سود هر سهم [EPS] چیست؟

DPS و EPS چیست؟

امروز در مورد دو مفهوم بورسی بسیار پرکاربرد مطالبی ارائه خواهیم کرد. EPS و DPS دو آماره مالی بسیار مهم هستند که اصطلاح رایج و پرکاربرد در بین تمام سرمایه‌گذاران بورسی از مبتدی تا حرفه‌‌ای‌هاست که در تحلیل قیمت سهام شرکت‌های بورسی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. به گزارش سنا،‌ ای‌پی‌اس (EPS) مخفف عبارت earnings per share است که به معنی درآمد هر سهم است. در حقیقت ای‌پی‌اس یک شرکت برابر است با میزان سودی که شرکت به ازای هر سهم به دست می‌‌آورد. وقتی کل سود خالص شرکت پس از کسر مالیات یک شرکت در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم شود در واقع ‌ای‌پی‌اس آن شرکت محاسبه شده است. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته در پایان یک سال ۱۰۰ میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز یک میلیون سهم است. نکته بسیار مهمی که باید در نظر گرفت عدم اتکای صرف به ‌ای‌پی‌اس است و باید سایر اطلاعات نیز در مدل‌‌های تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود حتی در استفاده از ‌ای‌پی‌اس به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت‌هایی که در اندازه‌‌گیری آن وجود دارد، توجه داشتDPS. مخفف عبارتdividend per share است که به معنی سود تقسیمی هر سهم است که بین شرکت‌های بورسی متفاوت است. شرکت‌‌ها سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند. اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تامین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌‌ای، اختصاص می‌دهند. اینکه چه مقدار از ‌ای‌پی‌اس به عنوان دی‌پی‌اس بین سهامداران تقسیم می‌شود در مجمع عمومی شرکت تصمیم‌‌گیری می‌‌شود. معمولا شرکت‌ها همه سود خود را به عنوان دی‌پی‌اس بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه می‌دارند تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست کنند. هر شخصی که در هنگام مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان دی‌پی‌اس در مجمع تصویب می‌شود به او تعلق می‌گیرد. پس حتی اگر فردای مجمع سهام خود را بفروشد نیز دی‌پی‌اس به او تعلق می‌گیرد. شرکت‌ها طبق قوانین بورس هشت ماه زمان دارند که سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. بعضی از شرکت‌ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می‌کنند. میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست‌های شرکت بستگی دارد. برای فهمیدن این رویه می‌توانید روند گذشته شرکت را بررسی کنید. دی‌پی‌اس در واقع بخشی از ‌ای‌پی‌اس است و جنس هر دوی آنها از سود شرکت است که در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند چون شرکت‌‌ها علاقه‌مندند بخشی از سود شرکت را نزد خود نگه دارند. بنابراین به طور معمول‌ ای‌پی‌اس از دی‌پی‌اس بیشتر است مگر اینکه شرکت تصمیم بگیرد علاوه بر سود امسال، از سود انباشته سال گذشته نیز مقداری را تقسیم کند و احتمالا مقدار دی‌پی‌اس از ‌ای‌پی‌اس بیشتر می‌‌شود. طبق قانون تجارت، معمولا ۱۰ روز قبل از برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، ناشران موظف هستند برای پرداخت سود نقدی، جدول زمان‌‌بندی را تنظیم کرده و طبق آن موظف هستند تا سود سهامداران را پرداخت کنند. از طرفی طبق ماده ۲۴۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت‌های بورسی باید حداکثر ظرف مدت هشت ماه از تاریخ برگزاری مجمع، پرداخت سود را انجام دهند اما با این حال برخی از شرکت‌ به این قانون عمل نکرده و سود را با تاخیر پرداخت می‌کنند. با توجه به اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص تخصیص به موقع سود نقدی سهام دقیق عمل می‌کند، در صورت آشکار شدن قصور شرکت‌‌های بورسی، هیات داوری سود سهامداران را پرداخت می‌‌کند؛ اما تحقق این موضوع مستلزم انجام درست فرآیند شکایات است. در حال حاضر سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای رسیدگی درست به شکایات سهامداران، سامانه مدیریت پیگیری امور تخلفات و رسیدگی به شکایات را تحت عنوان «سمتا» راه‌اندازی کرده است. البته این پیگیری شکایات صرفا در حوزه عدم یا تاخیر پرداخت سود شرکت‌های بورسی تعریف نمی‌شود بلکه هرگونه تخلف و شکایتی که در حوزه کاری فعالان بازار سرمایه باشد، اعم از تخلفات کارگزاران، عدم دریافت حق‌تقدم و… پوشش می‌‌دهد و فعالان بازار سرمایه می‌‌توانند تمامی تخلفات را از طریق این سامانه پیگیری کنند.

