تقویت ارزش دلار در پی انتظارات بابت افزایش نرخ بهره توسط فدرال ریزرو
IFC Markets-شاخص های ایالات متحده در روز پنجشنبه اغلب بدون تغییر بودند. آمار اقتصاد کلان اغلب مثبت بودند هرچند اندکی ضعیف تر از حد انتظار بودند.
به گزارش انتظارات نرخ بهره انتظارات نرخ بهره خبرگزاری برنا، شاخص های ایالات متحده در روز پنجشنبه اغلب بدون تغییر بودند. آمار اقتصاد کلان اغلب مثبت بودند هرچند اندکی ضعیف تر از حد انتظار بودند. تولید ناخالص داخلی 2.3% افزایش پیدا کرد که اندکی کمتر از رقم 2.5% مورد انتظار است. اقتصاد ایالات متحده در سه ماهۀ نخست سال 1.5% رشد داشت در حالیکه برای سال قبل 1.9% به ثبت رسیده است. دلیل اصلی رشد سه ماهۀ دوم، مخارج مصرف کنندۀ ارزان برای نفت است. شاخص مخارج فردی (PCE) در نیمۀ نخست سال 2.2% رشد پیدا کرد که بیشترین میزان رشد از اوایل سال 2012 تاکنون است. سرمایه گذاران با توجه به آمار اقتصاد کلان که دیروز منتشر شدند این عقیده را پیدا کردند که احتمال افزایش نرخ بهرۀ از سوی فدرال ریزرو افزایش پیدا کرده است. این عامل از شاخص دلار(US Dollar index) حمایت کرد. شرکت های Procter & Gamble, Facebook و Whole Foods Market گزارش های درآمدی فصلی بدتر از حد انتظاری اعلام کردند و ارزش سهام شان به ترتیب 4%، 1.8% و 11.6% سقوط کردند. این آمار، آمار اقتصادی مثبت را خنثی کردند. در نتیجه سهام ایالات متحده حرکت قدرتمندی نداشت. گردش معاملات در بورس های سهام ایالات متحده به 6.4 میلیارد سهم رسید که 5% پایین تر از میانگین ماهیانه است. شاخص مدیران خرید ماه ژوئیه در ایالات متحده برای شیکاگو امروز در ساعت 15:45 CET منتشر خواهد شد. دانشگاه میشیگان در ساعت 16:00 CET شاخص ضریب اطمینان مصرف کننده را منتشر خواهد شد.
سهام اروپا برای چهارمین روز انتظارات نرخ بهره متوالی رشد پیدا کرد که به دلیل گزارش های خوب شرکتی بود. شرکت داروسازی بلژیکی UCB تخمین اش برای درآمدهای سالیانه اش را افزایش داد و ارزش سهامش 5.2% رشد پیدا کرد. بانک های BNP Paribas و Natixis و ایرباس درآمدهای مثبت منتشر کردند. ارزش سهام BNP رشدی 3.5درصدی پیدا کرد. سرمایه گذاران انتظار دارند که مجموع درآمد شرکت ها 5.7% افزایش پیدا کند. شاخص های بیکاری و بهای مصرف کننده امروز در منطقۀ یورو منتشر شدند. ارزیابی ما این است که اندکی منفی بودند. آمار اقتصادی مهمی در اتحادیۀ اروپا در روز جمعه منتشر نخواهند شد.
شاخص Nikkei امروز رشد داشت که به دلیل آمارهای خوب مربوط به بازار کار و تورم ژوئیه است. بهای مصرف کننده بیشتر از حد انتظار افزایش پیدا کرد و خطرات تورمی کاهش یافت.
قیمت های آتی غلات افزایش پیدا کردند که تحت تاثیر انتظارات برای خشکسالی در اروپا، کانادا و آرژانتین است. قیمت های غلات در ژوئیه به شدت تحت تاثیر شرایط آب و هوایی بودند. از آنجائیکه شرایط آب و هوایی در ایالات متحده بسیار خوب بود، ممکن است قیمت های آتی گندم بیشترین کاهش ماهیانه طی 4 سال را نشان دهند. لازم به ذکر است شورای بین المللی غلات تخمین اش را برای تولید جهانی ذرت در فصل 2015/2016 به 966 انتظارات نرخ بهره میلیون تن افزایش داد (به دلیل افزایش احتمالی محصول در چین) و تخمین اش را برای تولید گندم به دلیل کانادا به 710 میلیون تن کاهش داد.
