کاربردهای اوراق سلف چیست؟

همان‌گونه که اشاره کردم، انتشار این اوراق هم برای خریداران (خانوارها) و هم برای سازندگان مزایای متعددی به همراه دارد. ازجمله این مزایا برای سازندگان تأمین مالی پروژه‌ها و همچنین اطمینان از فروش واحدهای در دست تولید آن‌هاست و به نظر می‌رسد جذابیت کافی برای ورود سازندگان به این بازار وجود دارد.

اوراق بهادار چیست؟ انواع و نحوه خرید

همه ما انسان ها در طول زندگی خود بارها و بارها کلماتی از قبیل اوراق بهادار، بورس، ابزار مالی ، اوراق بدهی، بازار مشتقات و این دسته موضوعات را یا در اخبار تلویزیون و رادیو و یا از اطرافیان خود شنیده ایم و با انها آشنا هستیم اما خیلی از افراد اطلاعی از تعاریف علمی این مفاهیم و کاربرد انها در اقتصاد کشور، جهان و حتی در زندگی شخصی خود ندارند. اوراق بهادار در واقع سندی قابل داد و ستد است که انواع گوناگونی دارد و نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارد. در این مقاله می‌آموزیم که اوراق بهادار به چه معناست؟ انواع آن چیست؟ چگونه و تحت چه شرایطی امکان خرید و فروش انرا داریم؟ اگر شما هم به دنبال افزایش دانش اقتصادی خود هستید تا پایان این مقاله با مدرسه بورس همراه باشید.

آشنایی با انواع دارایی(Asset)

در دنیای اقتصاد هر چیزی که انرا به عنوان دارایی میشناسیم به دو دسته تقسیم بندی میشود :

1. دارایی های مشهود :دارایی های ملموس که جنبه فیزیکی دارند ، مثل : مسکن ، طلا ، اسکناس و …
2. دارایی های نامشهود :دارایی های غیرملموس که جنبه فیزیکی ندارند اما ارزشمند هستند مثل : برند تجاری ، اوراق بهادار ، اطلاعات و …

اوراق بهادار به عنوان یک دارایی مالی نامشهود با توجه به انواع گوناگون خود کاربرد های مختلفی دارد برای مثال دارند تعدادی اوراق بهادار سهام یک شرکت است ، در واقع به میزان سهام خود مالک بخشی از شرکت محسوب میشود و در سود و زیان شرکت شریک است.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد.همچنین این سند قابلیت داد و ستد داشته و برای انتقال دارایی استفاده میشود.نهادی که این اوراق را صادر میکند،صادرکننده اوراق است و برای اینکه هرنوع از این اوراق بدست خریدار برسد واسطه هایی به نام کارگزاری ها هستند که با نهاد صادرکننده اوراق در ارتباط هستند و اوراق های مختلف را برای خریداران و متقاضیان خریداری می‌کنند.

انواع اوراق بهادار

چهار نوع اصلی اوراق بهادار عبارت اند از :

• اوراق بدهی ( اوراق قرضه )
• اوراق صاحبان سهام
• اوراق مشتقات
• اوراق ترکیبی ( ترکیبی از اوراق بدهی و سهام )

اوراق بدهی( اوراق قرضه )

اوراق بدهی یا به عبارتی اوراق قرضه (Bonds) ، اوراقی است با درامد ثابت (Fix Income)که در تاریخ سررسید آن ،میزان پول قرض گرفته شده همراه با بهره ای از قبل مشخص شده توسط وام گیرنده بازپرداخت میشود.
ارزش معاملات روزانه اوراق بدهی به مراتب بیشتر از اوراق سهام هست ، زیرا این نوع اوراق همیشه مورد توجه سرمایه گذاران نهادی ، در کنار بنگاه های دولتی و غیر دولتی است و میزان زیادی از این اوراق نزد آنها نگه داری می‌شود.

اوراق بهادار اسلامی (صکوک)

از انجا که اوراقی همچون اوراق قرضه به دلیل ربوی بودن در بازار سرمایه اسلامی قابل معامله نیستند ، کارشناسان درصدد برامدند که ابزاری منطبق با تعالیم اسلام طراحی کنند که از انها به عنوان ابزار مالی اسلامی یا صکوک یاد میشود که به سه گروه کلی تقسیم میشوند :

• اوراق غیر انتفاعی چون قرض الحسنه

اوراق بهاداری است که بر اساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می شود و به موجب آن قرارداد، ناشر اوراق به میزان ارزش اسمی آنها از دارندگان اوراق استقراض می کند و به همان مقدار به آنها بدهکار است و بایستی در سررسید معین یا عندالمطالبه به آنان بپردازد.

اوراق بهادار غیر انتفاعی است که به قیمت اسمی مشخص برای مدتی معین منتشر می شود و به واقفینی که قصد مشارکت در طرح‌های عام المنفعه را دارند واگذار می شود.

• اوراق انتفاعی با بازده مشخص

اوراق انتفاعی مثل مرابحه، اجاره، استصناع و اوراق انتفاعی با بازده انتظاری مانند اوراق مشارکت و مضاربه که تعاریف آنها بشرح زیر می باشد.