تبعات بازگشت پیش‌بینی سود هر سهم (EPS) به صورت‌های مالی شرکت‌ها چیست؟

یک کارشناس بورس و بازار سرمایه با انتقاد از بازگشت پیش‌بینی سود هر سهم به صورت‌های مالی شرکت‌ها، تبعات این اقدام را بر شمرد.

عباسعلی حقانی نسب در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین درباره بازگشت پیش‌بینی سود هر سهم شرکت‌ها اظهار کرد: بازگشت این پیش‌بینی سود از ۱۰ جهت بر بازار سرمایه تاثیر منفی دارد. این تاثیر منفی، پوست خربزه زیر پای بازار سرمایه و عامل ریزش‌ها و توسعه پیدا نکردن این بازار در آینده خواهد بود.

وی افزود: این اقدام باعث کاهش نقدشوندگی بازار، افزایش توقف نمادها، کاهش سطح تحلیل‌گری و شفافیت بازار سرمایه و معطوف شدن بازار فقط به یکی از اجزای تحلیل جامع آن هم تنها برای یک سال می‌شود.

این کارشناس بورس و بازار سرمایه ادامه داد: این اقدام همچنین افزایش سطح دستکاری مدیران و ناشران در بازار از طریق محافظه‌کارانه اعلام کردن سود هر سهم را به دنبال دارد که در نتیجه آن، قیمت‌گذاری بازار کاهش و در مقابل نقش رانت و زدوبند در معاملات بازار افزایش می‌یابد. علاوه بر این حجم معاملات به دلیل از بین بردن اعتبار چشم انداز سودآوری سهام شرکتها به شدت کاهش می‌یابد.

حقانی نسب تصریح کرد: علاوه بر موارد مذکور بازگشت پیش‌بینی سود به گزارشات مالی شرکت‌ها اصطلاحا بازار را کوتاه مدت می‌کند؛ به بیان ساده‌تر نگاه سرمایه‌گذاران را به دوره‌های زمانی کوتاه مدت معطوف می‌سازد. همچنین انحراف مثبت و منفی سود واقعی نسبت به سود پیش‌بینی شده هر سهم باعث تلاش مدیران شرکت‌ها در هموارسازی سود و پنهان کردن آن در شرکت‌های تابعه و روش‌های دیگر می‌شود.

وی در ادامه با بیان تاثیرات منفی بازگشت پیش‌بینی سود به صورت‌های مالی شرکت‌ها گفت: این بازگشت، شفافیت و اطلاعات بازار را به پیش‌بینی تنها یکساله سود هر سهم خلاصه می‌کند. از سوی دیگر این بازگشت، احتمال استفاده از EPS پیش‌بینی شده به عنوان ابزار کنترلی و قیم مآبانه در بازار سرمایه توسط متولیان و دخالت در بازار، کاهش سطح قیمت‌ها و P/E بازار و در نهایت افزایش ریزش بازار به دلیل مقایسه سطح P/E بازار با P/E سود بانکی را به دنبال دارد.

حقانی نسب خاطرنشان کرد: اطلاعات واقعی حسابرسی شده در شرایط فعلی اقتصاد ایران قابل اتکا نیست چه برسد به اطلاعات پیش‌بینی EPS شرکت‌ها؛ بی‌ثباتی قوانین در بازار سرمایه، حذف تصمیم کارشناسی و درست گذشته بدون تعیین و تهیه گزارش تبعات مثبت و منفی آتی و ارائه بر گزارش کارشناسی، از مشکلات بازار سرمایه ایران است.

به گزارش خبرنگار ایراسین، پیش بینی سود هر سهم (EPS) به دستور حسن قالیباف اصل، رئیس پشین سازمان بورس و اوراق بهادار، پس از گذشت تقریبا سه سال دوباره به صورت‌های مالی شرکت‌ها بازگشت. این پیش‌بینی پیشتر به دستور شاپور محمدی، رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار، پس از ۲۵ سال از صورت‌های مالی حذف شده بود.