قیمت های نفت پس از نشست روسیه با اعضای اوپک کاهش پیدا کردند. نمایندگان اوپک در طی این گفتگو گفتند که قصد کاهش تولید را ندارند. وزیر انرژی روسیه، آلکساندر نواک، تخمین می زند که تقاضای نفت در امسال 1.2 تا 1.3 میلیون بشکه کاهش پیدا کند. او اعتقاد دارد که قیمت های نفت حول و حوش 50 تا 65 دلار در هر بشکه نوسان داشته باشند.
قیمت های آتی طلا برای ششمین هفتۀ متوالی افت پیدا کرد که طولانی ترین روند کاهش برای 16 سال اخیر است و در طی ماه ژوئن 7.4% کاهش داشت که بدترین سقوط ماهیانه طی 2 سال اخیر است. افزایش احتمالی نرخ بهره دلیل اصلی این روند نزولی است. از منظر تئوری، این باعث شد تا دارائی های دلار جذاب تر شوند. لازم به ذکر است که تقاضا برای طلا در چین کاهش پیدا کرده است: طلا در بورس شانگهای فقط 1% بالاتر از لندن معامله می شود. ما با توجه به کاهش شدید بهای طلا، از یک افزایش قیمت پس از انتشار آمار اشتغال غیرکشاورزی در 7 اوت صرف نظر نمی کنیم.
آیا بیت کوین در پایان دوران رکودی قرار دارد؟
با توجه به شرایط همچنان احتمال افت قیمت بیت کوین وجود دارد. برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که بیت کوین احتمالا تا حوالی ۱۴ الی ۱۵ هزار دلار افت را تجربه کند.
فردای اقتصاد: بیت کوین بعد از ریزش ۱۹ درصدی که بعد از انتشار نرخ تورم ایالت متحده تجربه کرد، در دو هفته اخیر تقریبا روزهای آرامی را پشت سر گذاشت. در طی مدت اشاره شده نرخ تورم اروپا منتشر شد. همانطور که انتظار می‌رفت اغلب کشورهای عضو اتحادیه دچار روند صعودی تورم شده‌اند و برخی از آنها به طور کم سابقه‌ای تورم دو رقمی را ثبت کرده‌اند. این موضوع تداوم روند افزایش نرخ بهره را در اروپا مطمن‌تر می‌کند. انتشار خبر تورم اروپا باعث شد قیمت بیت کوین به عقب رانده شود اما مجددا مانند دفعات قبلی از سطح ۱۸ هزار دلار مورد حمایت قرار گرفت.
مهمترین تهدیدهای موجود در بازار
یکی از مهمترین علت‌های ریزش قیمت بیت کوین به عوامل اقتصاد کلان و سیاست‌های انقباضی مربوط میشود. این تهدید همچنان پابرجا باقی مانده است.
در چند روز گذشته شاخص PMI اروپا و آمریکا منتشر شد که کمتر از میزان انتظارات بود. بسیاری از افراد اعتقاد دارند، از آنجایی که این موضوع نشان دهنده شروع رکود است ممکن است بر تصمیمات فدرال رزرو در جهت تعدیل سیاست‌های انقباضی موثر باشد. اما پاول، ریئس فدرال رزرو، بارها تاکید کرده است که آنها تا دستیابی به تورم ۲.۵ درصدی، به سیاست‌های سخت‌گیرانه خود ادامه خواهند داد، حتی اگر این موضوع به قیمت پذیرفتن رکود اقتصادی باشد.
در کنار سیاست‌های انقباضی و افزایش نرخ بهره، وقوع رکود اقتصادی در ایالت متحده و دنیا از دیگر تهدیدهای مهم است که بازارهای پرریسک مانند رمزارزها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند با تداوم روند افزایش نرخ بهره، رکود اقتصادی رخ خواهد داد به طوری که بسیاری از نشانه‌های رکود نیز در حال حاضر دیده میشود.
قانون‌گذاری و احتمال اعمال محدودیت برای رمزارزها، عامل دیگریست که ممکن است سبب ایجاد نگرانی‌هایی در این زمینه گردد. هنوز اقدام مشخصی در این زمینه انجام نگرفته است اما پیش بینی میشود در سال پیش بخش‌نامه‌هایی در جهت سامان دادن به این بازار به تصویب رسد. گرچه این موضوع در ابتدا می‌تواند سبب نوساناتی گردد، اما در بلند مدت به نفع این بازار خواهد بود چرا که به آن چهارچوب خواهد بخشید. بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند در یک فضای قانونی اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و این مورد می‌تواند مشوقی برای آنها باشد.