مرابحه

اوراق بهاداری است که دارندگان آن به صورت مشاع مالک دارایی مالی هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است، این اوراق بازدهی ثابت داشته و قابل فروش در بازار ثانوی میباشند.

اجاره

اوراق بهاداری است که براساس عقد اجاره منتشر می شود و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آن، در دارایی مبنای انتشار اوراق است که اجاره داده می شود.

استصناع

اسناد و گواهی‌های دارای ارزش یکسان هستند و برای تجمیع وجوه لازم جهت ساخت دارایی استفاده می‌شوند که پس از ساخت، تحت تملک دارنده صُکوک در می آید.

اوراق مشارکت

سندی است گویای مالکیت دارنده آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق به دولت، شرکت‏های تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، صاحب اوراق مشارکت در تغییر قیمت دارایی شریک می شود.

مضاربه

سندی‌ است گویای مالکیت دارندگان آن بطوری‌که ناشر اوراق مضاربه با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع آوری کرده و به عنوان مضاربه در اختیار بانی قرار می دهد، بانی در فعالیت اقتصادی سودآور (بازرگانی) به کار می گیرد و در پایان هر معامله یا پایان هر دوره مالی سود حاصله را براساس نسبت هایی که از پیش روی اوراق تعیین شده، میان خود و صاحبان اوراق تقسیم می کند.

اوراق سهام(Stocks)

اوراق صاحبان سهام به انواع گوناگونی با معیار های متفاوت دسته بندی میشوند که دو نوع پر کاربرد ان عبارت اند از :
۱- سهام عادی
۲- سهام ممتاز
متداول ترین نوع این اوراق ، سهام عادی است که در بازار بورس اوراق بهادار معامله میشود و که دارای دو نوع ارزش اسمی و بازاری هستند ؛ ارزش اسمی سهام هر شرکتی در ایران مبلغ 100 تومان است ، درحالی که ارزش بازاری سهام این گونه محاسبه نمیشود و تنها ابزار سنجش آن ، میزان عرضه و تقاضا در تابلوی سهام است و این نوع سهام نشان دهنده میزان مشارکت و مالکیت دارنده آن در شرکت است.
نکته قابل توجه این است که دارندگان این نوع سهام سود ثابتی دریافت نمیکنند چه بسا ممکن هست که مورد ضرر و زیان هم قرارگیرند، به همین ترتیب این نوع سهام در زیرمجموعه دارایی های پرریسک قرار میگیرد.
سهام ممتاز هم تا حدودی شبیه به سهام عادی است با این تفاوت که میزان سود کاربردهای اوراق سلف چیست؟ دارنده آن ، ثابت و غالبا به صورت توافقی است که بر سود سهامداران عادی مقدم است.

اوراق مشتقه(Derivatives)

اوراق مشتقه نوعی ابزار مالی است که صرف برگه و سند آن ارزشی ندارد بلکه به واسطه پشتوانه خود یعنی کالاهای فیزیکی ( دارایی های پایه ) که در مقابل خرید اوراق به خریدار تعلق میگیرد ،ارزش پیدا میکند.
رایج ترین دارایی های پایه یا مبنا شامل کالاها ، مواد اولیه مثل مواد شیمیایی ، فلزات ، طلا و حتی سهام و … میشود.
به عبارتی قرارداد میان خریدار و فروشنده همان اوراق مشتقه است ،درحالی که بهای این قرارداد و قیمت آن براساس قیمت تعیین شده برای کالای مدنظر مشخص میشود.

انواع اوراق مشتقه

اوراق مشتقه به طور کلی به 4 دسته تقسیم میشوند :

قرارداد آتی

قرارداد آتی یا (Future Contracts) قراردادی می باشد، که طرفین معامله، در زمان کنونی تصمیم می گیرند که کالایی را در زمانی مشخص در آینده، معامله نمایند. قیمت، ارزش و میزان معامله در زمان فعلی تعیین می گردد اما انتقال کالا و پول در آینده، صورت می گیرد.

قرارداد سلف

در واقع، قرارداد سلف به قراردادی گفته می‌شود که به موجب این قرارداد، کالا با قیمت معینی در زمانی مشخص در آینده (با توافق طرفین) تحویل داده می‌شود و مبلغ آن در هنگام معامله پرداخت می‌گردد.

قرارداد اختیار معامله

اختیار معامله (Option) قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد، حق(نه تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.

قرارداد معاوضه

معاوضه (swap) به این معناست که طرفین قرارداد بدون اینکه وجه نقدی ضمن عقد مبادله نمایند دو مال عینی و معین موضوع عقد کاربردهای اوراق سلف چیست؟ قرار میگیرد.