سود پایه و سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم

تشخیص تفاوت بین سود پایه و سود تقلیل‌‌یافته هر سهم، در رسیدن به نسبت‌‌های آماری دقیق و درست از اهمیت زیادی برخوردار است. در همین راستا، این مقاله شما را با نحوه تحلیل گزارش سود و زیان و محاسبه سود پایه و سود تقلیل‌‌یافته آشنا خواهد کرد.

چگونه گزارش سود و زیان را تحلیل کنیم؟

در هنگام تحلیل گزارش سود و زیان، دانستن تفاوت بین سود پایه هر سهم (basic EPS) و سود تقلیل یافته‌ی هر سهم (diluted EPS) اهمیت دارد. این یک زمینه‌ی بسیار مهم برای سرمایه‌گذاران سهام است، زیرا اگر دقت نکنند، می‌توانند به عدد اشتباهی برای سود هر سهم (EPS) و در نتیجه آن، به یک نسبت قیمت به درآمد ، نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد و نسبت قیمت به سود تقسیمی تعدیل‌‌شده گمراه‌‌کننده برسند.

چرا برای سود هر سهم (EPS) دو عدد متفاوت وجود دارد؟

موقعی که شما با اشتیاق شروع به بررسی گزارش سود و زیان یک شرکت می‌نمایید، باید آن را در دو سطح انجام دهید.

• اول، به کل کسب‌‌و‌‌کار نگاه کنید. یعنی، شرکت بطور کلی چقدر سودآور است؟
• دوم، سودهای هر سهم را بررسی نمایید. شرکت‌های سهامی عام به تکه‌های فردی تقسیم می‌شوند که هر یک از این تکه‌ها نمایانگر بخشی از مالکیت کل هستند. هر یک از تکه‌های فردی شرکت، مستحقِ دریافت چقدر از درآمد شرکت پس از کسر مالیات هستند؟

برای سرمایه‌گذار حقیقی، رقم دوم چیزی است که واقعاً ارزش دارد. اگر یک شرکت هر ساله سود بیشتر و بیشتری تولید ‌نماید، اما از آن سود اضافی مقدار خیلی کمی بر مبنای هر سهم به سهامدار ‌برسد، نمی‌‌توان در مورد موفقیت این شرکت در سرمایه‌‌گذاری به طور قطعی نظر داد. این اتفاق ممکن است به دلایل مختلفی از قبیل صدور سهام جدید برای ادغام و تملک شرکت‌ها، اختیار خرید سهام (stock options) داده شده به مدیران، اوراق بهادار رقیق‌‌کننده (dilutive securities) از قبیل وارانت‌ها (warrants، اوراق بهادارى هستند که خصوصیاتى شبیه اختیار معامله دارند) یا سهام ممتاز قابل تبدیل رخ دهد. این یک مشکل نسبتاً شایع است و شما احتمالاً با آن مواجه خواهید شد.

تیم‌های مدیریت دوستانه‌ی سهامدار با اولویت دادن به سهام به اندازه‌ی شرکت، به درستی بر نتایج هر سهم تمرکز می‌نمایند. چنین مدیریتی درک می‌نماید که هر زمان سهم جدیدی منتشر می‌شود، مالکان موجود در واقع مقداری از دارایی‌های کنونی‌شان را فروخته و آن‌‌ها را به کسانی می‌‌دهند که سهم را دریافت می‌کنند.

خوشبختانه حسابدارانی که قوانین GAAP (Generally Accepted Accounting Principles یا اصول عمومی پذیرفته شده‌ی حسابداری) را برای گزارش‌های سود و زیان قرار داده‌‌شده در گزارش سالیانه و ۱۰-k فایلینگ توسعه می‌دهند، یک راهکار برای آن مطرح کرده‌‌اند. این راهکار کامل نیست و هر چیزی را در بر نمی‌گیرد، اما یک نقطه بسیار خوب برای شروع است. آن‌‌ها تصمیم گرفتند که شرکت‌ها را ملزم به ارائه‌ی دو عدد سود برای هر سهم، در گزارش‌های افشای مالی‌شان نمایند.