جنگ روسیه و اوکراین در کنار بحران انرژی در اروپا، از دیگر تهدیدهای مهم در این بازار محسوب میشود.
در واقع در انتظارات نرخ بهره شرایطی که اقتصاد در شرایط نامساعدی قرار دارد و به طور کلی ریسک سرمایه‌گذاری در سطح بالایی قرار دارد، تمایل به بازارهایی مثل کریپتو که پرنوسان و بی‌ثبات است، بسیار اندک خواهد بود.
نبود تقاضای موثر در بازار
در روندهای صعودی سال ۲۰۱۷ و قبل از آن اغلب افرادی اقدام به سرمایه‌گذاری در این بازار کردند که دارای دانش در زمینه نرم‌افزار و رشته‌های مرتبط بودند. اکثر این افراد به سرمایه‌گذاری خود ایمان داشتند. در دوران صعودی که از سال ۲۰۲۰ سال آغاز شد سرمایه‌گذاران جدید و تازه نفس وارد بازار شدند که بسیاری از آنها تحت تاثیر موج صعودی شکل گرفته اقدام به سرمایه‌گذاری کردند. در حال حاضر درصد بالایی از این افراد در ضرر قرار دارند و یا با ضرر از بازار خارج شده‌اند. با توجه به شرایط اقتصاد کلان و ریسک‌های موجود و همچنین ضرر سنگینی بسیاری از سرمایه‌گذران در آن قرار دارند، انگیزه لازم برای ورود سرمایه‌گذاران جدید به این بازار وجود ندارد. رمزارزها برای شروع روند صعودی قوی و با ثبات نیاز به یک موجی از تقاضای پایدار و همچنین ورود سرمایه‌های جدید دارند، اما در شرایط کنونی این مهم بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد.
بررسی داده‌های آنچین
در حال حاضر اغلب شاخص‌های آنچین در جایی قرار گرفته‌اند که بیت کوین در اواخر دوران نزولی خود در این انتظارات نرخ بهره نواحی قرار داشته است. شاخص MVRV و رزرو ریسک از جمله این شاخص‌ها هستند. اکنون شاخص MVRV در منطقه ای قرار گرفته، که نشان دهنده ارزنده بودن قیمت بیت کوین است. بر اساس این شاخص در حال حاضر قیمت بیت کوین در زیر قیمت واقعی آن در حال معامله است و حباب منفی دارد. در سیکل‌های قبلی بیت کوین قبل از اینکه روند صعودی خود را آغاز کند مدتی در این ناحیه قرار داشته است و اکنون از لحاظ زمانی نیاز دارد مدتی در این ناحیه باقی بماند.
شاخص MVRV
شاخص رزرو ریسک نیز اکنون در منطقه سبز رنگ قرار گرفته که نشان دهنده ریسک پایین در بازار است. این موضوع به این معنی نیست که بیت کوین بعد از این قیمت‌های پایین‌تر را نخواهد دید، بلکه به این معنیست که ریسک بازار نسبت به گذشته در سطح پایین‌تری قرار دارد.
با توجه به شرایط موجود همچنان احتمال افت قیمت بیت کوین وجود دارد. بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند که بیت کوین احتمالا تا حوالی ۱۴ الی ۱۵ هزار دلار افت را انتظارات نرخ بهره تجربه کرده و بعد از آن روند صعودی خود را شروع کند.
شاخص ریسک
نرخ بهره و بازار فارکس
بین نرخ‌های بهره (interest rates) و معاملات فارکس، رابطه‌ی زیادی وجود دارد. فارکس توسط متغیرهای بسیاری هدایت میشود؛ اما نرخ بهره ی ارز، یک عامل بنیادین بوده که از همه‌ی متغیرهای دیگر مهمتر است.
به عبارت ساده تر، پول تلاش می‌کند با بالاترین نرخ بهره‌ی واقعی، ارز را دنبال کند. نرخ بهره‌ی واقعی برابر است با نرخ بهره‌ی اسمی منهای تورم.
معامله‌گران فارکس، باید مراقب نرخ بهره‌ی بانک مرکزی هر کشور باشند و مهمتر از همه، زمانی که انتظار میرود نرخ بهره تغییر کند، حرکت‌های ارزی را پیش‌بینی کنند.
