه بین خریدار و فروشنده به لحاظ قانونی کمی زمان بیشتری را نیاز داشته باشد. اگر بازار نقدی نباشد، به طور مثال در بازارهای آتی، قرارداد بر روی مبلغی در حال حاضر بسته می شود اما تحویل کالا و انتقال وجه بین خریدار و فروشنده در زمانی مشخص در آینده صورت می گیرد. (2)

واژه دیگری که در بازار نقدی وجود دارد قیمت لحظه ای است. در بازارهای نقدی قیمت فعلی کالا به عنوان قیمت نقطه ای لحاظ می شود و در این قیمت کالا می تواند به فروش برسد. در بازار های نقدی، همینطور که تقاضاهای خرید ثبت و وارد بازار سرمایه می شوند، قیمت نقطه ای می تواند در کسری از ثانیه تغییر کند و این مقدار عددی ثابت نیست. (2)

ویژگی های بازار نقدی و ابزارهای آن

• تحویل ابزارهای مالی بدون وقفه و بلافاصله صورت گرفته و برای تاریخی در آینده به تعویق نخواهد افتاد. (3)

• قیمتی که معامله در آن به توافق می رسد و تسویه حساب صورت می گیرد، قیمت ابزار مالی مورد نظر در نقطه ای از زمان در بازار بورس اوراق بهادار بوده که به نرخ نقطه ای معروف است. (3)

• انتقال وجه بین خریدار و فروشنده نیز در این بازارها به صورت لحظه ای و بلافاصله صورت می پذیرد اما نکته ای که وجود دارد به دلیل مسائل قانونی ممکن است واریز وجه به حساب فروشنده مدت زمانی بسته به کارگزاری و بانک های عامل واسط در این بین زمان ببرد؛ اما در واقع عمل جابجای وجه بین حساب خریدار و فروشنده در لحظه معامله صورت می گیرد. (3)

نحوه انجام معاملات در بازارهای نقدی

معاملات در بازار نقدی در قیمت نقطه ای صورت می گیرد. همانطور که پیش تر بیان شد این قیمت، قیمت ابزار مالی مورد نظر ما در لحظه خرید در بازار است. این قیمت بر اساس تقاضای موجود در بازار بورس در لحظه مورد نظر شکل می گیرد. زمانی که مبلغ درخواست شده توسط فروشنده و خریدار با یکدیگر یکی باشد و همینطور حجم معامله مورد نظر خریدار نیز توسط فروشنده قابل پوشش باشد، معامله در قیمت نقطه ای آن لحظه از بازار شکل گرفته و تعامل بین این دو اتفاق می افتد. (3)

انواع بازارهای نقدی

تبادل در بازار بورس

بهترین نوع از بازارهای معاملاتی که نوعی متمرکز از بازار نقدی تلقی می شود، بازار بورس است. حاضرین در بازار سهام را در بازار بورس با توجه به قیمت های موجود در بازار نقطه ای یا نقدی خرید و فروش می کنند. این قیمت ها توسط همین خرید و فروش ها و در واقع از طریق عرضه و تقاضای موجود در لحظه برای هر سهم تغییر می کند. روند تغییر قیمت سهام به صورت روزانه نیز بر همین مبنا است. (4)

کالاها نیز می توانند در مبادلات نقدی تنظیم شده معامله نمود. سرمایه گذارانی که در چنین معاملاتی وارد می شوند، همانطور که سرمایه گذاران در بازار بورس بر روی قیمت سهام تاثیر گذار هستند، بر روی قیمت نقطه ای طلا، نقره و دیگر کالاها تاثیر گذاشته و به نوعی تعیین کننده این قیمت خواهند بود. ملاحظه و بررسی نمودار قیمت طلا می تواند به راحتی به شما نشان دهد که چگونه عرضه و تقاضا، قیمت طلا را تغییر داده و جابجا می کند. (4)