محاسبه‌ی سود پایه (Basic EPS) و تقلیل یافته‌ی (Diluted EPS) هر سهم

• عدد اول به عنوان سود پایه‌ی هر سهم (basic EPS) شناخته می‌شود. سود پایه‌ی هر سهم یک محاسبه‌ی ساده است که تلاش می‌نماید درآمد خالص قابل اعمال به سهام عادی را برای یک دوره، با تقسیم آن بر عدد میانگین سهام در دست سهامداران برای همان دوره به دست آورد. برای مثال اگر یک کسب‌‌و‌‌کار، ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار درآمد خالصِ قابلِ اعمال به سهام عادی در آخرین سال مالی‌اش داشته باشد و آن سال را با ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ سهام در دست سهامداران آغاز نموده و با ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ سهام در دست سهامداران به پایان رساند، محاسبه‌ی سود پایه‌ی هر سهم ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار ÷ ( ÷ ۲)، یا ۵.۷۱ دلار خواهد بود.
• عدد دوم به عنوان سود تقلیل یافته‌ی سهم (diluted EPS) شناخته می‌شود. سود تقلیل یافته‌ی هر سهم، عدد سود پایه‌ی هر سهم را تعدیل می‌نماید که اگر در قیمت‌ها و شرایط کنونی اعمال شود، منجر به پایین‌تر بودن سود گزارش‌‌یافته‌ی هر سهم می‌شود. برای مثال با استفاده از توضیح اولیه‌مان، اگر ۵,۰۰۰,۰۰۰ سهام قابل تبدیل وجود داشته باشد که توسط یک سرمایه‌گذار اولیه‌ی‌ سود هر سهم [EPS] چیست؟ واجد شرایط برای تبدیل نگهداری شده است، که در هر زمان می‌تواند در قیمتی پایین‌تر از قیمت کنونی بازار به سهام عادی تبدیل شود، از فرمول باید برای محاسبه آن استفاده شود. سود تقلیل یافته‌ی هر سهم ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار ÷ ( <+ ۵,۰۰۰,۰۰۰> ÷ ۲) یا ۵ دلار خواهد بود.

برخی تفکرات در خصوص استفاده از سود تقلیل یافته‌ی هر سهم در هنگام تحلیل یک کسب‌‌و‌‌کار

چیزی که باید درباره‌ی سود تقلیل یافته‌ی هر سهم به خاطر سپرده شود، این حقیقت است که تبدیل‌های رقیق‌‌کننده‌ی سهام در محاسبه گنجانده نمی‌شوند. گنجاندن آن‌‌ها در محاسبه، سود هر سهم را افزایش خواهد داد که احتمالاً در دنیای واقعی اتفاق نمی‌افتد. (کدام شخص عاقلی از یک آپشن سهام که قیمت تعیین‌‌شده‌ی آن در قرارداد بیشتر از قیمت بازار است یا از اوراق بهادار قابل تبدیل در قیمتی که سبب می‌شود پول بیشتری نسبت به خرید سهام از بازار آزاد بپردازند، استفاده می‌‌کند؟). برای مثال، آپشن سهام (stock options، اختیارهای خرید سهام) که قیمت تعیین شده‌شان در قرارداد بیشتر از قیمت بازار می‌باشد، در محاسبه‌ی سود تقلیل‌‌یافته‌ی سهم گنجانده نمی‌شوند، اما آپشن‌های سهام که واجد شرایط برای تبدیل هستند و یک قیمت تعیین‌‌شده‌ی پایین‌تر از قیمت کنونی در بازار دارند، در محاسبه گنجانده می‌شوند.

از نقطه‌نظر کاربردی، وقتی که شما این محاسبات را درک ‌‌کنید، کاربردهایشان برای شما واضح خواهد شد. اگر یک شرکت رقیق‌‌شدگی سهام بالقوه‌ی زیادی در دفاترش داشته باشد (اوراق بهادار رقیق‌کننده به آپشن‌ها، وارانت‌ها، اوراق قرضه قابل تبدیل و سهام ممتاز قابل تبدیلی اطلاق می‌گردد که اگر دارنده‌ی این اوراق بهادار تصمیم به استفاده از حق خود (آپشن) در تبدیل اوراق به سهام عادی بگیرد، این امر به ضرر شرکت بوده و در نهایت باعث کاهش سود سهام خواهد شد. منبع: ویکی‌پدیا) و سپس قیمت سهامش یا به علت موقعیت خاص شرکت، یا رکود اقتصادی، یا سقوط گسترده‌ی بازار سهام کاهش ‌یابد، همه‌ی آن رقیق‌‌شدگی می‌تواند از محاسبه‌ی سود تقلیل یافته‌ی سهم پاک شود.