این درس به طور کامل نرخ بهره را پوشش خواهد داد و موارد زیر را مطرح می‌کند:
- نرخ بهره چیست و چگونه بر ارزها تاثیر می‌گذارند
- اختلاف نرخ بهره‌ی فارکس
- چگونه معامله‌گران می‌توانند نرخ‌های بانک مرکزی و تاثیر آنها بر بازار فارکس را پیش‌بینی کنند
- استراتژیهای مهم معاملاتی نرخ بهره‌ی فارکس
نرخ بهره چیست و چرا برای معامله‌گران فارکس مهم است؟
وقتی معامله‌گران درباره‌ی “نرخ بهره” صحبت می‌کنند، معمولا به نرخ های بهره بانک مرکزی اشاره می‌کنند. نرخ های بهره برای معامله‌گران فارکس اهمیت زیادی دارند چون هنگامی که نرخ مورد انتظارِ نرخ‌های بهره تغییر می‌کند، به طور کلی ارز از آن پیروی می‌کند.بانک مرکزی، چندین ابزار سیاست پولی دارد که می‌تواند از آنها برای تاثیر بر نرخ بهره استفاده کند. متداولترین آنها عبارتند از:
- عملیات بازار باز: خرید و فروش اوراق بهادار در بازار با هدف تاثیر بر نرخ بهره .
- نرخ تنزیل (The discount rate) : نرخی که از سوی تسهیلات اعطای وام منطقه‌ای بانک فدرال رزرو (Federal Reserve Bank)، به بانک های تجاری و سایر موسسات سپرده گذاری به صورت وام پرداخت میشود.
بانکهای مرکزی دو وظیفه‌ی اصلی دارند:
- مدیریت تورم
- ایجاد ثبات برای نرخ ارز کشور خود
آنها این کار را با تغییر نرخ بهره و مدیریت عرضه‌ی پول ملی انجام می‌دهند. وقتی که تورم به سمت بالا میرود، یعنی از هدف بانک مرکزی بالاتر رود، آنها نرخ بانک مرکزی را (با استفاده از ابزارهای سیاست گذاری) افزایش می‌دهند، که این کار می‌تواند اقتصاد را محدود سازد و تورم را دوباره کنترل کند.
چرخه‌ی اقتصادی و نرخ بهره
اقتصاد یا در حال انبساط است یا در حال انقباض. وقتی که اقتصاد در حال انبساط (یا توسعه) است، همه وضعیت بهتری دارند، و وقتی که اقتصاد در حال انقباض (یا رکود) است، همه وضعیت بدتری دارند. هدف بانک مرکزی این است که کنترل تورم را به دست گیرد درحالیکه به اقتصاد این امکان را می‌دهد تا با سرعت متوسط رشد کند ، همه‌ی این اهداف با مدیریت نرخ بهره محقق می‌شوند.
وقتی که اقتصاد در حال انبساط است (یعنی رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) مثبت است)، مصرف کننده‌ها درآمد بیشتری کسب می‌کنند. درآمد بیشتر به هزینه‌ی بیشتر منجر میشود، که به پول بیشتر به دنبال کالای کمتر منجر میشود که همین باعث شروع تورم میشود. اگر تورم کنترل نشود، می‌تواند فاجعه بار باشد، بنابراین بانک مرکزی با افزایش نرخ‌های بهره تلاش می‌کند تا تورم را در سطح هدف خود که (برای بیشتر بانک های مرکزی) ۲% است، حفظ نماید. نرخ بهره‌ی افزایش یافته، وام را هزینه‌بر تر می‌کند (costlier: هزینه‌بَر تَر/ با هزینه ی برتر اشتباه گرفته نشود/ یعنی هزینه بازپرداختش بالا میرود) و به کاهش خرج و مخارج و تورم کمک می‌کند.
اگر اقتصاد در حال انقباض باشد (یعنی رشد تولید ناخالص داخلی یا همان GDP منفی باشد) ، تورم زدایی (یعنی تورم منفی) مشکل میشود. بانک مرکزی نرخ بهره را پایین می‌آورد تا هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها، شروع به گرفتن وام با نرخ بهره‌ی پایین می‌کنند، و این کار باعث افزایش اشتغال، رشد و در نهایت، تورم میشود.