ویژگی های اوراق بهادار

این اوراق ، گواهی هستند که دلالت دارند بر پرداخت مبلغ ثبت شده روی آنها(مبلغ اسمی اولیه ) توسط منتشر کننده آن در آینده به این صورت که یک ورقه بصورت ثبتی و قانونی توسط دولت (یا هر موسسه دیگر) منتشر می شود که روی آن مبلغ اسمی و کاربردهای اوراق سلف چیست؟ اولیه مشخص شده است اما زمان بازپرداخت و سررسید انها به دلیل انواع گوناگونی که دارند متفاوت است.

شرایط و نحوه خرید اوراق بهادار

برای ورود به بازار سرمایه ، همه افراد نیازمند انجام دو دسته کار هستند، ابتدا آموزش کاربردی که لازمه آن گذراندن ساعت ها آموزش با کیفیت هست و در مرحله دوم کاربردهای اوراق سلف چیست؟ کاربردهای اوراق سلف چیست؟ نیاز به دریافت کد بورسی و دسترسی به سیستم معاملات و خرید اوراق بهادار می باشد، که مراحل آن بشرح زیر می باشد:
１- وارد شدن در سامانه سجام و ثبت نام با وارد کردن شماره همراه خود و دیگر اطلاعات خواسته شده و تکمیل کردن مراحل احراز هویت به صورت الکترونیکی در همین سامانه
２- ارسال شدن کد بورسی شما از طریق پیامک که یک عبارت شامل 5 رقم و 3 حرف است.
３- انتخاب کارگزاری مناسب جهت دسترسی به پنل معاملات خود و ثبت نام در آن
4- ارسال شدن نام کاربری و رمز عبور پنل معاملاتی شما در کارگزاری ثبت نام شده از طریق پیامک و کاربردهای اوراق سلف چیست؟ ایمیل
5-پرداخت مبلغی به حساب معاملاتی از طریق درگاه های اینترنتی
( حداقل مبلغ برای خرید 500هزار تومان است )
6-خرید اوراق بهادار

مدارک مورد نیاز برای خرید اوراق بهادار

مدارک مورد نیاز برای افراد حقیقی :

● تصویر صفحه اول شناسنامه
● تصویر پشت روی کارت ملی
● تصویر آخرین مدرک تحصیلی
● اطلاعات شماره حساب بانکی اعم از شماره حساب، شماره شبا، نام شعبه ، کد شعبه و بانک مورد نظر
● داشتن کارت بانکی با رمز دوم برای پرداخت هزینه ثبت نام در سجام به صورت آنلاین
● افراد زیر ۱۸ سال نمی‌توانند به صورت مستقیم مراحل ثبت نام بورس را انجام داده و نیاز به حضور والدین خود دارند.

مدارک مورد نیاز برای افراد حقوقی :

● تصویر روزنامه رسمی آگهی تأسیس شرکت
● تصویر روزنامه رسمی آگهی کلیه تغییرات
● تصویر اساسنامه شرکت
● کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره
● تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی و تعهدنامه
● تکمیل فرم توافقنامه معاملات آنلاین
● تکمیل فرم قرارداد معاملات برخط و پاسخ به معاملات برخط
● شرکت در آزمون معاملات بر خط
● ارائه نامه درخواست کد معاملاتی در سربرگ شرکت
● مدارک معرفی نماینده رسمی شرکت برای دریافت کد بورسی

خرید آنلاین و غیر حضوری اوراق بهادار

پس از دریافت نام کاربری و رمز عبور خود برای استفاده از پنل معاملاتی کارگزاری و واریز حداقل مبلغ مورد نیاز (500هزار تومان) ، میتوانید سهام و اوراق مدنظر خود را خریداری کنید و انرا در پرتفوی خود (سبدسرمایه گذاری) در پنل معاملاتی خود مشاهده کنید.
برای مشاهده لیست تمام سهام و صندوق های سرمایه گذاری و … میتوانید به سایت Tsetmc مراجعه کنید.
برای یادگیری کامل سایت Tsetmc پیشنهاد میکنیم در دوره اموزش نوین TSETMC مدرسه بورس شرکت کنید.

کارگزاران اوراق بهادار

برای مشاهده لیست کارگزاری های معتبر و دارای مجوز کافی است به سایت سازمان بورس اوراق بهادار مراجعه و در( قسمت فیلتر ها < نوع < کارگزاری ) کارگزاری مورد نظر خود را انتخاب کنید.

زمان خرید اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار ایران در روزهای شنبه تا چهارشنبه به جز روزهای تعطیل باز است.
ساعت ۸:۴۵ الی ۹ زمان پیش گشایش است که در این زمان خرید و فروشی انجام نمیشود و فقط میتوان در آن سفارشات خود را در دامنه قیمتی آن روز قرار داد.
از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ زمان اصلی بازار است که معاملات در این زمان انجام میشود.
از ساعت 11:30 الی 12 پیش گشایش و از 12 الی 15 زمان انجام معملات صندوق های طلا هست.