اگر شما به این حقیقت توجه نکنید که انتشار سود هر سهم [EPS] چیست؟ سهامِ بیشتر در آینده، ناگهان همه‌ی آن رقیق‌‌شدگی سهام را تجدید خواهد کرد، سودهای پیش‌بینی‌‌شده‌تان می‌تواند اشتباه از آب دربیاید. این مورد تا حدودی در مورد آپشن‌های سهام (stock options) درست است که اگر قیمت سهام برای یک دوره‌ی طولانی پایین باقی بمانند، برخی آپشن‌های سهام به دلیل عدم استفاده منقضی خواهند شد، اما اگر مدیریت خودش آپشن‌های سهام جدیدی در قیمت پایین‌تر منتشر کند، این اقدام معمولاً می‌تواند سبب تسکین جزئی بشود.

یک قانون عمومی تقریبی وجوددارد که باید آن را به خاطر بسپارید. اگر شرکت سودی تولید کند، سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم همیشه کمتر از سود پایه‌ی هر سهم خواهد بود، زیرا آن سود باید بین سهام بیشتری تقسیم شود. به همین منوال، اگر شرکت زیان تولید کند، سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم همیشه زیان کمتری نسبت به سود پایه‌ی هر سهم نشان خواهد داد، زیرا این زیان بین سهام بیشتری پخش می‌شود.

نگاه به اینتل (Intel) به عنوان یک مثال

اعداد زیر از شرکت تکنولوژی اینتل، پس از دوره‌ی رونق دات‌کام (dot-com boom) هستند که تمامی توضیحات فوق را به خوبی نمایان می‌سازد. با نگاه به جدول زیر توجه نمایید که در سال ۲۰۰۰ سود هر سهم [EPS] چیست؟ تفاوت بین سود پایه‌ و سود تقلیل یافته‌ی هر سهم اینتل بالغ بر ۰.۰۶ دلار بود. با در نظر گرفتن اینکه شرکت بیشتر از ۶.۵ میلیارد سهم در دست سهامداران داشت، شما تشخیص می‌دهید که با رقیق‌‌شدگی سهام، ۳۹۰ میلیون دلار از سرمایه‌گذاران گرفته شده و به مدیریت و کارمندان داده شده است. این رقم بزرگی بود. بعداً در سال ۲۰۰۱، هنگامیکه بازار به سقوط خود ادامه داد، آپشن‌های سهام زیادی پایین‌‌تر از ارزش واقعی خود قرار گرفتند. بنابراین اثر رقیق‌‌شدگی سهام، موقتاً در محاسبه‌ی سود تقلیل‌‌یافته‌ی هر سهم از بین رفت.

سود هر سهم EPS

سود هر سهم (EPS) یکی از آماره های مالی بسیار مهم است که مورد توجه سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی می باشد. EPS از تقسیم سود پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه می شود. که نشان دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی بدست آورده است (نوو، 1385). اولین جزء محاسبه ی EPS درآمد (درآمد اختصاصی سهامداران عمومی) است. در واقع درآمد سهامداران عمومی، باقی مانده سود، پس از توزیع سهم کارفرمایان، عرضه کنندگان، ارائه دهندگان خدمات، صاحبان سهام ممتاز و بستانکاران می باشد. دومین جزء EPS تعداد سهم منتشر شده در بازار توسط شرکت است. لازم به ذکر است، تعداد سهام موجود بازار را به عنوان جزئی از EPS شرکت تلقی می شود تا بتوان میزان مطالبات سهامداران عمومی را نسبت به درآمد در هر واحد اندازه گیری نمود به عبارت دیگر EPS مقدار سودی است که به هر سهم اختصاص می یابد با محاسبه سطح درآمد شرکت از این روش می توان به میزان درآمدی که هر فرد کسب می کند، دست یافت. با اینکه اجزای EPS ظاهرا ساده به نظر می رسد اما در واقعیت این طور نیست و این عناصر کاملا پیچیده اند. به عنوان مثال، تخمین تعداد سهام در بازار کاری ساده نیست چرا که به مرور زمان تعداد سهام دایما در حال تغییر یا جابه جایی است به طوری که انتشار سهام یا بازخرید سهام توسط شرکتها، تعداد سهام موجود در بازار را تغییر می دهد و با عرضه مقدار زیادی سهام توسط یک شرکت در انتهای یک دوره مالی، تعداد متوسط سهام در انتهای دوره بسیار بیشتر از اوایل دوره خواهد بود که به این ترتیب در محاسبه EPS مشکل ایجاد می کند.