چرخه چیزی شبیه به شکل زیر است:
نرخ بهره چگونه بر ارزها تاثیر می‌گذارد؟
تغییر در انتظارات نرخ‌های بهره که به تغییر در تقاضا برای ارز منجر میشود، بر نرخ بهره‌ی بازارهای فارکس تاثیر می‌گذارد. جدول زیر سناریوهای احتمالی ناشی از تغییر در انتظارات نرخ بهره را نشان می‌دهد:
| انتظارات بازار | نتایج واقعی | نتیجه‌ی تاثیر بر فارکس |
| افزایش نرخ | نگه داشتن نرخ | کاهش ارزش ارز |
| کاهش نرخ | افزایش نرخ | افزایش ارزش ارز |
| نگه داشتن نرخ | افزایش نرخ | افزایش ارزش ارز |
| نگه داشتن نرخ | کاهش نرخ | کاهش ارزش ارز |
رابطه نرخ بهره با معاملات فارکس
فرض کنید که شما یک سرمایه‌گذار در بریتانیا هستید که باید مبلغ زیادی پول را در یک دارایی بدون ریسک، مانند اوراق قرضه دولتی، سرمایه‌گذاری کنید. نرخ بهره در آمریکا در حال بالا رفتن است، بنابراین شما شروع به خرید دلار آمریکا می‌کنید تا در اوراق قرضه دولتی آمریکا سرمایه‌گذاری کنید.
شما (به عنوان سرمایه‌گذار بریتانیایی) برای سرمایه‌گذاری در کشوری با نرخ بهره‌ی بالاتر، تنها نیستید. بسیاری از سرمایه‌گذاران دیگر هم افزایش بازده را دنبال می‌کنند و بنابراین تقاضا برای دلار آمریکا افزایش می‌یابد که باعث افزایش ارزش ارز میشود. معامله‌گران می‌توانند سعی کنند تغییر در انتظارات این نرخ که می‌تواند تاثیر زیادی بر ارز داشته باشد را پیش‌بینی کنند .
در اینجا مثالی ارائه شده است که نشان می‌دهد زمانی که بازار انتظار دارد بانک مرکزی نرخ بهره را نگه دارد، اما بانک مرکزی نرخ بهره را کاهش می‌دهد، چه اتفاقی روی می‌دهد. در این مثال این انتظار وجود داشت که بانک رزرو استرالیا نرخ بهره را در ۲% نگه دارد اما در عوض بانک رزرو آن را به ۱.۷۵% کاهش داد. بازار به خاطر این کاهش، نرخ شگفت زده شد و بنابراین ارزش جفت ارز AUD/USD (دلار استرالیا/ دلار آمریکا) کاهش یافت.
آشنایی با اختلاف‌های نرخ بهره فارکس
اختلاف نرخ بهره
اگر یک معامله‌گر انتظار داشته باشد آمریکا به طور غیر منتظره‌ای نرخ بهره را افزایش دهد، پیش‌بینی می‌کند ارزش دلار آمریکا ممکن است افزایش یابد. معامله‌گر برای افزایش شانس موفقیت خود می‌تواند دلار را در برابر ارزی با نرخ بهره‌ی پایین بخرد زیرا این دو ارز در جهت نرخ بهره‌ی مربوطه، واگرا هستند.
نرخ بهره و اختلاف‌های آن، تاثیر زیادی بر افزایش و کاهش ارزش جفت ارز دارند. تغییر در اختلاف نرخ بهره به افزایش یا کاهش ارزش جفت ارز مربوط است. درک این موضوع به صورت دیداری آسانتر است. نمودار زیر، جفت ارز AUD/USD را مقایسه می‌کند (گراف کندل استیک) و اختلاف بین اوراق قرضه دولتی دوساله ی دلار استرالیا (AUD) و اوراق قرضه دولتی دوساله‌ی دلار آمریکا (USD) را نشان می‌دهد(گراف نارنجی). رابطه این دو نشان می‌دهد که بازده اوراق قرضه دلار استرالیا نسبت به اوراق قرضه دلار آمریکا کاهش یافته، بنابراین ارز نیز کاهش یافته است.
اختلاف‌های نرخ بهره به طور گسترده‌ای در کری ترید استفاده می‌شوند. در کری ترید پول از یک کشور با نرخ پایین وام گرفته میشود و در کشوری با نرخ بهره‌ی بالاتر سرمایه‌گذاری میشود. با این وجود، انجام کری ترید با ریسک همراه است.
(carry trade: معاملات انتقالی یا کری ترید در واقع شامل فروش ارزی است که بهره بانکی کمتری دارد و در همان زمان خرید ارزی است که بهره بانکی بیشتری دارد.)
به دنبال انتظارات گلدمن ساکس درباره نرخ بهره فدرال رزرو در سال جاری، بیت کوین کاهش یافت
با توجه به انتظارات بانک گلدمن ساکس مبنی بر اینکه فدرال رزرو ایالات متحده ممکن است نرخ بهره را بیشتر از آنچه پیشتر اعلام کرده بود ،افزایش دهد ،قیمت بیت کوین در صرافی کراکن ، به سطح ۴۰۶۰۰ دلار افت کرده است.