کارمزد خرید اوراق بهادار

فرمول محاسبه میزان کارمزد در زمان خرید : ( در زمان خرید نرخ مالیات صفر است )

0/003712 × قیمت خرید × تعداد سهام = محاسبه کارمزد خرید (سهام بورس)
0/003632× قیمت خرید × تعداد سهام = محاسبه کارمزد خرید (سهام فرابورس)

فرمول محاسبه میزان کارمزد در زمان فروش :

0/0088 ×قیمت خرید × تعداد سهام = محاسبه کارمزد فروش (هم سهام بورس و هم فرابورس)

سخن آخر

از همه شما ،همراهان گرامی مدرسه بورس سپاسگذاریم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. بسیار خوشحال میشویم اگر درخواست ها و پیشنهادات و انتقادات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. در نهایت ، همه فعالان بازار سرمایه برای اینکه بتوانند برای سال های متمادی و در هر شرایط اقتصادی در بازار بورس ماندگار باشند و به طور مستمر سود کنند نیاز هست که اموزش ببینند. شما میتوانید با شرکت در دوره جامع نوابغ بورس و سرمایه گذاری هر انچه که برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار حرفه ای لازم دارید بدست اورید.

اوراق سلف مسکن به نفع خریدار و سازنده است

در پی دومین عرضه موفق املاک در بورس کالا، وزیر راه و شهرسازی با دفاع تمام قد از عرضه املاک در این بازار از برنامه های این وزارتخانه برای بهره گیری از ابزارهای مالی نوین بورس کالا در حوزه مسکن خبر داد.

بورس کالا در حالی طی روز جاری میزبان عرضه نخستین املاک بانکی روی تابلوی املاک و مستغلات بود که پیش از این نیز یک ملک تجاری در شهر جدید پردیس عرضه شد که این ملک نیز با موفقیت مورد معامله قرار گرفت و به نظر می رسد با موفقیت فروش این دو ملک در بورس، راه برای عرضه سایر املاک به ویژه از سوی ارگان های دولتی و سایر بانک ها در بورس کالا روشن تر و هموارتر شده است.

ضمن اینکه بهره گیری از پتانسیل بازار سرمایه در حوزه مسکن همواره یکی از مهم ترین مباحث روز اقتصادی است که به یکی از دغدغه های جدی سیاست گزاران اقتصادی و مسوولان تبدیل شده است.

با توجه به اقبال گسترده مردم نسبت به بازار سرمایه و تبعیت بازارهای مختلف اقتصادی از نتایج مثبت روند رو به رشد ورود نقدینگی به بازار سرمایه، با محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در خصوص عرضه املاک در بورس کالای ایران به گفتگو پرداخته ایم که در ادامه می خوانید.

وزارت راه و شهرسازی برای استفاده از ظرفیت بازار سرمایه جهت کمک به حل چالش مسکن، چه بررسی‌هایی انجام داده؟ کدام یک از طرح‌های مورد بررسی را دارای ظرفیت اجرایی بیشتری می‌دانید؟

ابزارهای مختلفی برای تأمین مالی بخش مسکن از طریق بازار سرمایه، در مرحله بررسی هستند که ازجمله این ابزارها در بورس کالا می توان از اوراق سلف موازی استاندارد، انتشار اوراق خرید دین مصالح ساختمانی، صندوق‌های املاک و مستغلات و بازار تهاتری ملک و راه اندازی تابلوی مصالح، نام برد که استفاده از این ابزارها در حال بررسی است و در آینده‌ای نزدیک، به‌ویژه، اوراق سلف موازی استاندارد مسکن، عملیاتی خواهند شد.

طرح فروش متری مسکن و انتشار اوراق سلف موازی استاندارد مسکن در بورس کالا، درمجموع، با استقبال کارشناسان مواجه شد، باوجود برخی پیچیدگی‌ها در این زمینه، آیا فروش متری مسکن را طرحی برای پوشش ریسک سرمایه‌گذاری و کمک به خانه‌دار شدن مردم می‌دانید؟

اوراق سلف موازی استاندارد مسکن دارای مزایا و کارکردهای متعددی است که ازجمله آن‌ها، امکان تأمین مالی برای فعالان ساخت‌وساز و اطمینان از فروش، امکان خرید مسکن پیش از ساخت در یک بازار رسمی برای خانوارها، دسترسی به انجام معاملات از سراسر کشور، امکان سرمایه‌گذاری به‌صورت متری در مسکن و تضمین اجرای تعهدات سازندگان توسط شرکت بورس کالا بوده است که خرید مسکن پیش از ساخت در بازار رسمی و امکان خرید متراژهای متفاوت از واحدهای مسکونی، ریسک افزایش قیمت مسکن برای افرادی که توان خرید واحد مسکونی کامل را ندارند، پوشش خواهد داد.

ارزیابی شما از میزان آمادگی دستگاه‌های متولی مسکن برای فراهم کردن شرایط ورود سازندگان به بازار اوراق سلف موازی استاندارد مسکن چیست؟

همان‌گونه که اشاره کردم، انتشار این اوراق هم برای خریداران (خانوارها) و هم برای سازندگان مزایای متعددی به همراه دارد. ازجمله این مزایا برای سازندگان تأمین مالی پروژه‌ها و همچنین اطمینان از فروش واحدهای در دست تولید آن‌هاست و به نظر می‌رسد جذابیت کافی برای ورود سازندگان به این بازار وجود دارد.