اهمیت EPS و کاربردهای آن
سود منبع اصلی تأمین جریان نقد و زایش ثروت است. تعیین سطح سود که برای مقاصد تجزیه و تحلیل مالی مربوط باشد یک فرآیند تحلیلی پیچیده می باشد. با توجه به تفاوت ارقام سود شرکتهای مختلف و نیز تغییر ارقام سود یک شرکت در طی دوره های زمانی مختلف، مقایسه پذیری این ارقام تا حدودی مشکل می باشد. یکی از روش های استاندارد نمودن رقم سود ، تبدیل آن به یک مبلغ سود هر سهم می باشد. این اهمیت و حساسیت EPS باعث شده است که اولاً محاسبه و گزارش EPS واقعی و پیش بینی طبق قوانین بازار سرمایه بسیاری از کشورها الزامی گردد، ثانیاً مراجع تدوین استاندارد های حسابداری نیز الزامات معینی را جهت نحوه محاسبه و افشاء آن وضع نمایند تا سودمندی EPS را از طریق افزایش قابلیت مقایسه (بین شرکتها و طی دوره های مختلف) و کاهش صلاحدید مدیریت ارتقاء دهند.
براساس تحقیقات تجربی انجام شده در سایر کشورها، EPS استفاده های زیر را دارد :

1. ارزیابی، تعیین و قضاوت در خصوص قیمت سهام. تحلیل گران مالی با ضرب EPS در رقم P/E درخصوص پایین یا بالا بودن قیمت سهام قضاوت می کنند. این دو رقم به طور گسترده در تصمیمات سرمایه گذاری استفاده می شود و حتی بورس اوراق بهادار نیز بر همین مبنا در خصوص معقول بودن قیمت، قضاوت می کند. به دلیل اهمیت EPS، ضروری است رویکردی یکنواخت برای محاسبه آن وجود داشته باشد.
2. پیش بینی EPS های آینده و نرخ رشد آن بر قیمت سهام تأثیر دارد. سهامداران و تحلیل گران، EPS های گزارش شده را برای بر آورد EPS های آینده و برآورد نرخ رشد آتی به کار می برند و در واقع توان زایش ثروت شرکت را ارزیابی می کنند.
3. ارزیابی پوشش سود نقدی و توانایی پرداخت سود سهام. یکی از معیارهای قضاوت درخصوص توان پرداخت سود سهام در زمان حال و آینده، مبلغ EPS می باشد. اگر چه سایر ملاحظات مالی و سرمایه گذاری، در تعیین خط مشی تقسیم سود مؤثر است ولی مسلم است که بدون وجود سود، امکان پرداخت سود سهام نمی باشد.
4. قضاوت درخصوص وضعیت شرکت و عملکرد مدیریت و نیز ترسیم تصویری از آینده. رقم EPS نسبت به بازدهی نقدی (سود سهام) مبنای قابل قبول تری برای مقایسه عملکرد شرکت و مدیریت می باشد. اگر چه جریان های نقدی عامل مهم در ارزیابی ارزش شرکت است ولی اعتقاد بر این است که EPS معیار بهتری برای مقایسه عملکرد شرکت طی سالهای مختلف و نیز با رقبا می باشد.
5. برآورد قدرت سودآوری و ارزیابی سطح و روند سود. بهترین برآورد ممکن از متوسط سود یک شرکت که انتظار حفظ و یا تکرار آن با درجه ای از نظم در یک محدوده زمانی آتی می رود را قدرت سودآوری می گویند. بیشتر مدلهای ارزیابی به نحوی قدرت سودآوری را از طریق یک عامل یا ضریب که هزینه سرمایه و نیز ریسک و بازده های مورد انتظار آتی را در بر می گیرد، سرمایه ای می کنند. EPS در صورتی برای ارزیابی قدرت سودآوری مناسب است که با تأکید بر اقلام مستمر سود و زیان محاسبه شده باشد. تحلیل گران بر شناسایی اجزائی از جریان درآمد و هزینه تمرکز می کنند که با ثبات و قابل پیش بینی باشند.
6. نسبت P/E یا قیمت به سود یکی از خلاصه های مهم مالی است که براساس سود هر سهم محاسبه می شود و دوره مورد انتظار برگشت سرمایه گذاری را نشان می دهد و معکوس آن را نیز نرخ بازده مورد توقع حسابداری را نشان می دهد .