کاهش قیمت بیت کوین به نزدیکی مرز ۴۰,۰۰۰ دلاری
بر اساس گزارش بلومبرگ ترمینال، غول بانکی گلدمن ساکس انتظار دارد که فدرال رزرو نه سه بار بلکه چهار بار ، نرخ بهره را در سال جاری افزایش دهد.
در ۶ ژانویه (۱۶ دی)، زمانی که بیت کوین از ناحیه ۴۶۵۰۰ دلاری به ناحیه ۴۲۰۰۰ دلاری سقوط کرد، رسانه U.Today سه دلیل احتمالی برای افت ناگهانی قیمت را به اشتراک گذاشت: انتشار صورتجلسه فدرال رزرو یکی از آنها بود. این صورتجلسه حاکی از آن است که فدرال رزرو در اوایل ماه مارس ( اواسط اسفند ) سال جاری، نرخ بهره را افزایش می دهد.
بیت کوین تنها دارایی نبود که به این تحولات واکنش نشان داد. علاوه بر بیت کوین ، شاخص Nasdaq Composite نیز تحت تاثیر قرار گرفت زیرا ارتباط نزدیکی با رمزارز پرچمدار دارد. این شاخص امروز نیز کاهش یافت و از ۷ ژانویه ( ۱۷ دی ) ،۲.۳۷ درصد افت داشته است.
کاهش شاخص RSI بیت کوین حاکی از برقراری ترس شدید در بازار است
جدا از انتظارات جدید در زمینه افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در سال جاری، شاخص ترس و طمع بیت کوین در ۸ ژانویه ( ۱۸ دی ) به ۱۰ کاهش یافت که نشان دهنده ترس شدید است.
روز گذشته، شاخص RSI در نمودار بیت کوین برای نخستین بار از ماه می ( اردیبهشت ) به زیر ۳۰ رسید. این نیز حاکی از اشباع فروش بیت کوین است.
تظاهرات قزاقستان رشد هش ریت بیت کوین را متوقف کرد.
چهار روز پیش، هش ریت بیت کوین به دلیل قطعی اینترنت در قزاقستان به ۱۶۵ EH/s کاهش یافت.
درحال حاضر ، وضیعت این کشور روبه بهبود بوده و هش ریت نیز درحال بازیابی است.
نرخ بهره چیست؟
اگر با فرآیند دریافت وام از بانک آشنا باشید، می‌دانید که بانک، بابت وامی که به شما می‌دهد، در موعدهای مقرر، مبلغی را دریافت می‌کند. این مبلغ همان نرخ بهره است که می‌خواهیم به بانک بپردازیم. تعریف آن (Interest rate) عبارت است از نرخی که بابت جلوگیری از کاهش ارزش پول پرداختی در امروز و دریافتی در آینده (به دلیل ارزش زمانی پول و نرخ تورم) از وام‌گیرنده دریافت میشود. به زبان ساده‌تر، وقتی شما از بانک مبلغی را به‌عنوان وام قرض می‌گیرید، آن را به‌صورت تدریجی بازپرداخت می‌کنید. ولی ازآنجایی‌که ارزش انتظارات نرخ بهره پول به‌مرور زمان تغییر می‌کند، به‌منظور کاهش ارزش پول و لحاظ تورم، شما باید علاوه بر وام دریافتی، مبلغ اضافه‌ای را تحت عنوان بهره به بانک بپردازید که می‌تواند هزینه فرصت سرمایه گذاری نیز تعریف شود.
با این تفسیر که به‌منظور جبران فرصت‌های سرمایه‌گذاری وام‌دهنده، ممکن است مبلغی به‌عنوان حداقل سود مورد انتظار وام‌دهنده به این نرخ اضافه گردد؛ زیرا وام‌دهنده می‌توانست این مبلغ را در بازاری سرمایه‌گذاری کند ولی آن را به شما وام داده است. برای درک بهتر آن، می‌توانیم مثال بزنیم:
زمانی که شما در بانک حساب پس‌انداز افتتاح می‌کنید، بانک به شما مبلغی را به‌عنوان سود پرداخت می‌کند. این سود، هزینه فرصت سرمایه‌گذاری شما در بانک است. زیرا شما می‌توانستید پول خود را وارد بازار سهام، طلا، دلار، مسکن یا سایر سرمایه‌گذاری‌ها کنید و به بانک نسپارید. همچنین شما ممکن است اوراق خریداری نمایید و بابت آن سود دریافت نمایید که بابت سرمایه‌گذاری در این اوراق، به شما پرداخت میشود. این نرخ را می‌توان به عنوان یک عامل مالی در هنگام برداشت از سرمایه تعریف کرد.