به اوراق خرید دین بر پایه معاملات نسیه مصالح ساختمانی به‌عنوان یکی از طرح‌های در دست بررسی وزارت راه و شهرسازی اشاره کردید. بررسی این ابزار، اکنون در چه مرحله‌ای است؟

دستورالعمل‌ها و ضوابط لازم برای اجرایی شدن این ابزار توسط شرکت بورس کالا تهیه‌شده است که پس از اعلام نظر و تصویب نهایی آن توسط هیئت‌مدیره سازمان بورس عملیاتی خواهد شد. مزایای این اوراق، تأمین مالی تولیدکنندگان مصالح، عبور از رکود با جذب سرمایه‌های عمومی و کمک به خریداران و همچنین افزایش نقدشوندگی مطالبات است.

راه‌اندازی صندوق املاک و مستغلات به مرحله جمع‌بندی عملیاتی رسیده؟ سازوکار فعالیت این صندوق چگونه خواهد بود؟

به‌منظور عملیاتی شدن صندوق‌های سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات، بر اساس ماده 23 آیین‌نامه اجرایی ماده 14 قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، مقرر شده که سازمان بورس و اوراق بهادار ضوابط و مقررات موردنیاز برای راه‌اندازی این صندوق‌ها را تهیه و تصویب کند. در همین چارچوب، پیش‌نویس این ضوابط توسط سازمان بورس تهیه‌شده اما هنوز به کاربردهای اوراق سلف چیست؟ تصویب نهایی نرسیده است.

اخبار مرتبط

• قیمت واحدهای مسکن ملی مشخص شد
• حمایت رئیس جمهور از اقدامات وزیر راه برای عرضه املاک در بورس کالا
• پس لرزه ورود زمین و مسکن به بورس
• خبر تازه وزیر راه درباره ساخت مسکن خبرنگاران
• ۸ ابزار بورس برای مسکن

تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.

تفاوت اوراق سلف نفتی با عرضه نفت در بورس چیست؟

اقتصادنیوز: طبق روال هر سال اوراق سلف نفتی منتشر می شود که بر اساس برنامه ریزی های لحاظ شده قرار است یکشنبه ۲۶ مرداد عرضه شود. در واقع تفاوت این طرح با عرضه های مستمر نفت سنگین و سبک در بورس انرژی که پیش از این نیز انجام می شد، مشتری آن است.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا: ا هدف تامین مالی پروژه های اولویت دار شرکت ملی نفت ایران، امسال ۲۰۰۰ میلیارد تومان اوراق با نرخ حدود ۱۹ درصد و به صورت دو کاربردهای اوراق سلف چیست؟ ساله منتشر خواهد شد.

اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام طبق روال سالهای پیش منتشر می شود. سالهای قبل هم این اوراق از سوی شرکت ملی نفت ایران منتشر می شد. آیین نامه این طرح نیز در سال های گذشته تدوین شده است و طرح جدیدی نیست.

البته این طرح با طرح فروش نفت دولت تفاوت دارد و آن هم این است که طرح دولت هنوز آیین نامه مدون و تصویب شده ای ندارد و این طرح طبق سنوات قبل هر ساله برای تامین مالی پروژه های نفت منتشر می شود. روز یکشنبه ۲۶ مرداد فروش این اوراق انجام خواهد شد.

در همین رابطه حسینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی به ایسنا گفت: این طرح همان طرحی است که هر سال شاهد انجام آن هستیم و ارتباطی با طرح جدید دولت ندارد.

وی با بیان اینکه اوراق سلف در گذشته نیز منتشر می شده و بحثی که رییس جمهور مطرح کرده موضوع دیگری است، افزود: در این خصوص نمی توان تا زمانی که کاربردهای اوراق سلف چیست؟ نهایی شود نظر قطعی اعلام کرد.

به گفته این کارشناس حوزه انرژی، موضوعی که رییس جمهور مطرح کرده مربوط به رشد اقتصادی، خروج از رکود و فعال شدن پروژه های اقتصادی بوده و این موضوع با این طرح تفاوت دارد.

اوراق بهادار چیست؟ آشنایی با انواع اوراق بهادار

هرکسی حداقل یکبار در زندگی نام اوراق بهادار را شنیده است. حتی افرادی که هیچ علاقه یا توجهی به مسائل مالی هم ندارند حداقل یکبار یا نام آن را در اخبار تلویزیون و برنامه های اقتصادی شنیده اند، یا آن را در روزنامه و کتاب ها خوانده اند.

آنچه واضح است این است که خیلی از افراد دانشی در مورد اوراق بهادار کاربردهای اوراق سلف چیست؟ ندارند و خود را از اطلاعات مربوط به آن بی نیاز می دانند. اما از آنجا که در سال های اخیر بحث های مرتبط با بازار بورس و سهام به بحثی داغ و روزمره تبدیل شده و تقریبا همه مردم در مورد آن صحبت می کنند لازم است اطلاعات کافی در مورد اوراق بهادار داشته باشیم. می پرسید چرا؟ ارتباط اوراق بهادار و بورس چیست؟

تا پایان این مقاله علاوه بر اینکه ارتباط اوراق بهادار و بورس را متوجه می شوید به تعریف درستی از اوراق بهادار می رسید و با انواع آن آشنا می شوید. اما قبل از آن باید به کمی عقب تر از اوراق بهادار برگردیم.