محدودیت های EPS
تأکید شده است که کاربران اطلاعات مالی صرفا بر یک رقم، EPS، تمرکز ننموده و از سایر اطلاعات نیز در مدل های تصمیم گیریشان استفاده نمایند. با این وجود حتی در استفاده از EPS به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت هایی که در اندازه گیری آن وجود دارد، توجه شود. محدودیت های EPS به شرح زیر است:

1. EPS مبتنی بر سود تاریخی است. مدیریت ممکن است در گذشته تصمیماتی گرفته باشد که سود جاری را افزایش دهد، ولی در آینده رشد سود کاهش یابد. بنابراین رشد EPS نمی تواند پیش بینی کننده قابل اتکایی برای نرخ رشد آتی باشد. به عبارت دیگر به کیفیت سود نیز باید توجه شود.
2. EPS بدون توجه به تورم محاسبه می شود. نرخ رشد واقعی EPSممکن است متفاوت از نرخ رشد اسمی آن باشد.
3. EPS متأثر از انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات توسط مدیریت است و این امر بر مقایسه بین شرکتها تأثیر می گذارد.
4. با توجه به این که تغییر پذیری سود، نشانه ای از ریسک شرکت می باشد و باعث نوسان قیمت بازار سهام می گردد، مدیران تمایل به هموارسازی سود از طریق انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات دارند. بنابراین EPS ممکن است متأثر از صلاحدید مدیران باشد.
5. EPS متأثر از ساختار سرمایه است. مثلاً تغییرات در تعداد سهام ناشی از صدور سهام جایزه (سود سهمی) بر مبلغ EPS دوره های جاری و گذشته تأثیر می گذارد و این مسئله مقایسه بین شرکتها را مشکل می نماید.

نرم افزار سهام

انواع EPS
برای یک شرکت بیش از یک نوع EPS وجود دارد که انواع مختلف آن با توجه به تغییر در روش تخمین تعداد سهام موجود در بازار، تغییر خواهد کرد. نوع اول EPS تحت تأثیر تغییرات بالقوه تعداد سهام موجود و حق تقدم و اختیار خرید و فروش در بازار قرار نمی گیرد و نوع دیگر آن که تحت تاثیر تغییرات تعداد سهام شرکت های بازار (سهم های منتشر شده جدید توسط شرکتها ) و حق تقدم و اختیار خرید و فروش قرارمی گیرد. البته این موضوع در مورد بازار ایران صدق نمی کند. در بازار فقط یک نوع EPS وجود دارد و از آنجا که بر حسب مقدار سرمایه ثبت شده در زمان تشکیل مجمع سالانه، محاسبه می شود، مگر اینکه حق تقدم ها به صورت سرمایه افزودنی قبل از تشکیل مجمع به سرمایه شرکت افزده شود که در این صورت میتوآن از آن بهره گرفت. براساس اصول و قوانین پذیرفته شده در آمریکا، شرکت های آمریکائی باید هر دونوع EPS را درصورت های مالی خود داشته باشند: چرا که EPS دراین کشور هر سه ماه یک بار اعلام خواهد شد و در مواردی که شرکت سود ده نیست، ازاین قاعده مستثنی می شود، چرا که با محاسبه تعداد سهم های جدید اضافه شده در بازار ( که از حق تقدم ها و اختیارها ناشی می شوند) مقدار زیان کوچک تر از حد واقعی آن نشان داده می شود و دومین مشکلی که در محاسبه تعداد سهام موجود در بازار برای محاسبه EPS وجود دارد این است که در ترازنامه شرکتها در بخش اوراق بهادار، هیچ گاه از میانگین تعداد سهم های موجود در بازار استفاده نمی شود بلکه تعداد سهامی را که در همان روز بستن ترازنامه، در دست صاحبان سهام است استفاده می کنند. همچنین این تعداد شامل اوراق تبدیلی نیز نمی شود چرا که EPS را کاهش می دهد بنابراین سرمایه گذاران باید در هنگام محاسبه EPS هر دوی این موارد را در نظر بگیرند. EPS به عنوان درآمد هر سهم، میزان سودآوری شرکت را نشان می دهد چرا که در هر شرکت درآمد هر سهم را به کل سهام شرکت تعمیم می دهند و براساس آن تصمیم می گیرند.