رابطه بین نرخ بهره و سرمایه‌گذاری
رابطه بین این نرخ و سرمایه‌گذاری را می‌توان در رابطه بین نرخ سود یا قیمت سرمایه و تقاضا برای سرمایه جست‌وجو کرد. بر مبنای علم اقتصاد درصورتی‌که قیمت کالا یا خدمتی کاهش یابد، تقاضا برای آن نیز افزایش انتظارات نرخ بهره می‌یابد؛ بنابراین اگر تقاضا‌کنندگان سرمایه را همان سرمایه‌گذاران دانست. می‌توان این رابطه را نیز یک رابطه منفی برشمرد؛ به‌طوری‌که کاهش نرخ سود سرمایه، افزایش تقاضا برای سرمایه و درنتیجه افزایش سرمایه گذاری را در پی خواهد داشت.
نرخ بهره از دید کلان و خرد
چنانچه اندازه مبلغ بهره پرداختی به سرمایه برحسب درصد بیان شود گفته میشود میزان نرخ از دیدگاه کلان و بنگاه‌های اقتصادی نرخ بهره قیمتی است که برای دریافت اعتبار یا پول پرداخت می‌گردد و یا برخی در اصطلاح آن را هزینه اجاره پول عنوان می‌کنند. از دیدگاه خانوارها می‌توان گفت این نرخ بهره پاداش به تعویق انداختن مصرف است. در این حالت بیانگر نرخی است که یک فرد می‌تواند قدرت خرید امروز را با انداختن مصرف کند یا مصرف کنونی خود را به تأخیر بیندازد. پس نرخ نقش متفاوت بین مصرف کنونی و پس‌انداز بازی می‌کند. در شناختی که از این نرخ به دست دو گروه بزرگ خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی نگاه خاصی داشتند اما نکته قابل‌توجه آن است که برای آنها عام بهره بسیار اهمیت دارد. درواقع این نرخ به آنها علامت می‌دهد که چگونه تصمیم بگیرند و در چه قیمتی پول را در اختیار قرار دهند و یا آن را قرض بگیرند. بازارهای مالی که در آن پول نقش کلیدی را بر عهده دارد، به نرخ بهره واکنش انتظارات نرخ بهره نشان می‌دهد. همچنین در ارتباط مهمی که بین پس‌اندازهای خانوارها و سرمایه‌گذاری بنگاه‌های اقتصادی برقرار میشود نقش تعیین‌کننده‌ای بازی می‌کند.
انواع نرخ بهره
بر اساس یک تقسیم‌بندی، انواع نرخ بهره به‌قرار زیر است:
این نرخ همان نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین معیار اندازه‌گیری افزایش خالص در بهره‌وری به خاطر استفاده از کالاهای سرمایه‌ای است. به‌طور مثال اگر با استفاده از ماشین‌آلاتی، ۲۰۰ کیلو محصول به دست آید، نرخ طبیعی بهره ۲۰۰ کیلو محصول در سال است.
این نرخ، همان بهره سرمایه در کوتاه‌مدت یا نرخ بازار پول است. نرخ جاری را عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌کند.
وقتی نرخ بهره طبیعی با نرخ بهره بازار یکی شود، نرخ بهره تعادلی به دست می‌آید.
- نرخ بهره واقعی و نرخ بهره اسمی:
همان نرخی است که در قرارداد میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده تعیین میشود. وام‌گیرنده باید درصد مشخص خود را به وام‌دهنده بپردازد. در نرخ واقعی، تورم از نرخ اسمی کسر میشود. وام‌گیرنده در این حالت درصد مشخص‌شده بدون تورم را می‌پردازد.
اغلب ناشران اوراق قرضه، بهره مربوط به ورقه قرضه را در فواصل زمانی ۳ ماه یا ۶ ماه پرداخت می‌نمایند که این امر برای سرمایه‌گذار این فرصت را پدید می‌آورد که سود دریافتی را مجدداً سرمایه‌گذاری نموده و بازده خود را افزایش دهد. بنابراین نرخ بهره سرمایه‌گذار در این صورت متفاوت از نرخ اعلام‌شده خواهد بود. به جهت محاسبه سود در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر نرخ مؤثر بیشتر از این نرخ نرمال خواهد بود و سپرده‌گذار سود بیشتری به دست می‌آورد. براین اساس هرچقدر که بازه زمانی پرداخت سود کوتاه‌تر باشد، نرخ مؤثر بزرگ‌تر از نرخ نرمال خواهد بود. در این حالت در محاسبه سود سپرده به‌جای نرخ نرمال از نرخ مؤثر استفاده میشود.