انواع دارایی را بشناسید!

هر چیزی که در دنیای اقتصاد و حسابداری با عنوان دارایی شناخته می شود در یکی از 2 دسته انواع دارایی قرار می گیرد:

1. دارایی های مشهود: دارایی مشهود قابل لمس و قابل مشاهده است و جنبه فیزیکی دارد. اسکناس، مسکن، خودرو و … برخی از انواع دارایی های قابل مشهود هستند.
2. دارایی های نامشهود: در مقابل دارایی مشهود دارایی نامشهود قرار دارد که جنبه فیزیکی ندارد و ممکن است قابل مشاهده نباشد، اما ارزشمند است. مانند: سرقفلی، برند، اوراق بهادار و …

راستی پیشنهاد می کنیم مقاله استانداردهای بین المللی حسابداری را از دست ندهید. در این مقاله به مهمترین نکاتی که باید در مقاله های استاندارد بین المللی بدانید اشاره کرده ایم.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار یک نوع دارایی نامشهود محسوب می شود. در واقع این دارنده این دارایی مالی می تواند آن را به شخص دیگری منتقل کند و دارنده آن حق و حقوق مشخصی هم دارد. اوراق بهادار برگه هایی هستند که خود ارزش مالی ندارند، اما شما می توانید آن ها را خرید و فروش کنید.

در تعریف علمی اوراق بهادار که در زبان انگلیسی با عبارت Securities شناخته می شود تضمین کننده حقوق مالی برای مالک است که می تواند آن را معامله کند.

اوراق بهادار به عنوان یک ابزار مالی شناخته می شود. این ابزار مالی برای مالک خود ارزش مالی ایجاد می کند. به شرکت هایی که اوراق بهادار صادر می کنند نیز توزیع کننده گفته می شود.

کاربرد اوراق بهادار به عنوان یک دارایی مالی

اوراق بهادار با توجه به نوع آن، کاربردهای مشخصی دارد. برای مثال در یک شرکت که در بورس سهام آن معامله می شود، اوراق بهادار سهام نشان دهنده این است که فرد دارنده سهام به عنوان یک مالک چه موقعیتی دارد. بنابراین با توجه به انواع مختلف اوراق بهادار کاربرد آن ها نیز با یکدیگر متفاوت است. بد نیست با انواع اوراق بهادار آشنا شویم.

یکی از موضوعات مهم در بحث حسابداری بحث معافیت های مالیاتی است، پیشنهاد می کنیم در مقاله معافیت مالیاتی در مورد آن بیشتر بخوانید.

انواع اوراق بهادار

به طور کلی اوراق بهادار به سه دسته اصلی تقسیم می شود که این دسته ها هر کدام زیر مجموعه های خود را نیز دارند.

1. اوراق صاحبان سهام
2. اوراق بدهی
3. اوراق مشتقه

1 – اوراق صاحبان سهام (حقوق صاحبان سهام) چیست؟

پیش تر در مقاله حقوق صاحبان سهام به طور مفصل در مورد این موضوع صحبت کرده ایم. حقوق صاحبان سهام یکی از انواع اوراق بهادار است.

هرگاه شرکتی سرمایه خود را به بخش های مساوی تقسیم کند و آن را به عنوان سهام شرکت برای فروش بگذارد شما با خرید هر سهم از این مجموعه سهام، سهامدار آن شرکت خواهید شد. به همان اندازه که سهام یک شرکت را خریده باشید دارای حقوق صاحبان سهام هستید و در شرکت مورد نظر مالکیت خواهید داشت. شما قانونا در آن شرکت حقوق و حقوقی دارید.

سهام خود به دسته های مختلفی تقسیم می شود که شامل موارد زیر است:

انواع سهام

سهام نیز خود به دسته های مختلفی تقسیم می شوند و معیارهای متفاوتی برای دسته بندی سهام وجود دارد:

• سهام عادی
• سهام ممتاز (ترکیبی)

سهام عادی یکی از متداول ترین انواع اوراق بهادار است. این نوع سهام معمولا در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد و دارای دو نوع ارزش بازاری و ارزش اسمی است. ارزش اسمی سهام در ایران 100 تومان است، اما ارزش بازاری آن بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص می شود. نکته مهم و قابل توجه در مورد سهام عادی این است که بابت خرید سهام عادی سود ثابت کسب نمی کنید.

2 – اوراق بدهی چیست؟

اوراق بدهی یا همان اوراق قرضه راهی برای تامین مالی پروژه های در دست اجراست. نبود منابع مالی کافی مشکلی است که بسیاری از پروژه ها ممکن است با آن روبرو شوند. این روش به دلیل اینکه روشی ساده در تامین مالی محسوب می شود و هزینه بسیار کمی نسبت به روش های دیگر تامین مالی دارد اهمیت زیادی دارد. اوراق بدهی در واقع نوعی از اوراق بهادار هستند.