خرید و فروش رودررو یا OTC

در این حالت معامله بین فروشنده و سرمایه گذار به صورت مستقیم است و محیطی معاملاتی مشخصی بین این دو وجود ندارد. در این شرایط شرایط معامله و قیمت و دیگر مقادیر به صورت توافقی بین طرفین معامله در نظر گرفته می شود. (3)

در این نوع از بازارهای نقدی، قیمت می تواند بر اساس قیمت نقطه ای و یا قیمت و تاریخ آتی در نظر گرفته شود. در معاملات به سبک OTC شرایط استاندارد لحاظ نشده و هر کدام بسته به نظر طرفین معامله قابل تغییر هستند. اما این نوع معاملات نیز مانند معاملات بازار بورس نقدی و نقطه ای هستند در حالی که در بازارهای آتی به این صورت نیست. (5)

مزایا و معایب معاملات در بازار نقدی

برخی مزایای معامله در بازار نقدی

• معاملات در این بازار به دلیل شفافیت در قیمت ها راحت تر انجام می شود و به همین دلیل ابهام یا مشکلی در معامله برای هیچ یک از طرفین به وجود نمی آید. (3)

• سرمایه گذارانی که در بازار نقدی فعالیت می کنند از این مزیت برخودرار هستند که می توانند سهم خریداری شده را تا زمانی که سهم بهتری برای سرمایه گذاری پیدا کنند به راحتی برای خود نگه دارند. (3)

• سرمایه گذاری های بزرگ در این بازار کمتر است زیرا تعهدی مبنی بر اینکه حداقل سرمایه گذاری خاصی باید صورت بگیرد وجود ندارد و شخص به میزان نیاز خود می تواند سرمایه گذاری داشته باشد. (3)

برخی معایب معامله در بازار نقدی

چه معاملاتی در بازار نقدی انجام می شود؟

اغلب کالاهای مهم و ارزشمند، قابلیت معامله در بازار نقدی را دارند. طلا در بازار نقدی مربوط به خود، نقره در بازار نقدی نقره و مس نیز به همین صورت در بازار های مرتبط با خود قابل معامله هستند. همینطور ارزهای خارجی موجود در بازار نیز قابلیت عرضه و خرید و فروش در بازار نقدی را دارند. اگرچه باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که شرایط معامله در هر یک از این بازارها با دیگری متفاوت بوده و بسته به نحوه معاملات در آن بازار متغیر است. (4)

به طور کلی، بازار نقدی یا فیزیکی، یک بازار نقدینگی است که در آن کالاها، ارز و دیگر ابزارهای مالی به صورت لحظه ای معامله می شوند و تحویل هر یک ازین موارد نیز در لحظه خواهد بود. در نقطه مقابل و در بازارهای آتی، قیمت ها بر اساس بازار نقدی (اسپات) چیست؟ قیمت امروز توافق شده ولی تحویل کالا در زمانی مشخص شده در آینده است.

در بازار نقطه ای شما تاثیر گذار هستید و شما در کنار دیگر سرمایه گذاران از عوامل اصلی تعیین قیمت معاملات خواهید بود. ارزش هر سهم بستگی به میزان عرضه و تقاضایی دارد که شما و دیگر سرمایه گذاران روزانه در بازار بورس برای هر یک از سهم ها ثبت می کنند و قیمت ها را جابجا می کنند. باید این موضوع را در نظر داشت که با توجه به پیشرفت خوب بازار بورس طی ماه های اخیر، با کسب اطلاعات کافی و صحیح می توانیم سرمایه گذاری خوبی را انجام داده و افزایش سرمایه را برای خود رقم بزنیم.

با تحلیل مناسب نمودارهای هر سهم که بر اساس همین عرضه و تقاضاها در بازارهای نقدی تغییر می کند، می توان تا حدود خیلی زیادی سهم های رو به رشدی را برای سرمایه گذاری انتخاب نمود. (4)