راه‌های محاسبه نرخ بهره
معمولاً دو راه برای محاسبه آن وجود دارد:
بر اساس میزان مبلغی که شما در حساب بانکی سپرده‌گذاری می‌کنید و نرخ سود سالانه محاسبه میشود.
در این حالت علاوه بر محاسبه نرخ بهره سرمایه اصلی، نرخ تعلق‌گرفته به نرخ بهره نیز به مبلغ کل افزوده میشود. شاید در بدو امر، این افزایش بزرگ نباشد، اما در بلندمدت و برای مبالغ هنگفت، روش مرکب راهی بسیار مؤثر و آسان برای کسب سود بیشتر است.
فرمول نرخ بهره ساده
این فرمول برابر با حاصل‌ضرب سه متغیر اصل سرمایه، نرخ بهره سالانه و تعداد سال‌ها
فرض کنید ۱۰۰۰ تومان با نرخ سود سالانه ۲۴ درصد برای ۹ ماه وام گرفته‌اید. در این صورت شما ۱۸۰ تومان بهره مقروض خواهید بود.
بهره مرکب از طریق عبارت زیر به دست می‌آید:
وقتی از روش مرکب استفاده می‌کنیم، چون سود به‌صورت ماهانه از اصل سرمایه + سود انباشته‌شده از ماه‌های قبلی گرفته انتظارات نرخ بهره انتظارات نرخ بهره میشود، مقدار آن بالاتر است. همچنین میزان آن برای چارچوب‌های زمانی کوتاه‌تر، برای هر دو روش نسبتاً مشابه خواهد بود. با افزایش زمان بازپرداخت، تفاوت بین این دو نوع از محاسبات سود نیز رشد می‌کند. معمولاً نرخ بهره برای یک سال محاسبه میشود و هرگاه مدت آن مشخص نشود منظور همان دوره سالانه است.
در هر زمان، نرخ‌های گوناگونی می‌توان یافت که به انواع مختلف وام مانند وام سرمایه‌گذاری ثابت، وام مسکن، وام سرمایه در گردش، قروض کوتاه‌مدت یا بلندمدت دولتی و غیره مربوط میشود.
علت این تفاوت نرخ‌ها در چیست؟
مبلغ وام داده‌شده در حقیقت رجحان پس‌انداز به مصرف در زمان حال است. هراندازه تمایل به مصرف حال پول نسبت به مصرف آینده آن زیادتر باشد بدیهی است که مبلغ بیشتری باید برای تعویق مصرف پول پرداخت، یعنی نرخ بهره بیشتر خواهد بود.
وام دادن عموماً به معنای مبادله پول با یک دارایی غیر پولی مانند اوراق قرضه یا اسناد خزانه است که به‌عنوان یک وسیله پرداخت برای کالاها و خدمات موردپذیرش همگانی نیست. هرگاه قبل از تاریخ سررسید، نیاز وام‌دهنده به پول بیش از موجودی او باشد، ناچار باید یا دارایی غیر پولی خود را به پول تبدیل کند، یا دست به استقراض بزند. این تبدیل دارایی غیر نقدی به وجه نقد ممکن است با مشکلات، تأخیر و حتی زیان همراه باشد و لذا معاوضه‌ی یک دارایی نقدی (پول) با دارایی دیگری که از نقدینگی کمتری برخوردار است می‌تواند در صورت نیاز وام‌دهنده به پول متضمن ریسک زیان برای او باشد؛ بنابراین در جریان وام دادن تقبل این ریسک باید جبران گردد و همین است که ضرورت وجود نرخ بهره را ایجاب می‌کند.
ممکن است وام‌دهنده نسبت به بازپرداخت وام از سوی وام‌گیرنده مطمئن نباشد و وام در حقیقت نکول نشود. تقبل این ریسک نیز دلیل دیگری است برای وجود نرخ بهره و میزان چنین ریسکی نیز به نوع وام پرداختی بستگی دارد.
هرگاه تورم قیمت‌ها در اقتصاد وجود داشته باشد، ارزش واقعی مبلغ وام تا زمان سررسید به نسبت میزان تورم کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب برای جبران خطر کاهش قدرت خرید پول وام‌دهنده، وجود نرخ بهره ضرورت می‌یابد.
دیدگاه شما