اوراق بدهی نیز خود به 2 دسته اوراق بدهی دولتی و اوراق بدهی شرکتی تقسیم می شوند که هر کدام جزئیات مربوط به خود را دارند.

اوراق مشارکت

اوراق بدهی در دو دسته اوراق بدهی دولتی و اوراق بدهی شرکتی انواع مختلفی از اوراق بدهی را جای داده است. اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق خزانه دولتی، اوراق استصناع، گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد و اوراق بهادار وثیقه ای برخی از این انواع اوراق بدهی هستند که به صورتی شرکتی یا دولتی توزیع می شوند، اما مهمترین اوراق بدهی اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است. همانطور که می توان از نام این اوراق حدس زد، سرمایه گذاران با خرید این طرح در آن شراکت می کنند.

3 – اوراق مشتقه چیست؟

مهمترین خصیصه اوراق مشتقه این است که این دارایی به خودی خود ارزشی ندارد و ارزش آن با دارایی و کالای فیزیکی مورد معامله مشخص می شود.

برای مثال اگر قصد عقد قراردادی در مورد خاویار داشته باشید، قرارداد میان شما و فروشنده همان اوراق مشتقه است. در واقع بهای این قرارداد و قیمت آن نیز بر اساس قیمتی که برای کالای مورد معامله تعیین شده مشخص می شود.

اوراق مشتقه نیز به 4 دسته مختلف تقسیم می شوند:

1. قرارداد سلف
2. قرارداد آتی
3. قرارداد اختیار معامله
4. قرارداد معاوضه

در پایان پیشنهاد می کنیم برای آشنایی بیشتر با یکی از بهترین نرم افزارهای حسابداری داخلی از صفحه نرم افزار حسابداری دیدن کنید.

کاربرد انواع صکوک در تامین مالی طرح‌ها

با توجه به محدوديتهاي شرعي اسلام در خصوص بهره ثابت، در کشورهای اسلامي، استفاده از ابزارهای مالی متعارف در غرب مانند اوراق قرضه، محدود شده است. بر این اساس دولت‌ها و شرکت‌های اسلامی بدنبال تأمین مالی و مدیریت بدهی خود از طريق ابزاري منطبق با شرع اسلام بودند و ابتدا "صكوك" را طراحي نمودند.

صکوک ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته می‌شود. در حالت کلی می‌توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست.

مقاله حاضر به تشريح انواع صكوك و كاربرد هريك از آنها در تامين مالي بخشي از سرمايه گذاريهاي توليدي، كشاورزي و . و نيز ديگر كاربردهاي صكوكو در بازار سرمايه مي پردازد.

انواع ابزارهای نوین مالی اسلامي(صکوک) شامل چیست؟

صکوک یا همان اوراق بهادار اسلامی را می‌توان از ابعاد مختلفی دسته بندی کرد. یکی از ابعاد را می‌توان سود آوری اوراق دانست. از این بعد صکوک مشتمل بر 2 نوع کلی انتفاعي و غيرانتفاعي تقسيم مي شود. تقسيم بندي صكوك و زير مجموعه هاي آن در نمودار زير آمده است و در ادامه تشريح مي شود.

ابزارهای مالی غیر انتفاعی:

• اوراق قرض الحسنه:بر اساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می‌شود، ناشر اوراق به میزان ارزش اسمی آن‌ها از دارندگان اوراق استقراض می‌کند و به همان مقدار بدهکار است و باید در سررسید معین یا عندالمطالبه به آنها پرداخت نماید.

• اوراق وقفی:اوراق بهادار با نام که به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر می‌شود و به افرادی که قصد مشارکت در طرح‌های عام المنفعه را دارند، واگذار می گردد.

ابزارهای مالی انتفاعی:

: هدف آن بیعی است که فروشنده بهای تمام شده¬ کالا را به اطلاع مشتری می‌¬رساند و پس از آن مبلغ یا درصد اضافه‌تری را به عنوان سود تقاضا می‌کند. این اوراق بازدهی ثابت دارند و قابل فروش در بازار ثانویه هستند. انواع اوراق مرابحه شامل: اوراق مرابحه تأمین مالی، اوراق مرابحه تأمین نقدینگی و اوراق مرابحه تشکیل سرمایه شرکت‌های تجاری است.