تعدیل EPS چیست؟
مدیران شرکت در ابتدای سال مالی با توجه به چشم انداز فعالیتهای شرکت EPS معینی را پیش بینی و اعلام می کنند. اما در طی سال با توجه به روند فعالیت ممکن است تغییر در اصلاح در EPS اعلام شده ضروری به نظر رسد، لذا براساس عملکرد شرکت EPS جدیدی اعلام می کنند که به آن تعدیل EPS گفته می شود.

مفهوم EPS چیست ؟

EPS مخفف عبارت Earning Per Share و به معنای سود هر سهم است . هر شرکت ملزم به تهیه لیستی از درآمد ها و هزینه های خود می باشد که به این لیست صورت سود و زیان گفته می شود و باید به صورت فصلی ارائه شود. فرمول EPS به این شکل است که اگر در این لیست، هزینه ها و مالیات را از درآمد شرکت کسر کنیم، سود خالص بدست می آید. حال اگر این سود را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، مقدار سود به ازای هر سهم یا همان EPS را خواهیم داشت

هرجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای EPS نیز در میان است. در واقع EPS یکی از مهم ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد. زمانی که شما سرمایه گذاری در بورس را شروع می کنید همیشه به اشکال مختلف با این کلمه درگیر هستید. اگر بخواهیم خیلی ساده تعریف کنیم که EPS چیست می توانیم بگوییم که EPS یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید . وقتی که شما کل درآمد (سود پس از کسر مالیات) یک شرکت در پایان سال (سال مالی) را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم بکنید در واقع EPS آن شرکت را محاسبه کرده اید .

سود یا EPS پیش بینی شده چیست؟

EPS پیش بینی شده (درآمد پیش بینی شده هر سهم) مقدار سودی است که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند که در انتهای همان سال مالی به آن برسد. شرکتهای بورسی هر ساله موظف هستند که قبل از شروع سال مالی جدید یک پیش بینی از عملکرد مالی خود به بورس ارائه کنند که در آن پیش بینی براساس عملکرد گذشته شرکت و همچنین نظر مدیران و کارشناسان شرکت یک EPS برای سال مالی پیش روی شرکت پیش بینی می شود. به این EPS به اصطلاح EPS پیش بینی شده گفته می شود. این EPS همانطور که از نامش پیداست یک پیش بینی است که هنوز محقق نشده است. این EPS همان سودی است که شما در سایت tsetmc.com به عنوان عدد روبروی EPS شرکتها مشاهده می کنید. پس باید توجه داشته باشید که عددی که شما در سایت tsetmc به عنوان EPS یک شرکت مشاهده می کنید، فقط پیش بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال بدست خواهد آمد و هیچ قطعیت و تضمینی وجود ندارد که حتما در انتهای سال این مقدار از EPS برای شرکت بدست بیاید.

سود یا EPS تحقق یافته چیست؟

اکنون فرض کنید سال مالی شرکت به پایان رسیده است. در این زمان مدیران و حسابداران شرکت به بررسی آنچه در این سال رخ داده، می پردازند و پس از محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، مقدار واقعی سود هر سهم را بدست می آورند. این سود همان EPS تحقق یافته است. در نسبت P/E معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می شود .

EPS می تواند بر قیمت سهام شرکت تاثیر بگذارد به همین دلیل همیشه مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و با بررسی آن می توانند مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت بدست آورند. لازم به ذکر است که چون EPS تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت بدست می آید، اثر آن قبلا در قیمت سهام لحاظ شده است .

DPS یا سود نقدی چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود . DPS در واقع زیر مجموعه ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود .

با توجه به سیاست های شرکت، مقدار DPS در شرکت های مختلف متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده EPS خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.