ساختار انتشار اوراق صکوک مرابحه به شرح ذیل می باشد:

• اوراق اجاره:یکی از رایج ترین انواع صکوک، صکوک اجاره است. موارد کاربرد صکوک اجاره در تامین مالی پروژه های توسعه ای و خرید دارایی های فیزیکی نظیر ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات می باشد. در این نوع اوراق، سرمایه گذار می‌تواند در مقاطع زمانی معین، سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود را دریافت کند. اوراق اجاره بر اساس عقد اجاره منتشر می شود بصورت با نام و قابل نقل و انتقال که بیانگر مالکیت واحدهای سرمایه گذاری با ارزش برابر از دارایی های با دوام فیزیکی است. اوراق اجاره مبتنی بر سود معین و ثابت است بدین صورت که اجاره بها را می توان در ابتدای هر دوره، انتهای دوره و یا سررسیدهای ماهانه، فصلی و سالانه پرداخت کرد. این اوراق را می توان در بازار ثانویه و به قیمتی که توسط عوامل بازار تعیین می شود معامله نمود. انواع اوراق اجاره شامل اوراق اجاره تامین دارایی، اوراق اجاره تامین نقدینگی و اوراق اجاره جهت تشکیل شرکتهای لیزینگ است.

ساختار انتشار اوراق صکوک اجاره به شرح ذیل می باشد:

• اوراق استصناع:اسناد و گواهی‌های دارای ارزش یکسان که برای تجمیع وجوه لازم جهت ساخت کالایی استفاده می‌شود که تحت تملک دارنده صکوک است.

ساختار انتشار اوراق صکوک استصناع به شرح ذیل می باشد:

اوراق سلف: از اقسام بیع بوده و عکس نسیه است که جهت تامین مالی تولید یا ارائه کالای معین منتشر می شود. در این نوع اوراق، کالای مورد نظر توسط سرمایه گذار پیش خرید می شود.

• اوراق منفعت: اسناد مالی بهادار که بیانگر مالکیت دارنده آن بر مقدار معین خدمات یا منافع آینده از یک دارایی با دوام است.
• اوراق جعاله: اوراق مالکیت مشاع خدمتی است که بر اساس قرارداد جعاله، انجام و تحویل آن تعهد شده است. بعد از پایان خدمت (موضوع جعاله) صاحبان اوراق، مالک مشاع نتیجه خدمت خواهند بود. نتیجه خدمت ممکن است امتیاز مالی یا دارایی فیزیکی باشد.
• اوراق مشارکت: سندی است که گویای مالکیت دارنده آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی است و تا سررسید اوراق هر نوع تغییر قیمت دارایی متوجه صاحب اوراق مشارکت است.
• اوراق مضاربه:در این نوع اوراق ناشر با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان را جمع‌آوری کرده و بعنوان مضاربه در اختیار بانی قرار می دهد و بانی هم در فعالیت اقتصادی سودآور بکار می‌گیرد. در پایان هر دوره مالی سود حاصله بر اساس نسبتهایی که روی اوراق درج گردیده است، میان ناشر و صاحبان اوراق تقسیم می‌شود.

ساختار انتشار اوراق صکوک مضاربه به شرح ذیل می باشد:

اوراق مزارعه: بر اساس قرارداد مزارعه طراحی شده است بدین صورت که ناشر با واگذاری این اوراق، وجوه متقاضیان را جمع‌آوری کرده و با آن اراضی قابل زراعت خریداری می‌کند. سپس این اراضی را طی قرارداد مزارعه از طرف دارندگان اوراق به کشاورزان واگذار می‌کند تا روی این اراضی زراعت کنند و در پایان سال زراعی، محصول را با هم تقسیم کنند.

اوراق مساقات: ناشر با واگذاری این نوع از اوراق بهادار، وجوه متقاضیان را جمع‌آوری کرده و با آن باغات قابل بهره برداری را خریداری کرده و سپس با وکالت از طرف دارندگان اوراق طی قرارداد مساقات به باغبانان واگذار می کند تا به آن‌ها رسیدگی کنند و در پایان، محصول بدست آمده را با هم تقسیم کنند. در این نوع صکوک، دارنده اوراق نقش مالک، ناشر نقش وکیل و باغبان نقش عامل و اوراق مساقات سند مالکیت مشاع دارندگان است.

اوراق مشتقه: قراردادهای بین دو یا چند نفر که پرداختهای آن بر اساس موقعیت سنجی تعیین می‌شود. اوراق مشتقه‌ ابزاری جهت کاهش یا انتقال ریسک بشمار می آیند. قراردادهای ذیل برخی از رایج ترین اوراق مشتقه هستند:

قرارداد سلف: قراردادی که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی کاربردهای اوراق سلف چیست؟ پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند که به این قرارداد نیز به اختصار سلف می‌گویند.

قراردادهای آینده (آتی): به واسطه این نوع قرارداد، فروشنده تعهد می‌کند در زمان مشخصی (سررسید)، مقدار معینی از یک کالای مشخص را به قیمتی که در لحظه حال تعیین می‌کنند، به خریدار بفروشد. خریدار نیز طبق این قرارداد تعهد می‌کند کالای مذکور را با همان مشخصات (مقدار و زمان)، خریداری کند.

قراردادهای معاوضه: قرارداد معاوضه یا سوآپ که طی آن توافقی بین دو شرکت برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی) صورت می‌گیرد. این قرارداد تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص می‌کند.

قراردادهای اختیار معامله: اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. در واقع در این قرارداد دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند که در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد. از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور می باشد.